Kásiptik bilimdegi dýaldyq oqytý júıesi negizinde kásibı maman daıarlap, suranysyn arttyrý - zaman talaby.
KÁSİPTİK BİLİMDEGİ DÝALDYQ OQYTÝ JÚIESİ NEGİZİNDE KÁSİBI MAMAN DAIARLAP, SURANYSYN ARTTYRÝ - ZAMAN TALABY.
Prezıdent N. Á. Nazarbaev «Qazaqstan – 2050» strategıasynda kásiptik bilimdi damytýdyń mańyzdylyǵyn aıqyndaı kele, bilim salasyna qatań tapsyrma júktegen bolatyn: «Úkimetke 2013 jyldan bastap halyqaralyq úlgidegi kýálikter berý arqyly ınjenerlik bilim berýdi jáne zamanaýı tehnıkalyq mamandyqtar júıesin damytýdy qamtamasyz etýdi tapsyramyn. Kásibı - tehnıkalyq jáne joǵary bilim eń birinshi kezekte ulttyq ekonomıkanyń mamandarǵa degen qazirgi jáne keleshektegi suranysyn barynsha óteýge baǵdar ustaýy kerek. Kóp jaǵynan bul halyqty eńbekpen qamtý máselesin sheship beredi jáne joǵary oqý oryndary bilim berý qyzmetimen shektelip qalmaýy tıis. Olar qoldanbaly jáne ǵylymı - zertteýshilik bólimshelerin quryp damytýy qajet» delingen. Osy negizde kadrlardy daıyndaýdyń mamandandyrylǵan júıesin jasaýda ǵylymı tehnıkalyq progrestiń qazirgi deńgeıin eskere otyryp, bilim berý salasyna qoıylatyn joǵary halyqaralyq talaptardy da qanaǵattandyrý maqsatynda elimizdiń árbir aımaqtarynda kásiptik - tehnıkalyq bilim berý salasyna jańa júıe — dýaldy oqytý ádisi engizilip, osyǵan oraı, qazirgi qoǵamǵa aqparattyq - komýnıkasıalyq tehnologıalardy, onyń ishinde, dýaldyq oqytý júıesin endirý osy salada naqty biliktiligi men mamandyǵy bar kadrlarǵa degen suranysty arttyrady dep boljam jasalýda.
Dýaldy júıeniń negizi — oqýshyny oqý orny men óndiriste qatar oqytý, dýaldy oqytý ádisi álemniń kóptegen elderinde mysaly; Germanıa, Avstrıa, Danıa, Nıderlandy, Shvesıa, Anglıa, Ońtústik Koreıa sıaqty damyǵan memleketterde tabysty jumys isteýde.
«Qazaqstan Respýblıkasynda dýaldyq oqytý júıesin engizý» jobasynyń sarapshysy Gerbert Múller óziniń Qyzylorda qalasyna sapary barysynda kásiptik - tehnıkalyq kadrlardy daıarlaý jónindegi ulttyq keńestiń otyrysyn ótkizý aıasynda ortalyqtyń qyzmetimen tanysty. Gerbert Múller biliktilikti arttyrý jáne qaıta daıarlaý kýrstarynyń tyńdaýshylarymen kezdesip, oqý úderisiniń erekshelikterine jáne onyń nátıjelerine qyzyǵýshylyq bildirdi. Nemis sarapshysy ortalyqta oqytýdyń jaqsy uıymdastyrylǵanyn atap ótti. Múllerdiń aıtýynsha nemis eli bul tájirıbeni 90 - jyldardan júzege asyryp keledi eken, maqsaty óndirispen tyǵyz baılanysta bolǵan jastar kásibı tájirıbeli maman bolyp qalyptasyp jumyssyz qalmaıtynyn aıtyp berdi. Ásirese, oqytýǵa qajettilikti taldaý negizinde oqytýdy josparlaýǵa erekshe kóńil bóldi, jalpy bilim ortalyqtyń tájirıbesi halyqaralyq is - tájirıbege sáıkes keletinin atap ótip, kolejimizdiń alǵa qoıǵan maqsatynyń júzege asýyna tilektesin bildirdi. Múllerdiń pikiri boıynsha, óńirdegi memlekettik organdarmen ózara árekettesýiniń tetigi birqatar jobalardy, sonyń ishinde dýaldy bilim berý salasyndaǵy jobalardy damytý úshin negiz bolyp tabylady dedi.
Áriptesimiz Germanıadaǵy memlekettik qyzmetshilerdi irikteý jáne oqytý júıesi týraly, memlekettik qyzmetshilerdi irikteý rásimi mamandyǵy boıynsha eńbek ótili bar joǵary bilimdi tulǵalarǵa baǵdarlanǵanyn aıtyp, laýazymynyń ereksheligine qaraı árbir úmitker qabyldaý emtıhandaryn tapsyrady jáne qabyldaý kezinde áńgimelesýden ótedi, bul rette emtıhannan ótýge bir ǵana múmkindik beriledi. Eger testileýden ótpese, onda azamat memlekettik laýazymǵa úmitker bola almaıdy alaıda, mundaı qatal talaptardyń bolýyna qaramastan, ákimshilik laýazymǵa konkýrs joǵary. Memlekettik qyzmetshiler quramyna búdjettik sala qyzmetkerleri de jatqyzylatyn atap ótý qajet, bul rette Germanıa elinde oqytýshynyń eńbegi abyroıly bolyp tabylady jáne joǵary aqy tólenedi dedi.
Árbir bilikti maman qaıta oqytýdan ótýge mindetti, ony qarjylandyrý ártúrli kózderden júzege asyrylatynyn aıtyp, dýaldyq bilim berý júıesin iske asyrýdyń ereksheligine Qazaqstanda engizilip otyrǵan nemistik úlginiń negizgi qaǵıdalarynyń biri – óndiristegi tálimger men kásiptik oqytý sheberiniń birlesip oqytý úlgisine toqtaldy. Qyzyqty dıalogtyń sońynda Gerbert Múller oqytýshylardyń birge yntymaqtasýdyń jáne odan ári birlesip jumys isteýdiń múmkindikterin talqylady.
Halyqaralyq negizdegi kýrs oqytýshylarmen birge oqytylyp teorıalyq bilimmen tájirıbelik bilimniń nátıjeliligin prezentasıa, beınerolıkter túrinde óndiristegi jetistikteri jylǵa bólingen statısıkalyq dıagrammen kórsetilip, kýrsta tolyq oqytylǵan oqytýshylar tómendegideı sertıfıkatqa ıe boldy.
Osy oraıda taǵy da aıtyp ketetin bir mańyzdy sharalardyń biri. Qyzylorda oblystyq bilim basqarmasynyń oqý ortalyǵynyń bastamasymen dástúrli túrde uıymdasyrylatyn «Kásiptik bilim jáne bıznes» Áriptester suhbaty taqyrybyndaǵy oblystyń forýmynda kolej basshylarymen oqytýshylarynyń ózara tájirıbe almasýǵa negizdelgen teorıalyq tájirıbelik baıandamalar jasalyp, oblystyq shyǵarmashylyq baıqaýlar uıymdastyrylý úrdiske aınalǵan.
Bizdiń basty baǵytymyz – áleýmettik seriktestermen teorıa men tájirıbeni ushtastyryp jumystar jasalýyn jáne óndiristik mashyqtaný kezinde ozat is tájirıbeli jańa jabdyqtalǵan tehnologıany meńgergen bolashaq maman retinde óziniń týǵan jeri men elin súıetin, bilimdi de bilikti, utqyr oıly urpaqtar tárbıelep sapaly bilim alyp, otanǵa degen patrıottyq sezimin, eline degen súıispenshiligin, bolashaqqa degen nyq senimmen qadam basyp óz mindetterine jaýapkershilikpen qaraıtyn azamat tárbıeleý.
Oqýshylardyń qyzyǵýshylyǵy men mekemelerdiń suranysyna qaraı jumysqa degen yntasyn eptiligi men uqyptylyǵyn arttyrý. Dýaldy júıe boıynsha oqytylatyn tulǵanyń qajetti biliktilik pen eńbek daǵdylaryna, kásibı bilimge ıe bolsa eńbek naryǵynda suranysy joǵarylaıdy.
Sonymen birge oqý ornyny bolsyn mekemelerde de osy mamandyqqa degen suranys kóbeıip, halyqtyń jumyssyzdyǵy kemıdi. Bul bizdiń kásiptik tehnıkalyq kolejderdiń, bilim berý mekemeleriniń básekelesýge qabilettiligin joǵarylatady dep senemiz. Óndiris oryndarynyń suranysy negizinde kásibı deńgeıi joǵary kóp salaly maman daıarlaýda kolej qosymsha jumysshy mamandyqtardy oqytýdy qajet etedi. Kóp salaly mamandyqtardy daıarlaýdyń, qosymsha mamandyqtardy ıgerýdiń negizgi túsinigi tájirıbedegi ýaqyttaryn tıimdi paıdalaný óndiris oryndarymen kelisilgen oqý jospary arqyly júrgiziledi.
Dýaldy oqytý júıesiniń engizilý jobasy
(2013 – 2016j)
Osy qurylym boıynsha tyǵyz jumystar barlyq óńirde atqarylýda. Qazirgi kezde kásiptik tehnıkalyq kolejder zamanymyzǵa saı jańarý men damý ústinde. Bunyń barlyǵy kásiptik bilim berýde oqytýdyń zamanaýı baǵdarlamalary men oqytý ádistemelerin jańǵyrtý ıgerý jáne paıdalanýda basqarý qyzmetiniń mańyzdylyǵyna kóz jetkize túsedi. Dýaldy oqytýdyń artyqshylyǵy eń aldymen jas mamandardyń jumysqa ornalasýynyń joǵarǵy paıyzyn kórsetedi. Óıtkeni olar jumys berýshiniń talaptaryna tolyǵymen jaýap beredi.
Dýaldy bilim berý prosesi, eń aldymen jeke tulǵaǵa baǵyttalyp, oqýshynyń shyǵarmashylyq iskerlik sapalaryn, kommýnıkatıvtiligin, jumysqa beıimdiligin, rýhanı - adamgershilik mádenıetin jáne bolashaq mamandardyń saýattylyǵyn qalyptastyrady. Dýaldy bilim berý júıesi oqý úrdisinde kásiptik tehnıkalyq kolejder bazasynda qalyptasyp, jumysshy maman retinde óndiriske beıimdeledi.
Osy maqsatty oryndaýda oblysymyzda ár saladaǵy mamandyqtar boıynsha oqytýdyń dýaldyq júıesin engizý maqsatynda mekemelermen memorandýmǵa otyrǵan. Sonymen birge basqa mekemeler boıynsha da qala ortalyǵyndaǵy irgeli mekeme bazalarymen kelisim sharttar jasalýda.
Qoldanylǵan ádebıetter:
1. N. Á. Nazarbaev. «Qazaqstan - 2050» strategıasy qalyptasqan memlekettiń jańa saıası baǵyty // Egemen Qazaqstan, 14 jeltoqsan, 2012.
2. Azgaldov G. G., Kostın A. V. Intellektýalnaıa sobstvennost ınnovasıı ı kvalımetrıa // Ekonomıcheskıe strategıı, 2008.
3. Qazaqstan Respýblıkasynda bilim berýdi damytýdyń 2011 – 2020 jyldarǵa arnalǵan memlekettik baǵdarlamasy. – Almaty,
4. Kásibı bilim № 5. 2014j Respýlıkalyq pedogogıkalyq - ádistemelik jýrnal
5. Tehnıkalyq jáne kásiptik bilim №3. 2013j Aqparattyq ádistemelik jýrnal
I. Ábdikárimov atyndaǵy
Qyzylorda agrarlyq tehnıkalyq kolejiniń oqytýshysy
Menlıkýlov Nýr Masharapovıch
Prezıdent N. Á. Nazarbaev «Qazaqstan – 2050» strategıasynda kásiptik bilimdi damytýdyń mańyzdylyǵyn aıqyndaı kele, bilim salasyna qatań tapsyrma júktegen bolatyn: «Úkimetke 2013 jyldan bastap halyqaralyq úlgidegi kýálikter berý arqyly ınjenerlik bilim berýdi jáne zamanaýı tehnıkalyq mamandyqtar júıesin damytýdy qamtamasyz etýdi tapsyramyn. Kásibı - tehnıkalyq jáne joǵary bilim eń birinshi kezekte ulttyq ekonomıkanyń mamandarǵa degen qazirgi jáne keleshektegi suranysyn barynsha óteýge baǵdar ustaýy kerek. Kóp jaǵynan bul halyqty eńbekpen qamtý máselesin sheship beredi jáne joǵary oqý oryndary bilim berý qyzmetimen shektelip qalmaýy tıis. Olar qoldanbaly jáne ǵylymı - zertteýshilik bólimshelerin quryp damytýy qajet» delingen. Osy negizde kadrlardy daıyndaýdyń mamandandyrylǵan júıesin jasaýda ǵylymı tehnıkalyq progrestiń qazirgi deńgeıin eskere otyryp, bilim berý salasyna qoıylatyn joǵary halyqaralyq talaptardy da qanaǵattandyrý maqsatynda elimizdiń árbir aımaqtarynda kásiptik - tehnıkalyq bilim berý salasyna jańa júıe — dýaldy oqytý ádisi engizilip, osyǵan oraı, qazirgi qoǵamǵa aqparattyq - komýnıkasıalyq tehnologıalardy, onyń ishinde, dýaldyq oqytý júıesin endirý osy salada naqty biliktiligi men mamandyǵy bar kadrlarǵa degen suranysty arttyrady dep boljam jasalýda.
Dýaldy júıeniń negizi — oqýshyny oqý orny men óndiriste qatar oqytý, dýaldy oqytý ádisi álemniń kóptegen elderinde mysaly; Germanıa, Avstrıa, Danıa, Nıderlandy, Shvesıa, Anglıa, Ońtústik Koreıa sıaqty damyǵan memleketterde tabysty jumys isteýde.
«Qazaqstan Respýblıkasynda dýaldyq oqytý júıesin engizý» jobasynyń sarapshysy Gerbert Múller óziniń Qyzylorda qalasyna sapary barysynda kásiptik - tehnıkalyq kadrlardy daıarlaý jónindegi ulttyq keńestiń otyrysyn ótkizý aıasynda ortalyqtyń qyzmetimen tanysty. Gerbert Múller biliktilikti arttyrý jáne qaıta daıarlaý kýrstarynyń tyńdaýshylarymen kezdesip, oqý úderisiniń erekshelikterine jáne onyń nátıjelerine qyzyǵýshylyq bildirdi. Nemis sarapshysy ortalyqta oqytýdyń jaqsy uıymdastyrylǵanyn atap ótti. Múllerdiń aıtýynsha nemis eli bul tájirıbeni 90 - jyldardan júzege asyryp keledi eken, maqsaty óndirispen tyǵyz baılanysta bolǵan jastar kásibı tájirıbeli maman bolyp qalyptasyp jumyssyz qalmaıtynyn aıtyp berdi. Ásirese, oqytýǵa qajettilikti taldaý negizinde oqytýdy josparlaýǵa erekshe kóńil bóldi, jalpy bilim ortalyqtyń tájirıbesi halyqaralyq is - tájirıbege sáıkes keletinin atap ótip, kolejimizdiń alǵa qoıǵan maqsatynyń júzege asýyna tilektesin bildirdi. Múllerdiń pikiri boıynsha, óńirdegi memlekettik organdarmen ózara árekettesýiniń tetigi birqatar jobalardy, sonyń ishinde dýaldy bilim berý salasyndaǵy jobalardy damytý úshin negiz bolyp tabylady dedi.
Áriptesimiz Germanıadaǵy memlekettik qyzmetshilerdi irikteý jáne oqytý júıesi týraly, memlekettik qyzmetshilerdi irikteý rásimi mamandyǵy boıynsha eńbek ótili bar joǵary bilimdi tulǵalarǵa baǵdarlanǵanyn aıtyp, laýazymynyń ereksheligine qaraı árbir úmitker qabyldaý emtıhandaryn tapsyrady jáne qabyldaý kezinde áńgimelesýden ótedi, bul rette emtıhannan ótýge bir ǵana múmkindik beriledi. Eger testileýden ótpese, onda azamat memlekettik laýazymǵa úmitker bola almaıdy alaıda, mundaı qatal talaptardyń bolýyna qaramastan, ákimshilik laýazymǵa konkýrs joǵary. Memlekettik qyzmetshiler quramyna búdjettik sala qyzmetkerleri de jatqyzylatyn atap ótý qajet, bul rette Germanıa elinde oqytýshynyń eńbegi abyroıly bolyp tabylady jáne joǵary aqy tólenedi dedi.
Árbir bilikti maman qaıta oqytýdan ótýge mindetti, ony qarjylandyrý ártúrli kózderden júzege asyrylatynyn aıtyp, dýaldyq bilim berý júıesin iske asyrýdyń ereksheligine Qazaqstanda engizilip otyrǵan nemistik úlginiń negizgi qaǵıdalarynyń biri – óndiristegi tálimger men kásiptik oqytý sheberiniń birlesip oqytý úlgisine toqtaldy. Qyzyqty dıalogtyń sońynda Gerbert Múller oqytýshylardyń birge yntymaqtasýdyń jáne odan ári birlesip jumys isteýdiń múmkindikterin talqylady.
Halyqaralyq negizdegi kýrs oqytýshylarmen birge oqytylyp teorıalyq bilimmen tájirıbelik bilimniń nátıjeliligin prezentasıa, beınerolıkter túrinde óndiristegi jetistikteri jylǵa bólingen statısıkalyq dıagrammen kórsetilip, kýrsta tolyq oqytylǵan oqytýshylar tómendegideı sertıfıkatqa ıe boldy.
Osy oraıda taǵy da aıtyp ketetin bir mańyzdy sharalardyń biri. Qyzylorda oblystyq bilim basqarmasynyń oqý ortalyǵynyń bastamasymen dástúrli túrde uıymdasyrylatyn «Kásiptik bilim jáne bıznes» Áriptester suhbaty taqyrybyndaǵy oblystyń forýmynda kolej basshylarymen oqytýshylarynyń ózara tájirıbe almasýǵa negizdelgen teorıalyq tájirıbelik baıandamalar jasalyp, oblystyq shyǵarmashylyq baıqaýlar uıymdastyrylý úrdiske aınalǵan.
Bizdiń basty baǵytymyz – áleýmettik seriktestermen teorıa men tájirıbeni ushtastyryp jumystar jasalýyn jáne óndiristik mashyqtaný kezinde ozat is tájirıbeli jańa jabdyqtalǵan tehnologıany meńgergen bolashaq maman retinde óziniń týǵan jeri men elin súıetin, bilimdi de bilikti, utqyr oıly urpaqtar tárbıelep sapaly bilim alyp, otanǵa degen patrıottyq sezimin, eline degen súıispenshiligin, bolashaqqa degen nyq senimmen qadam basyp óz mindetterine jaýapkershilikpen qaraıtyn azamat tárbıeleý.
Oqýshylardyń qyzyǵýshylyǵy men mekemelerdiń suranysyna qaraı jumysqa degen yntasyn eptiligi men uqyptylyǵyn arttyrý. Dýaldy júıe boıynsha oqytylatyn tulǵanyń qajetti biliktilik pen eńbek daǵdylaryna, kásibı bilimge ıe bolsa eńbek naryǵynda suranysy joǵarylaıdy.
Sonymen birge oqý ornyny bolsyn mekemelerde de osy mamandyqqa degen suranys kóbeıip, halyqtyń jumyssyzdyǵy kemıdi. Bul bizdiń kásiptik tehnıkalyq kolejderdiń, bilim berý mekemeleriniń básekelesýge qabilettiligin joǵarylatady dep senemiz. Óndiris oryndarynyń suranysy negizinde kásibı deńgeıi joǵary kóp salaly maman daıarlaýda kolej qosymsha jumysshy mamandyqtardy oqytýdy qajet etedi. Kóp salaly mamandyqtardy daıarlaýdyń, qosymsha mamandyqtardy ıgerýdiń negizgi túsinigi tájirıbedegi ýaqyttaryn tıimdi paıdalaný óndiris oryndarymen kelisilgen oqý jospary arqyly júrgiziledi.
Dýaldy oqytý júıesiniń engizilý jobasy
(2013 – 2016j)
Osy qurylym boıynsha tyǵyz jumystar barlyq óńirde atqarylýda. Qazirgi kezde kásiptik tehnıkalyq kolejder zamanymyzǵa saı jańarý men damý ústinde. Bunyń barlyǵy kásiptik bilim berýde oqytýdyń zamanaýı baǵdarlamalary men oqytý ádistemelerin jańǵyrtý ıgerý jáne paıdalanýda basqarý qyzmetiniń mańyzdylyǵyna kóz jetkize túsedi. Dýaldy oqytýdyń artyqshylyǵy eń aldymen jas mamandardyń jumysqa ornalasýynyń joǵarǵy paıyzyn kórsetedi. Óıtkeni olar jumys berýshiniń talaptaryna tolyǵymen jaýap beredi.
Dýaldy bilim berý prosesi, eń aldymen jeke tulǵaǵa baǵyttalyp, oqýshynyń shyǵarmashylyq iskerlik sapalaryn, kommýnıkatıvtiligin, jumysqa beıimdiligin, rýhanı - adamgershilik mádenıetin jáne bolashaq mamandardyń saýattylyǵyn qalyptastyrady. Dýaldy bilim berý júıesi oqý úrdisinde kásiptik tehnıkalyq kolejder bazasynda qalyptasyp, jumysshy maman retinde óndiriske beıimdeledi.
Osy maqsatty oryndaýda oblysymyzda ár saladaǵy mamandyqtar boıynsha oqytýdyń dýaldyq júıesin engizý maqsatynda mekemelermen memorandýmǵa otyrǵan. Sonymen birge basqa mekemeler boıynsha da qala ortalyǵyndaǵy irgeli mekeme bazalarymen kelisim sharttar jasalýda.
Qoldanylǵan ádebıetter:
1. N. Á. Nazarbaev. «Qazaqstan - 2050» strategıasy qalyptasqan memlekettiń jańa saıası baǵyty // Egemen Qazaqstan, 14 jeltoqsan, 2012.
2. Azgaldov G. G., Kostın A. V. Intellektýalnaıa sobstvennost ınnovasıı ı kvalımetrıa // Ekonomıcheskıe strategıı, 2008.
3. Qazaqstan Respýblıkasynda bilim berýdi damytýdyń 2011 – 2020 jyldarǵa arnalǵan memlekettik baǵdarlamasy. – Almaty,
4. Kásibı bilim № 5. 2014j Respýlıkalyq pedogogıkalyq - ádistemelik jýrnal
5. Tehnıkalyq jáne kásiptik bilim №3. 2013j Aqparattyq ádistemelik jýrnal
I. Ábdikárimov atyndaǵy
Qyzylorda agrarlyq tehnıkalyq kolejiniń oqytýshysy
Menlıkýlov Nýr Masharapovıch
You Might Also Like
