- 05 naý. 2024 02:00
- 249
Jeti atańdy bilesiń be?
Saıystyń taqyryby: «Jeti atańdy bilesiń be?»
Maqsaty: Oqýshylardyń jeti atalary týraly túsinikterin keńeıtý, ulttyq salt – dástúrdi baǵalaı bilýge úıretý.
Ónerde, ómirde kezdesetin ulttyq naqyshtardy saqtap, tildi súıýge qushtarlyǵyn arttyrý.
Kórnekiligi: ınteraktıvti taqta, slaıd.
Saıystyń ótkizilý barysy:
1. Tanystyrý.
2. «Ónerli órge júzer» (Óner saıysy)
3. «Men atammenen maqtanamyn». (Urpaq sabaqtastyǵy týraly shyǵarmashylyq)
4. «Tapqyr bolsań taýyp kór» (Maqal ishindegi sózder beriledi. Sol sózder boıynsha maqal qurastyryp maǵynasyn túsindirý.)
1. Júrgizýshiniń sózi: Qazaqpyz qyz ósirgen ińkár qylyp,
Qazaqpyz ul ósirgen shyrqap júrip,
Qazaqpyz qus ta salyp, at jaratqan
Saıysqa túsken jáne tulpar minip.
Jalǵastyrǵan murany,
El jurtynyń qorǵany
Segiz qyrly, bir syrly
Qazaqtyń sultan uldary!
Júzden júırik, myńnan tulpar degendeı, búgingi «Jeti atańdy bilesiń be?» atty tanymdyq saıysymyzǵa qatysýshy jigitterimizdi ortaǵa shaqyramyz.
Saıysta baq synalar, bap synalar,
Bas júldeni ónerli tapqan alar,
Kim ónerli, kim tapqyr sheshý qıyn,
Qazylar alqasy bolmasa naq synalar.
Kez kelgen saıys baǵalanýy tıis. Olaı bolsa, ádilqazylar alqasymen tanystyryp óteıin.
Gúl kóńilder qýanyshtan órildi,
Janaryńnan jalyn nury tógildi.
Jyr ushqyndap tur ǵoı áne, únińnen,
Kópshilikke tanystyrshy ózińdi.
Saıysymyzdyń 1 bólimi «Tanystyrý» dep atalady.(Jigitter ózderin tanystyrady).
Qandaı jaqsy jaqsylyqta kórisken,
Jigitter tur, aldaryńda kelisken.
Qansha óner bilseń de, kóptik etpeıdi,
Deıtin qazaqpyz ónerli órge júzer, - deı kelip, kelesi bólimimiz «Ónerli órge júzer» dep atalady.
(Óner saıysy)
Bile bilgen bilimdi zerek deımiz,
Bilimimen el – jurttan erek deımiz.
Jeti atasyn bilgeni ul balaǵa,
Ómirine máni bar sabaq deımiz.
3 – bólim. «Men atammenen maqtanamyn» (Urpaq sabaqtastyǵy týraly shyǵarmashylyq qorǵaý.)
Qazaq halqy – sóz qadirin bilgen, qasıetti sózdi qasterlep aýzynan tastamaı, ónege retinde danyshpandyǵyn óleń órnekterimen órnektep, tereń maǵynaly sózdermen zerdelep kele jatqan halyq. Endeshe kelesi saıysymyz maqal – mátelder týraly bolmaq. «Tapqyr bolsań taýyp kór» dep atalady. (Maqal ishindegi sózder beriledi. Sol sózder boıynsha maqal qurastyryp maǵynasyn túsindirý.)
1. Aqyl, meıir.(Ákeden – aqyl, anadan – meıir)
2. Kitap, bilim. (Kitap - bilim bulaǵy, bilim ómir shyraǵy)
3. Ata, bala.(Ata – báıterek, bala – japyraq)
4. Bala, nemere. (Bala – qymbat, nemere – ystyq)
5. Attan, atadan. (Attan taı ozady, atadan bala ozady)
6. Qurmet, qyzmet. (Ana aldynda – qurmet, ata aldynda – qyzmet)
7. Bilim, aqyl. (Bilim tozbaıdy, aqyl azbaıdy)
8. Qalsa ıgi, qýsa ıgi. (Atadan bala qalsa ıgi, ata jolyn qýsa ıgi)
9. Otan, el. (Otan – eldiń anasy, el – erdiń anasy)
10. Áke, ana, bala. (Áke – asqar taý, ana – etegindegi bulaq, bala – jaǵasyndaǵy quraq)
11. Ózi qalǵany, izi qalǵany. (Atadan ul qalsa – ózi qalǵany, qyz qalsa – izi qalǵany)
12. Ádepti bala, ádepsiz bala. (Ádepti bala – arly bala, ádepsiz bala – sorly bala)
Qazylar ádildikti ornyqtyrar
Kimderdiń jaýaptary kámil shyqty.
Bilim men tapqyrlyqtyń saıysynda,
Jeńiske jetken bolar naǵyz myqty, - dep, endigi sóz kezegin ádilqazylar alqasyna beremiz.
Marapattaý.
Boılaryńda ot bar eken baıqadyq,
Júrekterde shoq bar eken baıqadyq,
Árqashanda osy shoqty óshirmeı,
Jalyndatyp sharyqtańdar árdaıym, - dep búgingi saıysymyzdy aıaqtaımyz.
Maqsaty: Oqýshylardyń jeti atalary týraly túsinikterin keńeıtý, ulttyq salt – dástúrdi baǵalaı bilýge úıretý.
Ónerde, ómirde kezdesetin ulttyq naqyshtardy saqtap, tildi súıýge qushtarlyǵyn arttyrý.
Kórnekiligi: ınteraktıvti taqta, slaıd.
Saıystyń ótkizilý barysy:
1. Tanystyrý.
2. «Ónerli órge júzer» (Óner saıysy)
3. «Men atammenen maqtanamyn». (Urpaq sabaqtastyǵy týraly shyǵarmashylyq)
4. «Tapqyr bolsań taýyp kór» (Maqal ishindegi sózder beriledi. Sol sózder boıynsha maqal qurastyryp maǵynasyn túsindirý.)
1. Júrgizýshiniń sózi: Qazaqpyz qyz ósirgen ińkár qylyp,
Qazaqpyz ul ósirgen shyrqap júrip,
Qazaqpyz qus ta salyp, at jaratqan
Saıysqa túsken jáne tulpar minip.
Jalǵastyrǵan murany,
El jurtynyń qorǵany
Segiz qyrly, bir syrly
Qazaqtyń sultan uldary!
Júzden júırik, myńnan tulpar degendeı, búgingi «Jeti atańdy bilesiń be?» atty tanymdyq saıysymyzǵa qatysýshy jigitterimizdi ortaǵa shaqyramyz.
Saıysta baq synalar, bap synalar,
Bas júldeni ónerli tapqan alar,
Kim ónerli, kim tapqyr sheshý qıyn,
Qazylar alqasy bolmasa naq synalar.
Kez kelgen saıys baǵalanýy tıis. Olaı bolsa, ádilqazylar alqasymen tanystyryp óteıin.
Gúl kóńilder qýanyshtan órildi,
Janaryńnan jalyn nury tógildi.
Jyr ushqyndap tur ǵoı áne, únińnen,
Kópshilikke tanystyrshy ózińdi.
Saıysymyzdyń 1 bólimi «Tanystyrý» dep atalady.(Jigitter ózderin tanystyrady).
Qandaı jaqsy jaqsylyqta kórisken,
Jigitter tur, aldaryńda kelisken.
Qansha óner bilseń de, kóptik etpeıdi,
Deıtin qazaqpyz ónerli órge júzer, - deı kelip, kelesi bólimimiz «Ónerli órge júzer» dep atalady.
(Óner saıysy)
Bile bilgen bilimdi zerek deımiz,
Bilimimen el – jurttan erek deımiz.
Jeti atasyn bilgeni ul balaǵa,
Ómirine máni bar sabaq deımiz.
3 – bólim. «Men atammenen maqtanamyn» (Urpaq sabaqtastyǵy týraly shyǵarmashylyq qorǵaý.)
Qazaq halqy – sóz qadirin bilgen, qasıetti sózdi qasterlep aýzynan tastamaı, ónege retinde danyshpandyǵyn óleń órnekterimen órnektep, tereń maǵynaly sózdermen zerdelep kele jatqan halyq. Endeshe kelesi saıysymyz maqal – mátelder týraly bolmaq. «Tapqyr bolsań taýyp kór» dep atalady. (Maqal ishindegi sózder beriledi. Sol sózder boıynsha maqal qurastyryp maǵynasyn túsindirý.)
1. Aqyl, meıir.(Ákeden – aqyl, anadan – meıir)
2. Kitap, bilim. (Kitap - bilim bulaǵy, bilim ómir shyraǵy)
3. Ata, bala.(Ata – báıterek, bala – japyraq)
4. Bala, nemere. (Bala – qymbat, nemere – ystyq)
5. Attan, atadan. (Attan taı ozady, atadan bala ozady)
6. Qurmet, qyzmet. (Ana aldynda – qurmet, ata aldynda – qyzmet)
7. Bilim, aqyl. (Bilim tozbaıdy, aqyl azbaıdy)
8. Qalsa ıgi, qýsa ıgi. (Atadan bala qalsa ıgi, ata jolyn qýsa ıgi)
9. Otan, el. (Otan – eldiń anasy, el – erdiń anasy)
10. Áke, ana, bala. (Áke – asqar taý, ana – etegindegi bulaq, bala – jaǵasyndaǵy quraq)
11. Ózi qalǵany, izi qalǵany. (Atadan ul qalsa – ózi qalǵany, qyz qalsa – izi qalǵany)
12. Ádepti bala, ádepsiz bala. (Ádepti bala – arly bala, ádepsiz bala – sorly bala)
Qazylar ádildikti ornyqtyrar
Kimderdiń jaýaptary kámil shyqty.
Bilim men tapqyrlyqtyń saıysynda,
Jeńiske jetken bolar naǵyz myqty, - dep, endigi sóz kezegin ádilqazylar alqasyna beremiz.
Marapattaý.
Boılaryńda ot bar eken baıqadyq,
Júrekterde shoq bar eken baıqadyq,
Árqashanda osy shoqty óshirmeı,
Jalyndatyp sharyqtańdar árdaıym, - dep búgingi saıysymyzdy aıaqtaımyz.