InfoHub Logo

Kırıll álipbıi (kırıllısa) — slaván aǵartýshysy Kırılldiń atymen atalǵan álipbı. Kırıll 827 jyl shamasynda Fessalonıkı (Solýn) qalasynda týylǵan. Kırıll slaván elderine hrıstıan dinin ýaǵyzdaý úshin slaván álipbıin jasaıdy. Grek jazýynyń 25 árpine slaván tiliniń dybystaryn belgileý úshin qosymsha 18 árip qosyp, 43 áripten turatyn álipbı qurastyrady. Reseıge kırıllısa X ǵasyrda engen. Keıin orys álipbıinen kırıllısanyń 12 árpi shyǵarylyp, eki jańa árip (ı, e) qosylǵan.

1940 jyly Keńes Odaǵy halyqtary birtekti álipbıdi qoldanýy qajet degen saıasatpen KSRO quramyndaǵy halyqtardyń jazýy jappaı kırıllısaǵa kóshirildi. Onyń ishinde qazaq jazýy da kırıll álipbıine kóshirilip, búginge deıin qoldanylyp keledi. Orys tilinde joq qazaq tili dybystarynyń tańbalary kırıll tańbalaryna uqsastyrylyp (q-k, ǵ-g, o-ó, ń-n), qazirgi qazaq álipbıi qabyldandy. Bul álipbıdiń qazaq tiline tán erekshelikterdiń bárin tolyq tańbalaı almaýyna baılanysty keıingi jyldary qazaq jazýyn latyn álipbıine kóshirý máselesi kóbirek kóterilýde.

---