InfoHub Logo

SHQO, Tarbaǵataı aýdany, Aqsýat aýyly.
T. Salqynbaev

Qurmetti redaksıa!!!
Myna óleńdi Nursapa atama, basqa da habarsyz ketken bozdaqtarǵa bir eskertkish bolama dep jazyp edim. Basqa belgi qoıa almaımyz ǵoı. «Habarsyz ketti» degen bir – aq aýyz sózben tarıhtan óshirilgen myńdaǵan jazyqsyz bozdaqtardy izdeýge, olarǵa laıyqty qurmet kórsetýge túrtki bolama degen de maqsat bar. Múmkindik bolsa Uly jeńistiń 70 jyldyǵy qarsańynda erterek jarıalansa jeńis kúnine deıin el ishinde qozǵalys bolar edi. Habarsyz ketkender de jeńiske úlesterin qosty, bir - aq áli kúnge deıin óz baǵasyn ala almaı keledi 70 jyldyqta qozǵaý salyp izdemesek budan keıin múlde umytylyp qalýy múmkin, jáne ýaqyt ótken saıyn olarǵa qurmet kórsetýdi qalyptastyrý da qıyn bolary sózsiz. Keler urpaq bilmeıtin bolady.

Kóp boldy – aý olar ketkeli.

1941 jyly Moskva túbinde habarsyz ketken Nursapa Salqynbaıulyna eskertkish.
Qyryq bestiń sonaý bir jeńispen kelgen kóktemi,
Qanǵa bógip qara jer soǵystyń oty óshkeli,
Qansyrap baryp qalyń el jeńiske qoly jetkeli,
Jetpis jyldyń minekı eske alýmen ótkeni.
Sypyra soqqan daýyldaı, ajal jaýǵan jaýyndaı,
Tórt jylǵy tozaq soǵysta jeńiske eldiń jetkeni –
Ómirin de buldamaı, erligin de buldamaı,
Mıllıondaǵan bozdaqtyń jandaryn qurban etkeni!
Dańq úshin emes halqy úshin, babanyń erlik salty úshin -
Namysty erdiń muraty – jaýyna ajal sepkeni!
Basyp kirgen basynyp, dandaısyǵan dushpannyń
Aram qanyn aǵyzyp jer qushtyrǵan sátteri.
Qataryndaǵy taısalmaı umtylǵan sátte jaýyna,
Oq julyp ketken joldastyń ókinishi men átteńi.
Jasqanbaı jaýǵan oqtan da, atoılap jaýǵa shapqanda,
Oılaǵan joq ol tarıhtan oryn alsam – aý dep tegi.
Jaýyngerdiń mert bolǵan, jastanyp jaýyn tasada,
tirkelmegen erligi – erlik emes dep pe edi?
Jaralǵan ar men namystan, qaharman erdiń qarysqan,
el kórmegen erligin bir qudaı kórdi kóktegi.
Ataǵy túgili adamnyń, ómirine de esep júrmegen,
Opasyz sol bir soǵysta habarsyz kimder ketpedi...
Habarsyz ketken bozdaqtyń eskerýsiz erligi -
Tanylmaı qalǵan tarıhta erliktiń uly mektebi!
Qarys súıem jeri úshin, artynda qalǵan eli úshin
Belgisiz bizge kóbiniń qaı jerde beınet shekkeni.
Oqqa tósep keýdesin, «Otan úshin» dep qana,
Belgisiz bizge kóbiniń qaı jerde qanyn tókkeni.
Jandy jerden oq tıip jyǵylǵanda japanda,
Qansyrap jatyp qanshasy, kók aspanǵa «qosh» dedi.
Tosqaýylda, qorshaýda, esepsiz jaýmen alysyp,
Urys salyp teńdessiz, qapyda ketti kópteri.
Sheginbesten bir adym týra túsken bombadan,
Kómilip qaldy qanshasy, okopta alǵy sheptegi.
Tap kelip jaýdyń toryna, qapyda túsip qolyna.
Bas ımesten qasqaıyp atylyp ketti shetkeri.
Tankymen birge jarylyp jaý toqtatqan jankeshti,
Talqany shyqqan soldattyń arýaǵy bizge ókpeli!
Boıyna jıyp qaıratyn, asyryp aıbyn – aıbatyn,
Urandap arýaq shaqyrǵan daýysy da bizge jetpedi.
El shetine jaý tıdi degende esil bozdaqtar,
Attanǵanda maıdanǵa umyt qalarmyn dep pe edi?
Habarsyz ketken erlikti, esine eldiń salar ma,
Qara jartas melshıgen obelıskiniń betteri.
Odan basqa belgi joq. Belgini qoıyp qaıran jurt,
«Qaı jerde basy qaldy» dep izdemegeni netkeni?
Urpaǵy baba erligin qasterleıtin el qaıda...
Ulandary ulyqtap bir tal shybyq ta ekpedi.
Aıtylmaıdy attary, umytylǵan hattary,
Olarǵa arnap aqyndar erlik jyryn da tókpedi.
Kúnimiz úshin búgingi sheıit bop ketken erlerdiń,
Bárine bir – bir kósheniń ataýyn bersek kóp pe edi?
«Jaıratyp jaýyn mert bolyp edi ǵoı» dep tym bolmasa,
Týǵan úıiniń tusyna bir belgi qoısa jetkeni!
Jat jerde qalǵan bozdaqtyń erte sóngen úmiti,
Aqtalmaı qalǵan armany, kóktemeı qalǵan kóktemi.
Emespe bizge amanat, umyttyq nege jamaǵat?
Qaıda ketken arysyn joqtaıtuǵyn tekti eli.
Umyt bola bastady, soǵystan sońǵy jyldary,
Zaryǵa kútken aǵaıyn kóz jasyn únsiz tókkeni.
Umyt boldy jaýynger boıtumardaı saqtaǵan,
Birge ketken qurban bop oramaly da kesteli.
Qaza bolam degen joq, izdeýsiz qalam degen joq.
Oralamyz dep jeńispen batysqa qarap betteri,
Attanyp edi sertpenen. Kóp boldy olar ketkeli.
Kóp boldy – aý olar ketkeli.