Matematıka - ertegi áleminde
Bilim salasy: Tanym
Uıymdastyrylǵan oqý is - áreketi: Qarapaıym matematıka uǵymdardy qalyptastyrý.
Kiriktirilgen oqý is - áreketi: Shyǵarmashylyq, qatynas, densaýlyq.
Maqsaty: Zattardy sanaý, salystyrý, iskerlikterin damytý. Balalardy 0 - den 3 - ke deıingi sandardy keri jáne týra sanaýǵa jattyqtyrý, geometrıalyq fıgýralardy ajyratý. Shyǵarmashylyq, logıkalyq oılaý qabiletterin, qıalyn, tanymdyq prosesterin, saýsaq matorıkasyn damytý. Aqyl - oı áreketiniń tásilderin meńgerý. Teatr túrleri arqyly keıipkerlerdi ajyratýǵa úıretip, belsendiligin, qyzyǵýshylyǵyn arttyrý. Matematıkalyq til baılyǵyn molaıtý. Imandylyqqa, adamgershilikke, ádemilikke tárbıeleý.
Kórnekilikter: sandar, teatr, qýyrshaqtary, úıshik, úlestirmeli dıdaktıkalyq materıaldar, taıaqshalar, jınaqtar, magnıtofon, ertegiler, bıletter, sıqyrly sandyqsha, flenograf, 1 - 3 deıingi sandar.
Blıngvıstıkalyq kompanentteri:
Nól - nol - zero,
Bir - odın - one,
Eki - dva - two,
Úsh - trı - three
Salamatsyzba - zdravstvýıte - qood bay
Saý bol - dosvıdanıe - qood bye
Úıshik - domık - house
Ádis - tásilderi: tapsyrmalar, oıyn jattyǵýlary, kýbızm ádisi, logıkalyq esepter, ústel ústi ertegiler.
Motıvasıalyq qozǵaýshy:
Tilek sheńberi:
Biz erekshe balamyz,
Aıtqan tildi alamyz.
Dostarymdy kórgende,
Qýana qarsy alamyz,
Sálem, sálem, sálem
- Balalar, búgingi is - áreketimiz erekshe bolmaq. Balalar saıahattaý úshin ne kerek? Kóliktiń qandaı túrlerin bilesińder? (poezd, mashına, qaıyq, keme, ushaq). Al poezǵa miný úshin bizge ne kerek?- degen suraýlar bere otyryp, balalar jaýaby tyńdalady. Bıletter alý úshin myna tapsyrmalardy oryndaý tapsyrylady.
1. «Shatasqan sandar» oıyny oınatylady. ( keri jáne sandardy ósý retine qaraı ) 3tilde sanatý.
2. «Kerikke kómektes» (sandy salystyrýǵa baılanysty oıyn )
3. Taıaqshalarmen jumys.
4. Sharlarǵa tıisti sandardy qoı.(sandar quramy)
Poezǵa minýdi tapsyrady, balalar oryndarynan turyp qozǵalady.
Ertegiler eliniń tapsyrmalary oryndalsaq, ár aıaldamada tosyn syıdyń kútip turǵanyn aıtylady.
İzdený uıymdastyrýshylyq:
1 aıaldamada:
«Tapqyshbek pen Dymbilmes» qolǵap teatry
- Tapqyshbek sálem!
- Dymbilmes, sálem!
- Sálemetsizder me balalar!?
- Dymbilmes bolshy tez.
- Ne boldy sonsha?
- Dymbilmes maǵan úı tapsyrmasyn oryndaýǵa kómektesshi.
- Ne? Tapsyrma? Basym aýyrady. Túý!
- Oı, Dymbilmes sen áli jalqaýlyqty qoımaǵansyń ba?!
- O - o, Tapqyshbek, taptym, tapsyrmany oryndaýǵa balalar kómektesedi.
- Balalar kómektesesińder me?
Tárbıeshi:
- Tapqyshbek tapsyrmalaryńdy oryndaýǵa balalar kómektesedi.
- O - o tamasha, jaqsy dostardy qaıdan tapqansyń. Saý bol! (Dymbilmes qoshtasady)
(qaıtadan mýzyka áýenimen poezǵa minip, saıahatty jalǵastyrady. )
2 aıaldamada:
№1 tapsyrma: Flanelegrafta «Shalqan ertegisi»
- Balalar bul qaı ertegilerdiń keıipkerleri edi?
- Balalar, bul ertegide neshe keıipker boldy, eske túsirip kóreıikshi?
- Qansha adam?
- Qansha úı janýary shalqandy tartqan edi?
- Al munda qaı keıipker jetispeıdi?
- Nemeresi men atasynyń ortasynda kim turǵan edi?
- Eń sońynda she?
- Balalar tyshqandy ornyna shaqyryp, shalqan tartý úshin bizge myna tapsyrmalardy oryndaý kerek?
№2 tapsyrma
Bos turǵan torkózge tıisti dóńgelekshelerdi qoıýdy tapsyrady.
* ***
Jumys tárbıeshiniń kómegimen oryndalady. Balalar jeke jumys júrgizedi.
Balalar úlestirmeli materıaldarmen jumys júrgizedi.
Durystyǵyn tekserip, tyshqandy ornyna keltiredi. Barlyǵy balalarǵa rahmet aıtady. Taqtaǵa tárbıeshi de ornalastyrady.(mýzyka oryndalady )
Sergitý sáti:
Jalǵyz saýsaq tipti de
Ustaı almas jipti de,
Eki saýsaq birikti
Ine qolǵa ilikti
Úsh saýsaǵym oramdy
Júgirtedi qalamdy,
Ónerli eken on saýsaq
Qala salsaq, jol salsaq. (Balalar áýen arqyly saýsaq qımyldaryn oryndaıdy).
- Al, endi balalar, saıahatymyzdy odan ári jalǵastyramyz.
(mýzyka oınalyp, sahnaǵa ertegi keıipkerleri kezdesedi. )
3 aıaldamada:
«Baýyrsaq pen Qoıan» qýyrshaq teatry. Baýyrsaq óleńdetedi.
Qoıan kezdesedi.
- Baýyrsaq, baýyrsaq qaıdan kelesiń?
Túý, ıisiń qandaı tamasha, murnymdy jaryp barady. Men seni jeımin.
- Qoıan aǵa, meni jemeshi, men saǵan óleń aıtyp bereıin.
- Joq, sen maǵan óleń emes, aldymen myna esepterdi oryndaýǵa kómektes.
- Oı, esep deımisiz? Esep degen túk emes maǵan, dostarym kóp emes pe meniń? Dostarym maǵan kómek beresińder me?
Tárbıeshi № 4 tapsyrmadaǵy úıshikke balalardyń nazaryn aýdarady. Al endi, osy úıshikterde neshe úshburyshtan dóńgelekten, sharshydan quralǵanyn baıqap kóreıikshi. Túster ajyratylady.
- Jaraısyńdar dostarym, kórdiń be, qoıan aǵa meniń dostarymnyń alǵyr ekeniń.
- Oı, qandaı keremet dostaryń!? Qanekeı ekeýmiz dos bolaıyq. Júr
baýyrsaq men saǵan bir nárse aıtaıyn. Saý bolyńdar, balalar!
Geometrıalyq fıgýradan qoıandy qurastyrý tapsyrmasy.
Olardyń qulaqtary, aıaqtary, kózderiniń sany salystyrylady. Qoıannyń neshe úshburysh, domalaq, tórtburyshtan qurastyrylǵandyǵy suralady.
(Mýzyka oınalady. )
Ústel ústi teatry «Qyzyl telpek»
Qyzyl telpek:- Sálemetsizder me,
Balalar?! Balalar, maǵan anam bálishter pisirip bergen bolatyn, sol bálishterdi
ájeme aparaıyn desem, barar jolymdy taba almaımyn.
Maǵan jolymdy tabýǵa kómek beresińder me?
- Olaı bolsa, balalar Qyzyl telpekke kómektesý úshin myna tapsyrmalardy oryndasaq kómektesken bolamyz. Sýretiń aıyrmashylyǵyn tabý.
2 jáne 3 aıyrmashylyǵyn tabý. (balalar 3 aıyrmashylyqty tabady).
Qyzyl telpek barlyǵyna rahmetin aıtyp, qoshtasady.
Refleksıfti korreksıalaýshy:
Osy kezde aınaladan sıqyrly áýen estiledi. Aǵash túbinde sıqyrly sandyq jatyr eken.
- Oı, balalar, munda sıqyrly sandyqsha jatyr eken, bul bizdiń kútken syıymyz bolar. İshinde ne bar eken ashyp kóremiz be?
(mýzyka áýenimen sandyq ashylady).
- Balalar bizge mynadaı tapsyrma bergen eken. «Kim tapqyr» oıyny arqyly senderdiń ne meńgergenderińdi baıqaý úshin myna kesteni tolyqtyrýymyz kerek. Eger osy kesteni toltyrsaq, sandyq ishindegi oıynshyqtar senderge beriledi.
Oıynshyqtar úlestiriledi. Mýzyka áýenimen topqa oralý
Kútiletin nátıje:
Biledi: Geometrıalyq pishinderdi ajyratý, sandardy tańbalaý, 0 - 3 sandardy qosý jáne azaıtý, jyldamdyqqa úırený, saýsaq matorıkasyn teatr túrleri arqyly damytýdy bildi.
Túsinedi: Qoıandy qurastyrýdy, (geometrıalyq pishinderden) aıyrmashylyqtardy ajyratty.
Qoldanady: geometrıalyq pishinderdi ajyratýdy, ertegi keıipkerlerin shataspaı meńgerip, tapsyrmalardy tıanaqty oryndady.
Uıymdastyrylǵan oqý is - áreketi: Qarapaıym matematıka uǵymdardy qalyptastyrý.
Kiriktirilgen oqý is - áreketi: Shyǵarmashylyq, qatynas, densaýlyq.
Maqsaty: Zattardy sanaý, salystyrý, iskerlikterin damytý. Balalardy 0 - den 3 - ke deıingi sandardy keri jáne týra sanaýǵa jattyqtyrý, geometrıalyq fıgýralardy ajyratý. Shyǵarmashylyq, logıkalyq oılaý qabiletterin, qıalyn, tanymdyq prosesterin, saýsaq matorıkasyn damytý. Aqyl - oı áreketiniń tásilderin meńgerý. Teatr túrleri arqyly keıipkerlerdi ajyratýǵa úıretip, belsendiligin, qyzyǵýshylyǵyn arttyrý. Matematıkalyq til baılyǵyn molaıtý. Imandylyqqa, adamgershilikke, ádemilikke tárbıeleý.
Kórnekilikter: sandar, teatr, qýyrshaqtary, úıshik, úlestirmeli dıdaktıkalyq materıaldar, taıaqshalar, jınaqtar, magnıtofon, ertegiler, bıletter, sıqyrly sandyqsha, flenograf, 1 - 3 deıingi sandar.
Blıngvıstıkalyq kompanentteri:
Nól - nol - zero,
Bir - odın - one,
Eki - dva - two,
Úsh - trı - three
Salamatsyzba - zdravstvýıte - qood bay
Saý bol - dosvıdanıe - qood bye
Úıshik - domık - house
Ádis - tásilderi: tapsyrmalar, oıyn jattyǵýlary, kýbızm ádisi, logıkalyq esepter, ústel ústi ertegiler.
Motıvasıalyq qozǵaýshy:
Tilek sheńberi:
Biz erekshe balamyz,
Aıtqan tildi alamyz.
Dostarymdy kórgende,
Qýana qarsy alamyz,
Sálem, sálem, sálem
- Balalar, búgingi is - áreketimiz erekshe bolmaq. Balalar saıahattaý úshin ne kerek? Kóliktiń qandaı túrlerin bilesińder? (poezd, mashına, qaıyq, keme, ushaq). Al poezǵa miný úshin bizge ne kerek?- degen suraýlar bere otyryp, balalar jaýaby tyńdalady. Bıletter alý úshin myna tapsyrmalardy oryndaý tapsyrylady.
1. «Shatasqan sandar» oıyny oınatylady. ( keri jáne sandardy ósý retine qaraı ) 3tilde sanatý.
2. «Kerikke kómektes» (sandy salystyrýǵa baılanysty oıyn )
3. Taıaqshalarmen jumys.
4. Sharlarǵa tıisti sandardy qoı.(sandar quramy)
Poezǵa minýdi tapsyrady, balalar oryndarynan turyp qozǵalady.
Ertegiler eliniń tapsyrmalary oryndalsaq, ár aıaldamada tosyn syıdyń kútip turǵanyn aıtylady.
İzdený uıymdastyrýshylyq:
1 aıaldamada:
«Tapqyshbek pen Dymbilmes» qolǵap teatry
- Tapqyshbek sálem!
- Dymbilmes, sálem!
- Sálemetsizder me balalar!?
- Dymbilmes bolshy tez.
- Ne boldy sonsha?
- Dymbilmes maǵan úı tapsyrmasyn oryndaýǵa kómektesshi.
- Ne? Tapsyrma? Basym aýyrady. Túý!
- Oı, Dymbilmes sen áli jalqaýlyqty qoımaǵansyń ba?!
- O - o, Tapqyshbek, taptym, tapsyrmany oryndaýǵa balalar kómektesedi.
- Balalar kómektesesińder me?
Tárbıeshi:
- Tapqyshbek tapsyrmalaryńdy oryndaýǵa balalar kómektesedi.
- O - o tamasha, jaqsy dostardy qaıdan tapqansyń. Saý bol! (Dymbilmes qoshtasady)
(qaıtadan mýzyka áýenimen poezǵa minip, saıahatty jalǵastyrady. )
2 aıaldamada:
№1 tapsyrma: Flanelegrafta «Shalqan ertegisi»
- Balalar bul qaı ertegilerdiń keıipkerleri edi?
- Balalar, bul ertegide neshe keıipker boldy, eske túsirip kóreıikshi?
- Qansha adam?
- Qansha úı janýary shalqandy tartqan edi?
- Al munda qaı keıipker jetispeıdi?
- Nemeresi men atasynyń ortasynda kim turǵan edi?
- Eń sońynda she?
- Balalar tyshqandy ornyna shaqyryp, shalqan tartý úshin bizge myna tapsyrmalardy oryndaý kerek?
№2 tapsyrma
Bos turǵan torkózge tıisti dóńgelekshelerdi qoıýdy tapsyrady.
* ***
Jumys tárbıeshiniń kómegimen oryndalady. Balalar jeke jumys júrgizedi.
Balalar úlestirmeli materıaldarmen jumys júrgizedi.
Durystyǵyn tekserip, tyshqandy ornyna keltiredi. Barlyǵy balalarǵa rahmet aıtady. Taqtaǵa tárbıeshi de ornalastyrady.(mýzyka oryndalady )
Sergitý sáti:
Jalǵyz saýsaq tipti de
Ustaı almas jipti de,
Eki saýsaq birikti
Ine qolǵa ilikti
Úsh saýsaǵym oramdy
Júgirtedi qalamdy,
Ónerli eken on saýsaq
Qala salsaq, jol salsaq. (Balalar áýen arqyly saýsaq qımyldaryn oryndaıdy).
- Al, endi balalar, saıahatymyzdy odan ári jalǵastyramyz.
(mýzyka oınalyp, sahnaǵa ertegi keıipkerleri kezdesedi. )
3 aıaldamada:
«Baýyrsaq pen Qoıan» qýyrshaq teatry. Baýyrsaq óleńdetedi.
Qoıan kezdesedi.
- Baýyrsaq, baýyrsaq qaıdan kelesiń?
Túý, ıisiń qandaı tamasha, murnymdy jaryp barady. Men seni jeımin.
- Qoıan aǵa, meni jemeshi, men saǵan óleń aıtyp bereıin.
- Joq, sen maǵan óleń emes, aldymen myna esepterdi oryndaýǵa kómektes.
- Oı, esep deımisiz? Esep degen túk emes maǵan, dostarym kóp emes pe meniń? Dostarym maǵan kómek beresińder me?
Tárbıeshi № 4 tapsyrmadaǵy úıshikke balalardyń nazaryn aýdarady. Al endi, osy úıshikterde neshe úshburyshtan dóńgelekten, sharshydan quralǵanyn baıqap kóreıikshi. Túster ajyratylady.
- Jaraısyńdar dostarym, kórdiń be, qoıan aǵa meniń dostarymnyń alǵyr ekeniń.
- Oı, qandaı keremet dostaryń!? Qanekeı ekeýmiz dos bolaıyq. Júr
baýyrsaq men saǵan bir nárse aıtaıyn. Saý bolyńdar, balalar!
Geometrıalyq fıgýradan qoıandy qurastyrý tapsyrmasy.
Olardyń qulaqtary, aıaqtary, kózderiniń sany salystyrylady. Qoıannyń neshe úshburysh, domalaq, tórtburyshtan qurastyrylǵandyǵy suralady.
(Mýzyka oınalady. )
Ústel ústi teatry «Qyzyl telpek»
Qyzyl telpek:- Sálemetsizder me,
Balalar?! Balalar, maǵan anam bálishter pisirip bergen bolatyn, sol bálishterdi
ájeme aparaıyn desem, barar jolymdy taba almaımyn.
Maǵan jolymdy tabýǵa kómek beresińder me?
- Olaı bolsa, balalar Qyzyl telpekke kómektesý úshin myna tapsyrmalardy oryndasaq kómektesken bolamyz. Sýretiń aıyrmashylyǵyn tabý.
2 jáne 3 aıyrmashylyǵyn tabý. (balalar 3 aıyrmashylyqty tabady).
Qyzyl telpek barlyǵyna rahmetin aıtyp, qoshtasady.
Refleksıfti korreksıalaýshy:
Osy kezde aınaladan sıqyrly áýen estiledi. Aǵash túbinde sıqyrly sandyq jatyr eken.
- Oı, balalar, munda sıqyrly sandyqsha jatyr eken, bul bizdiń kútken syıymyz bolar. İshinde ne bar eken ashyp kóremiz be?
(mýzyka áýenimen sandyq ashylady).
- Balalar bizge mynadaı tapsyrma bergen eken. «Kim tapqyr» oıyny arqyly senderdiń ne meńgergenderińdi baıqaý úshin myna kesteni tolyqtyrýymyz kerek. Eger osy kesteni toltyrsaq, sandyq ishindegi oıynshyqtar senderge beriledi.
Oıynshyqtar úlestiriledi. Mýzyka áýenimen topqa oralý
Kútiletin nátıje:
Biledi: Geometrıalyq pishinderdi ajyratý, sandardy tańbalaý, 0 - 3 sandardy qosý jáne azaıtý, jyldamdyqqa úırený, saýsaq matorıkasyn teatr túrleri arqyly damytýdy bildi.
Túsinedi: Qoıandy qurastyrýdy, (geometrıalyq pishinderden) aıyrmashylyqtardy ajyratty.
Qoldanady: geometrıalyq pishinderdi ajyratýdy, ertegi keıipkerlerin shataspaı meńgerip, tapsyrmalardy tıanaqty oryndady.