InfoHub Logo

Beıneleý óneri 4 - synyp
Sabaqtyń taqyryby: Keskindeme quraldarymen tabıǵattyń, adamnyń, ǵımarattardyń ásemdiligin beıneleý
Sabaqtyń maqsaty: a) Bilimdilik: Oqýshylarǵa keskindemeniń ónerindegi taqyryptarmen sýret salýda málimetter berip, bilimdi qalyptastyrý, jańa maǵlumat berý jáne t. b.
á) Damytýshylyq: Sabaq oqytýdyń negizgi úrdisin este qaldyrý, oqýshy sanasyna tereń sińirý, quraldarmen jumys jasaı bilýge úıretý.
b) Tárbıelilik: Sýret saldyrý arqyly olardy tazalyqqa, uqyptylyqqa baýlý.
Sabaqtyń túri: Jańa sabaq
Qural - jabdyqtar: Álbomdar, plakattar, Qaryndashtar, aq qaǵaz, 3 - synyp oqýlyǵy jáne taǵy basqa qural jabdyqtar, slaıd. Sabaqtyń ótý barysy:
1. Uıymdastyrý kezeńi.
2. Úıge berilgen tapsyrmany tekserý.
3. Jańa taqyrypty túsindirý.
4. Tapsyrmalardy oryndaý.
5. Sabaqty bekitý.
6. Úıge tapsyrma.

Keskindeme, keskindeý óneri (jıvopıs) – beıneleý óneriniń bir túri. Ol belgili bir zattyń betine boıaý arqyly salynatyn kórkem shyǵarma ónerdiń barlyq basqa túrleri sıaqty, keskindemede ıdeologıalyq jáne tanymdyq qyzmet atqarady, adamǵa estetıkalyq lázzat beretin qundy da ásem shyǵarmalar týdyrady. Keskindeme dáýirdiń rýhanı mazmuny men áleýmettik beınelep qana qoımaı, belgili bir ıdeologıalyq konsepsıalar negizinde olarǵa baǵa beredi. Keskindeme týyndysy kórermenniń sezimine, oıyna áser etý arqyly beınelengen shyndyqtan tálim alyp, ózinshe qorytyndy jasaýǵa sebepker bolady.

Keskindemesindegi tarıhı taqyryptaǵy kórkem týyndylar naqty bir tarıhı janr sheńberimen shektelip qalmady. Tarıhı taqyryp tarıhı tulǵalar obrazyn qaıta jandandyrýda tarıhı portrette, tarıhta naqty bolǵan áskerı joryqtar men soǵys kórinisterin beıneleýde bataldyq janrmen myǵym baılanys taýyp otyrdy. Joǵaryda atap ótkenimizdeı, tek tarıhı sújetke negizdelgen kompozısıalarmen shektelý tarıhı janrdyń negizgi mánin, mazmunyn ashpaıdy. Al, ony naqty tarıhtan, áskerı joryq kórinisterinen bóle - jaryp qaraý múmkin emes. Tarıhı portret, tarıhı tabıǵat kórinisi jáne tarıhı bataldyń sújetter tarıhı janrdyń qurylymdyq bólikteri, ony jasaýshy negizgi faktorlar bolyp tabylady.

Úİİİ ǵasyrdyń sońy men HİH ǵasyrdyń basynda Amerıka beıneleý ónerindegi tarıhı keskindemeniń damý barysyna kóz júgirte otyryp, táýelsizdik ıdeıasynyń jetekshi ról oınaǵanyna kýá bolamyz. Amerıka beıneleý óneriniń, ásirese, portretter men tarıhı taqyryptaǵy keskindemelerdiń romantıkalyq sıpatta kórinis tabýy oqıǵa barysyn ıdeıalandyrý, ulyqtaý, qasterleý sezimderinen týyndaǵan kórkemdik máner boldy. Bul erekshelikterdi Qazaqstan beıneleý ónerindegi tarıhı taqyryptaǵy keskindemelik jumystarmen salystyra qarastyrý barysynda eki toptan da azamattyq jáne adamgershilik ustanymdarynyń negizgi prınsıp bolǵanyn baıqaımyz.

Qazaqstan beıneleý óneriniń alýan túrli sıpatta bolǵanyn joǵaryda atap kettik. Degenmen, tarıhı keskindemeler de osy adamgershilik pozısıalar negizinde óz jalǵasyn tapty. Osyǵan baılanysty, búgingi Qazaqstan beıneleý ónerindegi, ásirese, keskindemedegi janrlardyń damý barysyn, olardyń damýynyń shekaralary men jetekshi rólge ıe bolǵandaryn anyqtaý qazirgi qazaq keskindemesi damýynyń bir ereksheligi bolyp tabylady. Tarıhı taqyrypqa qalam tartqan Qazaqstan keskindemesiniń búgingi ókilderi M. Mýllashev, J. Qaırambaev, A. Dúzelhanov, Ó. Jubanıazov, D. Qasymov, D. Álıev, Sh. Noǵaıbaev, M. Qaspaq, Q. Ájibekov, B. Myrzahmetov. A. Ahmedıarov, T. Tileýjan, t. b. keskindemeshilerdiń shyǵarmashylyǵynda qazaq tarıhy ártúrli sıpat pen mánerde sheshim taýyp, keskindeme damýynyń negizgi erekshelikteri men shekaralaryn anyqtap berdi.

Sabaqty qorytyndylaý
Jańa sabaq boıynsha suraqtar qoıý
1. Keskindeme óneri degenimiz ne?
2. Keskindemege qandaı óner týyndylaryn jatqyzýǵa bolady?
3. Keskindemeshi sýretshiler kimder?
Úıge tapsyrma Taqyrypty oqý, quraldar ákelý