Kúlásh
Ana tili (4 synyp)
Sabaqtyń taqyryby: «Kúlásh» Q. Baıseıitov
Sabaqtyń maqsaty:
a)bilimdiligi: Oqýshylarǵa «Qazaqstan bulbuly» atanǵan Kúlásh Baıseıitova ómiri jaıly áńgimeleı otyryp, bilimderin arttyryp, sabaqqa degen qyzyǵýshylyqtaryn oıatý.
á)damytýshylyǵy: Oqýshylardyń qıaldaýyn,týǵyzý, jańa ádister arqyly oı-órisin, sózdik qorlaryn baıytý.
b)tárbıeleý: Oqýshylarǵa áýelep salynǵan ánniń qudirettiligin sezindirý, óner adamdaryn qurmetteýge tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: Jańa taqyryppen tanystyrý
Sabaqtyń ádis-tásili: Baıandaý, toptastyrý,suraq – jaýap, BÚÚ
Sabaqtyń kórnekilikteri: Óner juldyzy Kúlásh Baıseıitovanyń sýretteri, syzbalar.
Sabaqtyń júrý barysy:
İ. Uıymdastyrý kezeńi:
A) Oqýshylarmen amandasý;
Úlkege de siz,
Kishige de siz,
Sálem berip sizderge,
Bas ıemiz biz.
Á) Oqý – quraldaryn shyǵarý;
B) Sabaqqa ázirlikterin tekserý.
İİ. Úı tapsyrmasyn tekserý:
- Oqýshylar, úıge qandaı tapsyrma berildi?
-«Boz bıe nemese tyń kótergen jyl» Q. Myrzabekov
Óleńdi jatqa aıtqyzý.
Óleń mazmunyn qara sózben aıtqyzý.
Suraqtar boıynsha úı tapsyrmasyn bekitý. Suraqtar:
1. Elimizde qaı jyldary tyń ıgerildi?
1954 jyly Ortalyq Komıtettiń «Astyq óndirisin ulǵaıtý úshin tyń jáne tyńaıǵan jerlerdi ıgerý týraly» qaýly qabyldap, egis kólemin 28-30 mln ga-ǵa deıin jetkizýdi mindettedi. Buǵan Qazaqstannyń soltústik aýdandaryn, sibirdiń, Oraldyń, Soltústik Kavkazdyń tyń jáne tyńaıǵan jerleri tartyldy.
2. Qandaı jaqsy, jaman jaqtary boldy?
A) jańa jerdi ıgerý ýaqytsha azyq – túlik máselelerin sheshti.
Á) zardaptary da az emes edi.jer qyrtysynyń buzylýyna sebep boldy.
B) jer jyrtý saldarynan jaıylymdar azaıdy.
3. Ulttyq dástúrge qandaı zıany boldy?
Halyqtyń túpkir – túpkirden aǵylyp kelýi ulttyq dástúrdiń joıylyp, qazaq tili róliniń tómendeýine ákeldi. Qazir sol zardaptan aıyryla almaı otyrmyz.
İİİ. Jańa taqyrypty tanystyrý:
Sóz jumbaq
1. Evgenıı Grıgorevıch Brýsılovskıı kim?
2. «Qyz Jibek» operasynyń lıbrettosyn jazǵan kim?
3. Operada ne bolý shart?
4. «Qyz Jibek» operasynyń basty áýeni qaı án?
-------KOMPOZITOR
-----MÚSİREPOV
------LIBRETTO
-----GÁKKÝ
-----SHYǴARMA
Osy sózjumbaqty sheshe otyryp, biz búgingi sabaǵymyzdyń taqyrybyn shyǵaryp aldyq. Búgingi jańa sabaǵymyzdyń taqyryby – Qanabek Baıseıitovtyń «Kúlásh» áńgimesi.
Keste toltyrý
Keste
? – bilmeımin
+ V bilemin
№ Ótiletin materıal
1 Qanabek Baıseıitov
2 Kúlásh Baıseıitova
3 Kúlásh Baıseıitovanyń ómirbaıanyn
4 Kúláshtiń oınaǵan rólderin
5 Kúláshtiń oryndaǵan ánderin
Qazaq halqy án men jyrǵa baı halyq. Batyrlar jyrymen qatar mahabbat taqyrybyna qurylǵan «Qyz Jibek», «Qozy Kórpesh – Baıan sulý» sıaqty epostyń jyrlary keń taraǵan. Kóptegen jazýshylar men kompozıtorlar osy shyǵarmalardy negizge ala otyryp, ádebı – mýzykalyq shyǵarmalar jazǵan.
Kompozıtor E.G.Brýsılovskıı «Qyz Jibek» jyrynyń negizinde «Qyz Jibek» operasyn jazǵan. Opera eń alǵash ret 1934 jyly oryndaldy. Operany eń alǵash Kúlásh Baıseıitova oryndady. Kúlásh Baıseıitova 1912-1957 jyldar ómir súrgen Baıseıitova Kúlásh Jalyńqyzy qazaqtyń ánshisi, qazaq opera óneri negizin salýshy, qoǵam qaıratkeri.
1934 jyly Qazaq mýzykalyq teatrynyń ánshisi boldy.
Ol Jibek, Aqjúnis, Sara,Púlish, eńlik, Aıman, Shuǵa, Hadısha, Aısha, Ajar, Nargız, Zere partıalaryn oınaǵan. Bulbul, Gaýhartas, Qazaq válsy, Gákký ánderin, Jalbyr, Er Tarǵyn, Altyn astyq, Gvardıa alǵa, tereń kól operalaryn oryndaǵan
Uly Otan soǵysy jyldary maıdandarda júrip, jaýyngerlerge konsert qoıdy. Eńbegi úshin KSRO Memlekettik syılyǵy, Lenın, Eńbek Qyzyl Tý ordenimen marapattaldy. Qaz KSR-niń joǵarǵy keńes depýtaty, Beıbitshilikti qorǵaýdyń qazaqstandyq komıtetiniń múshesi, 1936 jyldan KSRO Halyq artısi boldy.
Almatyda Kúlásh Baıseıitova atyndaǵy mýzykalyq ýchılıshe, kóshe bar. 1980 jyldan beri qazaq ánderin oryndaýshylardyń Kúlásh Baıseıitova atyndaǵy respýblıkalyq báıgesi 4 jylda 1 ret ótkizilip turady.
Kúlásh Baıseıitovanyń negizi 4 qyzy bolǵan Qazirgi kezde 2 qyzy Raýshan men Qarlyǵash ómirde bar, Almaty oblysynda turyp jatyr.
Dápterimizdi ashyp, búgingi jańa taqyrypty jazaıyq. Qanabek Baıseıitov «Kúlásh»
Áńgimeniń avtory týraly túsinik berý.
Qanabek Baıseıitov
↓
1905-1979 j. ómir súrgen
Kúlásh Baıseıitovanyń ómirdegi, ónerdegi serigi
Almaty oblysy, Qaratal aýdany
Opera rejıseseri
Operada basty rólderde, kınofılmderde oınaǵan
ánshi
akter
dramatýrg
Oqýshylarǵa mátindi túsindirý:
Oqýshylarǵa oqytý:
Bekitý suraqtary:
1. Shyǵarma kim týraly?
2. K.Baıseıitovanyń án-kúıge áýes bolyp ósýine kimderdiń yqpaly bolǵan?
3. Mátinnen Kúláshtiń qandaı rólde oınaǵanyn bildiń?
4. Ol óziniń erekshe talant ıesi ekenin qaı kezde kórsetti?
«Qyz Jibek» jyryndaǵy Jibek beınesin esimizge túsireıik, kóz aldaryńa Kúláshtiń Qyz Jibekti oınaǵanyn elesteteıik.
Sýretin kórsetý
Qyz Jibektiń dıdary –
Qoǵaly kóńildiń quraǵy,
Kóz sıpatyn qarasań –
Nur qyzynyń shyraǵy.
Dúr jaýhar syrǵasyn
Kótere almaı tur qulaǵy.
Boı nusqasyn qarasan.
Bekter mingen pyraǵy.....
«Qyz Jibek» operasyndaǵy basty áýendi kim oryndap bere alady?
Oqýshylardan surap, án shyrqatý.
«Gákký» áni.
Toptyq jarys:
İ top: Kúlásh Baıseıitova týraly toptastyrý:
İİ top: BÚÚ
Óner týraly maqal mátel bilemiz be? 2 top ary qaraı jarysady:
1. Ónerli órge júzer.
2. Ónerliniń órisi keń.
3. Óner bar jerde – jan kúıer bar.
4. óner aldy – qyzyl til.
5. Ónerliniń qoly altyn.
6. Asyl tastan bitedi, óner jastan bitedi.
7. Óner aldy birlik, Yrys aldy tirlik.
İV. Qorytyndylaý:
№ Ótiletin materıal. Sabaqtyń basynda. Sabaqtyń sońynda.
1. Qanabek Baıseıitov
2. Kúlásh Baıseıitova
3. Kúlásh Baıseıitovanyń ómirbaıanyn
4. Kúláshtiń oınaǵan rólderin
5. Kúláshtiń oryndaǵan ánderin
Oqýshylarǵa gúl taratyp beriledi, artynda suraqtar jazylǵan. Sol suraqqa jaýap bere otyryp, gúl qurastyrý.
1. Kúlásh ónerine halyq qandaı baǵa berdi?
2. Mátinde Kúlásh Baıseıitovanyń minezi jóninde ne jazylǵan?
3. Kúlásh Baıseıitova qandaı rólderde oınaǵan?
4. Kúlásh qandaı án oryndady?
5. Ol «Qyz Jibek» operasyn qaı jyly oryndady?
6. Onyń otbasy jóninde ne bildiń?
Muǵalimderge gúlderin taratý.
V. Úıge tapsyrma berý: «Kúlásh» mátinin oqý, mazmunyn aıtý. Óner týraly maqal – mátel jazyp kelý.
VI. Baǵalaý.
Sabaqtyń taqyryby: «Kúlásh» Q. Baıseıitov
Sabaqtyń maqsaty:
a)bilimdiligi: Oqýshylarǵa «Qazaqstan bulbuly» atanǵan Kúlásh Baıseıitova ómiri jaıly áńgimeleı otyryp, bilimderin arttyryp, sabaqqa degen qyzyǵýshylyqtaryn oıatý.
á)damytýshylyǵy: Oqýshylardyń qıaldaýyn,týǵyzý, jańa ádister arqyly oı-órisin, sózdik qorlaryn baıytý.
b)tárbıeleý: Oqýshylarǵa áýelep salynǵan ánniń qudirettiligin sezindirý, óner adamdaryn qurmetteýge tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: Jańa taqyryppen tanystyrý
Sabaqtyń ádis-tásili: Baıandaý, toptastyrý,suraq – jaýap, BÚÚ
Sabaqtyń kórnekilikteri: Óner juldyzy Kúlásh Baıseıitovanyń sýretteri, syzbalar.
Sabaqtyń júrý barysy:
İ. Uıymdastyrý kezeńi:
A) Oqýshylarmen amandasý;
Úlkege de siz,
Kishige de siz,
Sálem berip sizderge,
Bas ıemiz biz.
Á) Oqý – quraldaryn shyǵarý;
B) Sabaqqa ázirlikterin tekserý.
İİ. Úı tapsyrmasyn tekserý:
- Oqýshylar, úıge qandaı tapsyrma berildi?
-«Boz bıe nemese tyń kótergen jyl» Q. Myrzabekov
Óleńdi jatqa aıtqyzý.
Óleń mazmunyn qara sózben aıtqyzý.
Suraqtar boıynsha úı tapsyrmasyn bekitý. Suraqtar:
1. Elimizde qaı jyldary tyń ıgerildi?
1954 jyly Ortalyq Komıtettiń «Astyq óndirisin ulǵaıtý úshin tyń jáne tyńaıǵan jerlerdi ıgerý týraly» qaýly qabyldap, egis kólemin 28-30 mln ga-ǵa deıin jetkizýdi mindettedi. Buǵan Qazaqstannyń soltústik aýdandaryn, sibirdiń, Oraldyń, Soltústik Kavkazdyń tyń jáne tyńaıǵan jerleri tartyldy.
2. Qandaı jaqsy, jaman jaqtary boldy?
A) jańa jerdi ıgerý ýaqytsha azyq – túlik máselelerin sheshti.
Á) zardaptary da az emes edi.jer qyrtysynyń buzylýyna sebep boldy.
B) jer jyrtý saldarynan jaıylymdar azaıdy.
3. Ulttyq dástúrge qandaı zıany boldy?
Halyqtyń túpkir – túpkirden aǵylyp kelýi ulttyq dástúrdiń joıylyp, qazaq tili róliniń tómendeýine ákeldi. Qazir sol zardaptan aıyryla almaı otyrmyz.
İİİ. Jańa taqyrypty tanystyrý:
Sóz jumbaq
1. Evgenıı Grıgorevıch Brýsılovskıı kim?
2. «Qyz Jibek» operasynyń lıbrettosyn jazǵan kim?
3. Operada ne bolý shart?
4. «Qyz Jibek» operasynyń basty áýeni qaı án?
-------KOMPOZITOR
-----MÚSİREPOV
------LIBRETTO
-----GÁKKÝ
-----SHYǴARMA
Osy sózjumbaqty sheshe otyryp, biz búgingi sabaǵymyzdyń taqyrybyn shyǵaryp aldyq. Búgingi jańa sabaǵymyzdyń taqyryby – Qanabek Baıseıitovtyń «Kúlásh» áńgimesi.
Keste toltyrý
Keste
? – bilmeımin
+ V bilemin
№ Ótiletin materıal
1 Qanabek Baıseıitov
2 Kúlásh Baıseıitova
3 Kúlásh Baıseıitovanyń ómirbaıanyn
4 Kúláshtiń oınaǵan rólderin
5 Kúláshtiń oryndaǵan ánderin
Qazaq halqy án men jyrǵa baı halyq. Batyrlar jyrymen qatar mahabbat taqyrybyna qurylǵan «Qyz Jibek», «Qozy Kórpesh – Baıan sulý» sıaqty epostyń jyrlary keń taraǵan. Kóptegen jazýshylar men kompozıtorlar osy shyǵarmalardy negizge ala otyryp, ádebı – mýzykalyq shyǵarmalar jazǵan.
Kompozıtor E.G.Brýsılovskıı «Qyz Jibek» jyrynyń negizinde «Qyz Jibek» operasyn jazǵan. Opera eń alǵash ret 1934 jyly oryndaldy. Operany eń alǵash Kúlásh Baıseıitova oryndady. Kúlásh Baıseıitova 1912-1957 jyldar ómir súrgen Baıseıitova Kúlásh Jalyńqyzy qazaqtyń ánshisi, qazaq opera óneri negizin salýshy, qoǵam qaıratkeri.
1934 jyly Qazaq mýzykalyq teatrynyń ánshisi boldy.
Ol Jibek, Aqjúnis, Sara,Púlish, eńlik, Aıman, Shuǵa, Hadısha, Aısha, Ajar, Nargız, Zere partıalaryn oınaǵan. Bulbul, Gaýhartas, Qazaq válsy, Gákký ánderin, Jalbyr, Er Tarǵyn, Altyn astyq, Gvardıa alǵa, tereń kól operalaryn oryndaǵan
Uly Otan soǵysy jyldary maıdandarda júrip, jaýyngerlerge konsert qoıdy. Eńbegi úshin KSRO Memlekettik syılyǵy, Lenın, Eńbek Qyzyl Tý ordenimen marapattaldy. Qaz KSR-niń joǵarǵy keńes depýtaty, Beıbitshilikti qorǵaýdyń qazaqstandyq komıtetiniń múshesi, 1936 jyldan KSRO Halyq artısi boldy.
Almatyda Kúlásh Baıseıitova atyndaǵy mýzykalyq ýchılıshe, kóshe bar. 1980 jyldan beri qazaq ánderin oryndaýshylardyń Kúlásh Baıseıitova atyndaǵy respýblıkalyq báıgesi 4 jylda 1 ret ótkizilip turady.
Kúlásh Baıseıitovanyń negizi 4 qyzy bolǵan Qazirgi kezde 2 qyzy Raýshan men Qarlyǵash ómirde bar, Almaty oblysynda turyp jatyr.
Dápterimizdi ashyp, búgingi jańa taqyrypty jazaıyq. Qanabek Baıseıitov «Kúlásh»
Áńgimeniń avtory týraly túsinik berý.
Qanabek Baıseıitov
↓
1905-1979 j. ómir súrgen
Kúlásh Baıseıitovanyń ómirdegi, ónerdegi serigi
Almaty oblysy, Qaratal aýdany
Opera rejıseseri
Operada basty rólderde, kınofılmderde oınaǵan
ánshi
akter
dramatýrg
Oqýshylarǵa mátindi túsindirý:
Oqýshylarǵa oqytý:
Bekitý suraqtary:
1. Shyǵarma kim týraly?
2. K.Baıseıitovanyń án-kúıge áýes bolyp ósýine kimderdiń yqpaly bolǵan?
3. Mátinnen Kúláshtiń qandaı rólde oınaǵanyn bildiń?
4. Ol óziniń erekshe talant ıesi ekenin qaı kezde kórsetti?
«Qyz Jibek» jyryndaǵy Jibek beınesin esimizge túsireıik, kóz aldaryńa Kúláshtiń Qyz Jibekti oınaǵanyn elesteteıik.
Sýretin kórsetý
Qyz Jibektiń dıdary –
Qoǵaly kóńildiń quraǵy,
Kóz sıpatyn qarasań –
Nur qyzynyń shyraǵy.
Dúr jaýhar syrǵasyn
Kótere almaı tur qulaǵy.
Boı nusqasyn qarasan.
Bekter mingen pyraǵy.....
«Qyz Jibek» operasyndaǵy basty áýendi kim oryndap bere alady?
Oqýshylardan surap, án shyrqatý.
«Gákký» áni.
Toptyq jarys:
İ top: Kúlásh Baıseıitova týraly toptastyrý:
İİ top: BÚÚ
Óner týraly maqal mátel bilemiz be? 2 top ary qaraı jarysady:
1. Ónerli órge júzer.
2. Ónerliniń órisi keń.
3. Óner bar jerde – jan kúıer bar.
4. óner aldy – qyzyl til.
5. Ónerliniń qoly altyn.
6. Asyl tastan bitedi, óner jastan bitedi.
7. Óner aldy birlik, Yrys aldy tirlik.
İV. Qorytyndylaý:
№ Ótiletin materıal. Sabaqtyń basynda. Sabaqtyń sońynda.
1. Qanabek Baıseıitov
2. Kúlásh Baıseıitova
3. Kúlásh Baıseıitovanyń ómirbaıanyn
4. Kúláshtiń oınaǵan rólderin
5. Kúláshtiń oryndaǵan ánderin
Oqýshylarǵa gúl taratyp beriledi, artynda suraqtar jazylǵan. Sol suraqqa jaýap bere otyryp, gúl qurastyrý.
1. Kúlásh ónerine halyq qandaı baǵa berdi?
2. Mátinde Kúlásh Baıseıitovanyń minezi jóninde ne jazylǵan?
3. Kúlásh Baıseıitova qandaı rólderde oınaǵan?
4. Kúlásh qandaı án oryndady?
5. Ol «Qyz Jibek» operasyn qaı jyly oryndady?
6. Onyń otbasy jóninde ne bildiń?
Muǵalimderge gúlderin taratý.
V. Úıge tapsyrma berý: «Kúlásh» mátinin oqý, mazmunyn aıtý. Óner týraly maqal – mátel jazyp kelý.
VI. Baǵalaý.
You Might Also Like
