InfoHub Logo

Taqyryby: «Synı turǵydan oılaýǵa oqytý» modýli sabaqtar toptamasynda.

Synı turǵydan oılaý «oılaý týraly oılaný» dep sıpattalǵan. Ol mańyzdy máselelerdi talqylaý jáne tájirıbeni oı eleginen ótkizýdi qamtıdy. Bul modýl oqýshylardyń da, muǵalimderdiń da synı turǵydan oılaýdy damytýdy sanaly jáne oımen qabyldaýyn kózdeıdi. (Muǵalimge arnalǵan nusqaýlyq 49 - bet)
Sabaqtar toptamasynyń jalpy maqsaty: Orystyń belgili aqyny A. S. Pýshkınniń ómirbaıany, shyǵarmashylyǵy týraly derekterge súıene otyryp, topta birigip jumys isteý, bilimderin júıelep qoldaný, jaýaptaryn durys, naqty taýyp aıtýǵa qalyptasý, aqparat taldaý daǵdysyn qalyptastyrý, adamgershilik sezimderge tárbıeleý, synı turǵydan oılaýǵa úırený, aqparatty óz betinshe izdeýge baǵyttaý, oı qorytýǵa daǵdylaný.

Synı turǵydan oılaý - baqylaýdyń, tájirıbeniń, oılaý men talqylaýdyń nátıjesinde alynǵan aqparatty oılaýǵa, taldaýǵa, jáne sıntezdeýge baǵyttalǵan pándik sheshim. Ol bolashaqta áreket jasaýǵa negiz bola alady. Synı turǵydan oılaý kóbinese qarsy pikir aıtýǵa, balamaly sheshim qabyldaýǵa, oılaý jáne is - áreketimizge jańa nemese túrlendirilgen tásilderdi engizýge daıyn bolýǵa, uıymdastyrylǵan qoǵamdyq áreketterge jáne basqalardy synı turǵydan oılaýǵa baýlýdy bildiredi. (49 bet)

Synı turǵyda oılaý Baǵdarlamanyń ón boıynda eki maǵynada qarastyrylady: oqýshylardyń synı turǵyda oılaýyn damytý jáne muǵalimderdiń synı turǵyda oılaýyn damytý. Baǵdarlama ózara bul baılanysty bul úderisterdiń ekeýin de damytýdy qarastyrady. Oqýshylarǵa qatysty synı turǵydan oılaý aqparat pen ıdeıalardy sıntezdeý qabileti, aqparat pen ıdeıanyń shynaıylyǵy men salystyrmaly túrde mańyzdylyǵy týraly oılana bilý qabileti, óziniń oqýyna qatysty tańdaý jasaý jáne basqalardyń ıdeıalaryna kúmánmen qaraý qabileti retinde túsindiriledi. Muǵalimderdiń synı turǵydan oılaýy óziniń jumys tájirıbesin, jańa tásilderdi qoldaný jáne baǵalaý áreketterin synı turǵydan baǵalaýdy qamtıdy.

Sabaq barysynda belgili bir modýldi iske asyrý úshin oqytý men oqýdaǵy jańa tásilderdi paıdalana otyryp oqýshyǵa qalaı oqý kerektigin úıretý qajet dep oılaımyn. «Oqýdy úıretýdiń» qozǵaýshy kúshi «metataný» bolyp tabylady. Adamdar oılaýǵa qabiletti jáne oılaý týraly oılanýǵa da qabiletti. «Metataný» dep ındıvıd qalaı oılaıtynyn, oqıtynyn qadaǵalaý, baǵalaý, baqylaý, oılaý nátıjelerin sanaly qoldaný úderisi retinde sıpattaýǵa bolady. Bul úderiste muǵalim oqýshyǵa:
- bilim mindeti qoıatyn talaptardy túsinýge;
- jeke oılaý úderisterin jáne olardyń jumys qaǵıdattaryn zertteýge;
- mindetterdi oryndaý strategıalaryn ázirleýge jáne oılastyrýǵa;
- naqty mindet úshin sáıkes keletin strategıalardy tańdaýǵa kómektesedi.

Oqýshylardan oqýdy talap etken kezde muǵalim óziniń sabaq berýine emes, oqýshylardyń oqý eptiligin damytýǵa nazar aýdarýy tıis, sondyqtan muǵalim oqý ortasyn qurýy kerek, sonda oqýshy aqparatty enjar qabyldamaıdy, oqý úderisine belsene qatysatyn bolady. Ár sabaqtyń úderisine belsendi qatysý arqyly oqýshylar ózderiniń boljamdary men suraqtaryn qurastyrady, bir - birine keńes beredi, óz aldyna maqsat qoıady, alynǵan nátıjelerdi qadaǵalaıdy, ıdeıalarmen eksperıment jasaıdy jáne qateler oqýdyń ajyramas bóligi ekenin túsine otyryp, táýekelge barady. Olar táýekelge barýdan qoryqpaıdy, oılaýǵa túrtki bolatyn túsiniktemeler jasaıdy, jetekshi suraqtar qoıady, óz ıdeıalary men joldastarynyń ıdeıalaryn taldaı otyryp, problemalardy sheshý joldaryn baıandaıdy. «Jańany bilgisi kelý» olar úshin mańyzdy qadam. Osyndaı jumystar júrgizilýi kezinde belgili bir ýaqyt ishinde jumys isteýge arnalǵan.