InfoHub Logo

Aqtóbe oblysy,
Áıteke bı aýdany, Severnyı orta mektebiniń
qazaq tili men ádebıeti pániniń muǵalimi Ibraeva B.

Maǵjan Jumabaev «Batyr Baıan» poemasy

Sabaqtyń taqyryby: «Batyr Baıan» poemasy.
Sabaqtyń maqsaty:
a) Bilimdilik: Maǵjan Jumabaev týraly bilimderin keńeıtý. Poemany jan-jaqty taldaý, tarıhı málimetter berý. Sújettik jelisi men ıdeıalyq mazmunyn ashý;
á) Damytýshylyq: Poema mazmunyn taldaý arqyly iskerlik daǵdylaryn damytý. Toppen jumys jasaý qabiletin arttyrý, ózindik kózqarasyn dáleldeýge, taldap túıindeýge, óz pikirlerin qorǵaı bilýge úıretý;
b) Tárbıelik: Eline, jerine, otanǵa degen súıispenshilik sezimge baýlý, aqyl - oı, adamgershilik, patrıottyq sezimge tárbıeleý.
Sabaqtyń ádisi: Syn turǵysynan oılaýdyń «Alty qalpaǵy», toppen jumys, Venn dıagramsy.
Sabaqtyń túri: aralas sabaq
Sabaqtyń kórnekiligi: AKT, ınteraktıvti taqta, slaıd.
Pánaralyq baılanys: Tarıh, geografıa

Sabaqtyń barysy:
İ. Uıymdastyrý bólimi:
a) Sálemdesý;
á) Synyptaǵy oqýshylardy túgendeý;
b) Oqýshylar zeıinin sabaqqa aýdarý;

İİ. Úı jumysyn suraý.
- Úıge qandaı tapsyrma berildi?
- M. Jumabaevtyń ómiri men qyzmeti, «Batyr Baıan» poemasyn oqyp kelý.
- Topqa bólý. Qalpaq ishinen túrli - tústi qaǵazdardy tańdap alý arqyly topqa bólý.

İİİ. Jańa sabaq.
Muǵalim: Káne, balalar, úıge berilgen tapsyrmany oqyp kelgen bolsańyzdar búgingi ekinshi saǵatynda poemaǵa jan - jaqty taldaý júrgizip kóreıik. Ol úshin taqtaǵa nazar aýdaraıyq.
Qyzyǵýshylyqty oıatý. «Batyr Baıan» fılminen úzindi kórsetý
Suraq - jaýap:
M: Balalar, bul fılmnen qandaı áser aldyńdar?
O: Týǵan jerine, eline degen shynaıy súıispenshilikti ańǵardyq.
M: Endeshe, bul poemany «Oılaýdyń alty qalpaǵy» ádisimen jan - jaqty taldap, ártúrli qyrynan qarap kóreıik.
M: Aldymen ár toptyń oryndaıtyn tapsyrmalaryn tanystyryp óteıin.
İ top Aq qalpaq - sizder poemadaǵy Baıannyń jaǵymdy isin sóz etesizder.
İİ top Qara qalpaq - poemadaǵy teris, jaǵymsyz is - áreketterdi baıandaısyzdar.
İİİ top Qyzyl qalpaq - poemadan alǵan áserlerińizdi, sezimderińizdi jetkizesizder.
İV top Jasyl qalpaq - poemanyń basqa pándermen baılanysy.
V top Sary qalpaq - poemaǵa kompozısıalyq taldaý jasaısyzdar.
VI top Kók qalpaq - poemada bir keıipkerge óleń arnaý nemese hat, esse jazý.
M: Fılmnen úzindi kórip, poema mazmunymen tanys bolǵandyqtan taldaý jasaıyq.

İ top «Aq qalpaqtylar»
Biz poemadaǵy oń is - áreketterge Baıannyń jaǵymdy isine onyń eline, jerine degen súıispenshiligin jatqyzdyq. Sebebi: Baıan etigimen sý keshken, eńký - eńký jer shalǵan eliniń batyry, jeriniń erkesi. Qazaqta talaı batyrlar bolǵanymen Baıannyń orny erekshe. Ol týǵan eli úshin ózin de qurban etedi. Óziniń otanyna degen shynaıy súıispenshiligin tý etken batyr, óz baýyryn eline jasaǵan satqyndyǵy úshin ashý ústinde qurban etedi. Óz múddesinen góri el múddesin joǵary qoıǵan batyr inisiniń óliminen keıin psıhologıalyq kúızeliske túsedi.

İİ top «Qara qalpaqtylar»
Biz bul poemadaǵy jaǵymsyz is - áreketke batyrdyń jaýgershilikte alyp kelgen qalmaq qyzyna batyrdyń qandaı sezimde bolǵany aıtylady.
Er Baıan jas sulýdy alyp keldi,
Suńqardaı babyndaǵy suqsyr kórgen,
Qan jaýyp eki kózin qandybalaq
İlmekke qońyr qazdy kóńil bólgen.
Maral bar oqqa ushpaıtyn, tym saq biraq,
Kezinde kez kelse de qandaı mergen.
Bolmasyn jas sulýdyń bilgennen soń,
Er Baıan qaryndas qyp erik beregen.
Alaıda ar alysqan júregimen
Teńizde alysqandaı kúshti seńmen...
Osylaı ishten kúıgen Batyr Baıan - dep, poemada aıtylady. Mine, osy joldardan - aq batyrdyń jat arýǵa qandaı sezimde bolǵanyn ańǵarýǵa bolady.
Tartqanda synbadyń - aý, sum sadaǵym!
Qaıteıin, arymadyń arda kúshim!
Joq álde, joq, joq, álde óltirdim be,
İnimdi alty alashtyń namysy úshin,- deıdi, biz bul joldardan batyrdyń sezim buǵaýynan bosanyp, óz is - áreketine sebep izdep inimdi eldiń namysy úshin óltirdim dep aıtqanynan kórýge bolady. Batyr ashýǵa boı aldyrmaǵanda ondaı qadamǵa barmas edi.