InfoHub Logo

Synyptan tys shara (orys tildi mektep)

Synyptan tys sharanyń taqyryby: Jumeken Nájimedenov.
" Meniń Qazaqstanym"

Maqsaty:Qazaq ádebıetiniń aıtýly aqyny, Qazaqstan Jastar syılyǵynyń laýreaty, Qazaqstan Respýblıkasy jańa ánuranynyń avtory J. Nájimedenovtyń ómirbaıanymen, shyǵarmashylyq jolymen tanystyrý."Meniń Qazaqstanym"óleńiniń shyǵý tarıhymen tanystyrý.
Oqýshylardy otansúıgishtikke, elin, jerin qorǵaı bilýge tárbıeleý.

Kórnekiligi: Aqyn týraly túsirilgen derekti fılm, Power Point baǵdarlamasy boıynsha jasalǵan slaıdtar, "Kúı kitaby" aýdıokitap, aqyn portreti.

Epıgrafy: Tamyrym meniń tereńde,
Japyraǵym bıikte.
J. Nájimedenov

I. Uıymdastyrý bólimi.

II. Muǵalimniń kirispe sózi:
Búgingi sharamyzǵa arqaý bolyp otyrǵan nárse – aqynnyń 75 jyldyq mereıtoıy. Eshten kesh jaqsy demekshi, mereıtoıy qarashada ótse de, ustaz retinde osy aqyn týraly sizderge tereńirek maǵlumat berýdi ózimniń boryshym dep esepteımin.
J. Nájimedenovtyń bir jınaǵy "Meniń topyraǵym"dep atalady. Epıgraf retinde osy shyǵarmasynan úzindi alyp otyrmyn."Tamyrym meniń tereńde, japyraǵym bıikte" óleń joldarynda tereń maǵyna, jumbaq syr jatyr.
Aqyn ómirden erte ozsa da, artyna óshpes mura, ǵumyrly jyldary qaldy.
Endeshe, aqyn týraly túsirilgen derekti fılmge nazar aýdaraıyq.

III. Derekti fılm kórsetilimi.

IV. Jumeken týraly estelikter:

1 - oqýshy: Jumeken poezıasy - bizdiń ulttyq maqtanyshymyz, bizdiń endi ashylar altyn sandyǵymyzdyń biri. Eshkimge uqsamaıtyn aqynnyń árbir shýmaǵy - tyń qazynalar. (Ábdilda Tájibaev)

2 - oqýshy:Sen ádebıetke ekiniń biri qusap kelgen joqsyń, birden qubylys bop keldiń. Eger bireý - mireý túsinbese, baǵalamasa, oǵan sen kináli emessiń. Jurttyń bári biletin, jurttyń bárine birdeı uǵymdy nárseni jaza berip qajeti ne?!
Seniń poezıań - Erteńgi kúnniń poezıasy. (Qadir Myrzalıev)

3 - oqýshy:Ázir kóp jurt onyń esimimen tek "Meniń Qazaqstanym"ánin jaqsy biledi. Barsha jurt onyń barsha óleńin oqyp, búkil murasyn jappaı qasterleıtin
kún alys emes. Onyń Qazaqstany endi ornap keledi. Onyń juldyzy onyń jyrlaryn tereń uqqandar kóbeıe túsken saıyn bıikteı beredi.(Ábish Kekilbaev)

V. Aqyn ómiri men shyǵarmashylyǵyn tanystyrý.

4 - oqýshy:
Qazaqstan Respýblıkasy Memlekettik ánuranynyń (mátini) avtory, kórnekti aqyn, Qazaqstan Jastar odaǵy syılyǵynyń ıegeri Jumeken Nájimedenov 1935 jyly qarasha aıynyń 28 juldyzynda qazirgi Atyraý oblysynyń Qurmanǵazy aýdanyndaǵy Qoshalaq aýylynda dúnıege kelgen. Qurmanǵazy atyndaǵy Almaty Memlekettik konservatorıasynyń halyq aspaptary fakúltetinde (1956 - 1959) oqyǵan. Máskeýdegi M. Gorkıı atyndaǵy ádebıet ınstıtýty janyndaǵy Joǵary ádebı kýrsty bitirgen. Eńbek jolyn 1955 jyly Qaraǵandy shahtasynda qarapaıym jumysshy bolyp isteýden bastaǵan. 1959 - 1965 jyldary «Jazýshy» baspasynda kishi redaktor, 1965 - 1966 jyldary Respýblıkalyq «Lenınshil jas» gazetinde ádebıet jáne óner bóliminiń meńgerýshisi, 1966 - 1971 jyldary Qazaqstan Jazýshylar odaǵynda ádebı keńesshi, 1974 - 1978 jyldary Qazaq KSR Baspa, polıgrafıa jáne kitap saýdasy isteri jónindegi Memlekettik komıtette redaktor, 1978 - 1983 jyldary «Mektep» baspasynda redaksıa meńgerýshisi bolyp jumys istegen.
5 - oqýshy:
Alpysynshy jyldardan bastap óleńderi men shyǵarmalary, úsh romany, aýdarma kitaptary «Jazýshy», «Jalyn» baspalarynan jaryq kórdi: «Balaýsa», «Sybyzǵy syry», «Joq, umytýǵa bolmaıdy», «Kúı kitaby», «Mezgil áýenderi», «Ulym, saǵan aıtam», «Qyzǵaldaq jaıly ballada», «Temirqazyq», «Meniń topyraǵym» kitaptary, úsh tomdyq shyǵarmalar jınaǵy (1996 - 1997), «Men – tamyrmyn» dastandar, «Qasiret pen qaısarlyq», «Jumeken», «Jańǵyryq». 1967 jyly «Joq, umytýǵa bolmaıdy!» atty poemasy úshin Qazaqstan Lenın komsomoly syılyǵynyń laýreaty atandy. Aqyn jyrlary birneshe shet el tilderine aýdarylǵan. «Jumeken sabaqty jaqsy oqydy. Ári mektepke barýy muń eken, dombyraǵa tóselip júre berdi. Aýylǵa kelgen saıyn úırengen jańa kúılerin tartyp beretin. Al odan bosaǵanda maldy aýyldyń naýqandy jumystaryna qatysatyn»,- dep eske alady balalyq baldáýren kezin birge ótkizgen joldasy Hamıdolla Qabdeshov.
6 - oqýshy:
Jumeken Nájimedenov mátinin jazǵan «Meniń Qazaqstanym» 2005 jyly ánuran bolyp bekitildi. Ol kisiniń jubaıy Násip apaıdyń aıtýynsha Jumeken ándi osydan 50 jyl buryn, 1956 jyly Almatyda, belgili qobyzshy Gúlsara Birmanovanyń úıinde jazǵan. Bul óleń bir qaraǵanda Qazaqstan mıllıard put astyq jınaǵanyna arnalyp jazylǵan sıaqty bolyp kóringenimen, negizinen «el, jer meniki» degen otarshylarǵa qarsylyqtan týǵan. Ony sezip qalǵan komýnıser ándi múldem shyǵarmaı tastaýǵa aınalǵanda Jamal Omarova ara túsip, efırden shyrqaýǵa múmkindik alǵan. Sóıtip halyqqa jetpeı jatyp qýdalana bastaǵan án baǵy janyp, beıresmıden táýelsizdiktiń arqasynda resmı ánuranǵa aınaldy. Jumeken Nájimedenov ómirden erte ketti. Qazir onyń esimi óziniń týǵan jeri Atyraý oblysy Qurmanǵazy aýdanyndaǵy aýylǵa berildi.
VI. Aqynnyń shyǵarmalary, jaryq kórgen kitaptary slaıd arqyly kórsetý.
«Kúı kitaby»- poezıalyq jınaǵy
«Ashyq aspan»- poezıalyq jınaǵy
«Meniń topyraǵym»- poezıalyq jınaǵy
«Dańq pen daqpyrt»- roman
«Kishkentaı»- roman
«Aq shaǵyl»- roman t. b.
VII. "Kúı kitaby" aýdıokitabynan aqynnyń óleńderin tyńdaý.