InfoHub Logo

Shyndyqtyń shildeıi de, pildeıi de bolady, tek ekeýiniń qaısysy shynynda shyndyq ekeni ony aıtýshylarynyń talantyna táýeldi. Muny ózi bul dúnıege keler-kelmesinde-aq bilgen qaıran qazekem ol aıtqyshtardyń birin: «Aqsaqty tyńdaı, ótirikti shyndaı etedi» dese, ekinshisin: «At basyndaı altyn berseń de, aqıqatyn satpaıdy» degen. Al bizdiń Myrzyr osy ekeýiniń qaı sortynan? Toqtaı qalyńyz, jaýabyńyzdy aýzyńyzǵa qamaı turyńyz. Áýeli sizdiń jeti atańyzdan da arydaǵy qazekemniń ne degenin tyńdaıyq. Ol jaryqtyq: «It bilsin» depti. O! Qal-l-l-laı?!. Káne, sol qazekeńnen asyp týǵanyńyzdy anyq bilip júrseńiz, bizdiń Myrzyrdyń sortyn aıtyp bere qoıyńyzshy! A?.. Árıne, árıne, sizdi ótpes pyshaqsha qınamaımyn, «ótpes pyshaq qol keserdi» bilemin, qudaı saqtasyn!.. A?.. Qazir, qazir. A?.. Árıne! Myrzyrdyń sorty neshinshi ekenin onyń bir aýyz sózinen biletinińizge shúbá keltirmeıin de, onyń qapshyq-qapshyq sóziniń birnesheýin ǵana aıtyp bereıin. Ol úshin mynadaı jalǵyz shartym bar: qandaı is, nendeı oqıǵa bolsyn, bári de kirispeden bastalady, ıaǵnı siz de meniń alǵysózimdi tyńdap alyńyz. Tyńdatýǵa zań boıynsha haqym bar! Meniń de haqylarym zańmen bekitilgen! Al bizde zań qatań, óte qatań! Iá, parlamentimiz qabyldaǵan zań deıtinderdiń bári óte qatań bolǵan soń olardyń eshqaısysyn eshkim oryndamaı júr.

Sonymen sóıtip, bireý-mireý umyttyrmaı turǵanda, haqymdy tolyq paıdalanyp úlgireıin.

Búginde bizde prezıdent saılaýyna daıyndyqtyń aq ter, qara ter jaǵdaıda júrgizilip jatqanyn qursaqtaǵy bóbeksheden bastap, aljýǵa aınalǵan shal-shaýqanǵa deıin túgel biledi. Bitpeıtin kezekti merzimderiniń kelesisiniń bitýine áli bir jyly bolsa da, baıaǵydan bergi prezıdentimizdiń qaıda, nege asyqqanyn ııı... kim bilsin, áıteýir, merziminen bir jyl buryn qaıta saılanýy qajettigin etikke qaıyń shege qaqqandaı etip aıtty. Ol kisiniń betine jazda jańbyrdyń tamshysyn, qysta qardyń túıirin tıgizbeıtin jalbaqaı jurty: «Láppáı, taqsyr, láppáı!» — desip, jabyla jumylyp ketti, ıaǵnı shekarasy belgilenip, memleketi jasaqtalǵanyna jıyrma jyl bıyl tolatyn Qazaqstanda qaınaǵan eńbek.

Osyndaı tarıhı oqıǵaǵa tamsanyp júrgen sátterimniń birinde esime myna bir qaǵıdalar tústi:

Lenın: — Memleketti halyq basqarsa bolady, — depti.

Stalın: — Memleketti bilgili bir adam ǵana basqara alady, — depti.

Hrýshev: — Memleketti kim kóringen basqara alady, — depti.

Brejnev: — Memleketti basqarmasa da bolady, — depti.

Mine, osydan qorytyndy jasaı bilgen bizdiń belsendi jurtshylyqtan: mal aıdaýshy da, maı aıdýshy da, máshıne aıdaýshy da, eshteńe aıdamaýshy da prezıdenttike kandıdat bolyp talasa-tarmasa tirkelip jatyr. Al bizdiń shaǵyn aýdannan kúzetshi Shaıbas shaqyraıyp shyqty, sonoý zamanda qazaq jerine azýy yrsıa julqynyp jetken jońǵarsha. Azýy ǵana emes, otyz tisi birdeı soıdıyp kórinse de, ony prezıdent qylýymyz kerek! Óıtpeı bolmaıdy, sebebi aýdanymyzdan yshqyry berik bop yshqynyp túregelgen japadan-jalǵyz kandıdatymyz ol! Endeshe, ony aıaǵyn aspannan... tfý!.. aıaǵyn da, qolyn da aspanǵa shyǵara nasıhattaýymyz kerek! Anaý Myrzyrsha!

O-o-o!.. Myrzyrdyń ózderiniń kandıdaty Nólbasty qalaı sıpattap jazǵanyn oqysań ǵoı! «Seniń batyr bolǵan ákeńnen, bı bolǵan bergi atańnan, áýlıe bolǵan arǵy atańnan aınalaıyn! Seniń ánshi bolǵan shesheńnen, bıshi bolǵan bergi ájeńnen, kúıshi bolǵan arǵy ájeńnen aınalaıyn! Seniń áke jaǵyńnyń da, sheshe jaǵyńnyń da asyl tuqymdylar bolǵanyna tań qalyp júrmin! Solarǵa 100 paıyz tartqan seniń silekeıińnen sadaǵa keteıin!» depti. Eki kózine ıe bola almaı egilip otyryp jazsa kerek, tipti meniń júregim aınyp ketti, óıtken sebebi Nólbasynyń túp-tuqıanyn óz aǵaıyndarynyń, aýyldastarynyń aıtýynan men de biraz bilýshi edim: Nólbastyń ákesi — baqtashy, bergi atasy — etikshi, arǵy atasy — otynshy, al sheshesi — saýynshy, bergi ájesi — tiginshi, arǵy ájesi — jarapazanshy bolypty. Nólbastyń ózin mańaılasaq, ol bastaýysh mekteptiń úsh synybyn bitirgen soń eki jyl dem alyp, ortalaý mekteptiń alty synybyn bitirgen soń bir jyl dem alyp, ábden áldenip, odan soń fabrık-zaýyt oqýyna baryp, onyń jartysyn tastap, aýylda buzaý baǵyp, shoshqa jaıyp, dombyranyń oqýyna túsip, konsertshiler kóshine iligip, sampyldap kete barǵan. Sonymen sóıtip, ol ata-babasy estimegen Almaly degen qaladan sopań etip bir-aq shyqqan.

İstiń ornyn sóz basqan qalany bir jaz shańdatyp júrip, qys kele komsomoldyń úıine kirip aldy. Kimniń úıine bashpaıy ilikse de, aıaǵyn kesip alsań shyqpaıtynnyń dáp ózi Nólbas odan soń partıanyń keńsesin qonys etip, ary qaraı Almalyny jaz jaılap, qys qystady. Qalanyń qatpar-qatpar saýdasyn sypyldatyp otyrǵan bastyq qazir. Ol kandıdat bolmaǵanda she?!. Myrzyrdyń qyryq birdeńe qabyrǵasyna qosa otyz birdeńe omyrtqasyn shylqyta maılap-matap qoıǵan shyǵar, onysy ony shashbaýlamaǵanda, ne, qaıys borbaı qatynyn shashbaýlasyn ba?!

Al bizdiń Shaıbas ekiniń birine shaqyraıǵannan basqa, shirkin-aý, birdeńe tyndyrsashy! Dúkenniń kúzetshisi bolyp júrgenine jıyrma-otyz jyl boldy, shirkin-aı, ne ósseshi, ne óshsheshi! Joq, tabanyn jerden kótermeıdi. Birdeńe deseń: «Shyn erkek tabandy bolýy kerek!» dep shaqyraıyp, shaq-shaq etedi. Biraq, búkil aýdanymyzdyń jalǵyz kandıdaty ǵoı, qaıtemiz endi? «Eı, Shake, qoıa-aq qoıshy, kandıdat bolýǵa aqshany qaıdan tabasyń, erteń ótpeı qalsań... oıbaı, maqul, óttiń deıik, sonda eldi qalaı basqarmaqsyń? Azdap oılanshy!» dep edim, aldyńǵy kúni, ol: «Áı, basqaryp otyrǵandardyń menen nesi artyq?! Káne, aıtshy, nemenesi artyq?!» dep, aýyl qaıda, aýdandy shaǵyp tastardaı shańqyldady. Á, meıli, daýysymyzdy bereıik! Qoıtas aýdanynan bazarshy Kúbiǵalı Shóńkebaev degen, Kóksý aýdanynan zeınetker kempir Shaǵıkúl Asyqova degen, Qarǵa aýdanynan shopyr Toqpaqqul Káýbekov degen, taǵy sondaı belsendiler kandıdat bolypty. Iaǵnı, kandıdattyń bári – kandıdat! Namysymyzdy tastúıin etip, Shaıbasymyzdy tilimizdiń jetkeninshe tirideı nasıhattaıyq!

04. 03. 2011 j.

---