Mahabbat ómir ózegi
Batys Qazaqstan oblysy Aqsaı qalasy
№ 4 JOBB mektebinde ózin - ózi taný pániniń muǵalimi
Jandosova Aıjan Jandosqyzy
Taqyryp: Mahabbat ómir ózegi
Sabaq maqsaty:
Oqýshylarǵa mahabbat, súıispenshilik uǵymdarynyń qundylyq retinde mánin ashý.
Mindetteri:
-«mahabbat», «súıispenshilik» uǵymdarynyń adam ómirindegi mánin túsindirý;
- súıispenshilik qarym - qatynastaryn damytý
- oqýshylardy óz Otanyn, týǵan jerin, ata - anasyn súıýge tárbıeleý.
Sabaq barysy:
1. Uıymdastyrý kezeńi.
Oqýshylarmen amandasyp, «Ózin - ózi taný» sabaǵynyń erejesin «5 - T» qaıtalap, sabaqqa qatysqandary úshin ár balaǵa 20 upaıdan beremin.
Oqýshylardyń oqý quraldaryn «5 zatty» tekserip, upaılaryn túgendeımiz.
2. Tynyshtyq sáti. Sý asty patshalyǵyna oısha saıahat.
Kózińizdi jumyńyz jáne birneshe ret tereń tynystańyz; deneńizdi bosatyńyz. Birneshe sekýndtan soń teńiz túbine saıahat jasaımyz.
Teńiz jaǵasymen kele jatqanyńyzdy elestetińiz. Tolqyndardyń jeńil shalpylyna, shaǵalalardyń shýylyna qulaq túrińiz. Jalań aıaqtaryńyzben qumdy sezinińiz. Shalǵaıdan qara núkte kórip tursyz: ol jaqyndaǵan kezde delfın ekenin túsindińiz. Ol sizdi teńiz túbine alyp ketý úshin keldi. Ol óte ádepti jándik, sizdi shydamdylyqpen kútip tur. Jaılap onyń arqasyna otyryńyz, myqtap ustap, jolǵa shyǵyńyz. Delfınniń arqasynda jaılanyp otyryp, ózińdi qaýipsiz seziný, sý astynda júzý qandaı keremet. Jan - jaǵyńyzǵa qarańyz: munda kempirqosaq tárizdi arly - berli jarqyraı qalqyǵan ásem balyqtar qanshama. Teńiz túbine boılaǵan saıyn aınala qalaısha ózgeredi, sýda terbelgen qanshama ǵajaıyp baldyrlar. Qarańyzshy, qandaı orasan zor balyqtar, al endi anaý jaqqa kóz tastańyz... bul orasan zor segizaıaq. Sý asty netken qyzyqty ári ǵajap álem. Siz bir nárseni baıqadyńyz ba? Munda netken tuńǵıyq, tolyq tynyshtyq. Osy tynyshtyq kúıde bolyńyz.
Al qazir joǵaryǵa, óz álemimizge keri qaıtýǵa daıyndalyńyz. Aınalaǵa jiti qarańyz. Ǵajap tústerge taǵy bir ret qarańyz jáne tynyshtyqqa qulaq túrińiz. Osyndaı tynyshtyq sizge samaldaı áser beredi. Endi delfın keri qaraı jolǵa shyqty. Siz sý betine shyqtyńyz, jaǵaǵa jaqyndadyńyz. Delfınniń arqasynan túsińiz, ony sıpalańyz jáne osyndaı ǵajap saıahatqa aparǵany úshin rızashylyq bildirińiz.
Synypqa oralyńyz jáne óz ornyńyzǵa kelińiz.
Birneshe sekýndtan soń kózińizdi ashyńyz, osy túısingen tynyshtyqty óz boıyńyzda saqtaýǵa tyrysyńyz.
3. Úı tapsyrmasyn tekserý.
№9 sabaq. Mahabbat shýaǵy
4. Muǵalimniń syıy. Jan ana
Ár adam jaryq dúnıege kelgende meıirimdi, júregi jyly jandy kóredi. Ol - Ana. Balapanyń qanattyǵa qaqtyrmaı, tumsyqtyǵa shoqyttyrmaı baýyryna basyp, biz úshin janushyra shyryldaıtyn da - Ana. Ana degen sózge lúpil qaqpaıtyn júrek, móldiremeıtin janar joq. Árbir ana otynyń óshpeýin, baqytynyń kóshpeýin, shańyraǵynyń qulamaýyn, sábıiniń jylamaýyn, sum soǵystyń bolmaýyn tileıdi. Biz - qazaq degen uly halyqtyń urpaǵymyz. Qyz Jibek pen Baıan Sulýdyń, Mánshúk pen Álıanyń sińlilerimiz.
Ana - tirshiliktiń gúli, otbasynyń berekesi, búkil adamzattyń tárbıeshisi. «At bıeden, alyp anadan týady» deıdi halqymyz. Dúnıede anasyz adam joq. Qalamy júırik jazýshy da, danyshpan ǵalym da, el bastaǵan kósem de, sóz bastaǵan sheshen de ana kókireginen nár alyp ósken. Ana - barlyq ómirdiń bastaýy. Ol óz sábıin mápelep ósiredi, jaqsy bolýyn qalaıdy. Adam boıyndaǵy barlyq asyl qasıetter kúnniń nurynan, ananyń aq sútinen darıdy. Ana - uly adam, qasıetti jan. Tipti aıta berseń sóz jetpeıdi. Ana bir qolymen besikti terbetse, bir qolymen álemdi terbetedi degen. Rasymen, anasyz ómirdi, álemdi elestetý múmkin emes. Árbir jumyr basty pende bul ómirge kelgeni úshin anasyna qaryzdar. Qudaıdan keıingi qudiret ıesi - Ana. Sondyqtan myna jaryq dúnıege ákelgen ana aldynda bárimiz basymyzdy ıemiz.
Halyq arasynda anany qadirleý, ananyń orny týraly danalyq sózder kóp. Muhambet paıǵambardyń hadısterinde de eń aldymen anany qurmetteý paryz ekeni aıtylady: «Áýeli anańa, taǵy da anańa, sodan soń ákeńe jaqsylyq jasa» delingen. «Kimde - kim ata - anasynyń rızalyǵyn alǵan bolsa, sonyń ómiri uzartylady», «Jumaqtyń kilti - ananyń tabanynda». Osy sózden keıin esi bar, jer basyp júrgen búkil adamzattyń anaǵa bas ıip, taǵzym etpeýi úlken qatelik.
Men de anamdy qatty jaqsy kóremin. Syılaımyn, amandyǵyn tileımin. Biraq keıde ony renjitip alyp jatamyn. Men ózim shydamsyz, tez ashýlanatyn adammyn. Keıde anama buldanyp, qarsy sóılep qalatynym bar. Biraq ashýym qaıtqan soń «beker aıttym - aý» dep ókinip qalam. Qansha ashýǵa boı aldyrmaýǵa tyryssam da, bolmaı qalady oılaǵanym. Biraq anam keshirimshil, aqyldy, baısaldy kisi. Ol meniń minezimdi biledi. Keıde ol da maǵan qyrsyǵyp qalatyny bar. Artynsha men anama baryp kóńilin tabýǵa tyrysamyn. Betinen súıip, jyly sózder aıtamyn.
Anamnyń júregi aýyrady. Keıde qatty aýyryp qalatyny bar. Mundaı kezde shybyn janym shyryldap, Táńirden amandyǵyn tileımin. Bul ómirde dostarym, týystarym qanshalyqty kóp bolǵanymen, olardyń jany anamdaı ashylmaıtyndaı bolady. Anashym - otbasymnyń tiregi. Barlyǵy, tipti ákem de, jasy úlken - kishi týystarym da bir is bastarda, basqa da jaǵdaılarda anammen aqyldasady. Ol barlyq máseleniń sheshimin taýyp, retteıdi, keńes beredi. Kóp adamdar anama kóz tıgen deıdi. Anam - tabıǵatynan jany da, kelbeti de úılesim tapqan ajarly kisi. Ony qatty jaqsy kóremin, tek keıde qatelik jasap qalamyn. Anashym meni túsinetine kúmánim joq. Anam aýyrmasa eken. Onsyz ómirim ne bolmaq?! Men qalaı ómir súrem, bilmeımin. Qudaıym, mamam aman bolsynshy! Barlyq analar aman bolsyn.
- Adamnyń shyn yqylaspen istegen is - áreketteri qandaı sezim týdyrady?
- Súıispenshilik sezimderińdi qalaı bildiresińder? Kimge?
- Týǵan jer, tabıǵat qandaı sezim týdyrady?
- Báriniń bastaýy - Mahabbat! degen sózdi qalaı túsinesińder?
5. Dáıeksóz.
«Dúnıede ana mahabbatynan qasıetti nárse joq. Onyń aldynda adamdy yntyqtyrýshy ózge dúnıeler álsiz keledi»
V. G. Belınskıı
6. Shyǵarmashylyq jumys.
«Ana» toptastyrý
7. Toppen án aıtý. Ana týraly jyr
Álemniń jaryǵyn, syıladyń sen maǵan.
Dalanyń ár kúnin, jınadyń sen maǵan.
Sen berdiń qustardyń qanatyn samǵaǵan,
Balalyq qushtarym ózińe arnalǵan.
Qaıyrmasy:
Áldılep aıalap, ósirgen jemisin.
Samal jel, saıa baq, qushaǵyń men úshin.
Eseıip ketsem de, men saǵan sábımin.
Kóńildi kóktemdeı, kózińnen tanımyn.
Qaıyrmasy
Óteýge boryshym, anashym, jan syrym.
İzdedim sen úshin, álemniń asylyn.
Álemniń baılyǵyn, syılar em, kesh meni.
Syılar me aı, kúnin, qolyma túspedi.
Qaıyrmasy
8. Úı tapsyrmasy.
№10 sabaq Týǵan el
9. Sońǵy tynyshtyq sáti.
Baıaý áýen qoıylady. Oqýshylar denesin, basyn tik ustap, kózin jumyp otyrady.
Muǵalim jáı daýyspen:
- Árqaısymyz oń qolymyzben júregimizdi ustap kóreıik. Óz júregimizdiń jylylyǵyn sezinip, júrek jylýymyzdy adamdarǵa, aınalamyzǵa jetkizý úshin ishteı olarǵa jaqsy tilekter tileıik. Jaqsy oı oılaıyq, jaqsy sóz sóıleıik, jaqsy is jasaıyq! Búgingi sabaqtan alǵan áserlerińizdi júrekterińizge túıip alyńyzdar. Rahmet! Kózderińdi ashýǵa bolady.
№ 4 JOBB mektebinde ózin - ózi taný pániniń muǵalimi
Jandosova Aıjan Jandosqyzy
Taqyryp: Mahabbat ómir ózegi
Sabaq maqsaty:
Oqýshylarǵa mahabbat, súıispenshilik uǵymdarynyń qundylyq retinde mánin ashý.
Mindetteri:
-«mahabbat», «súıispenshilik» uǵymdarynyń adam ómirindegi mánin túsindirý;
- súıispenshilik qarym - qatynastaryn damytý
- oqýshylardy óz Otanyn, týǵan jerin, ata - anasyn súıýge tárbıeleý.
Sabaq barysy:
1. Uıymdastyrý kezeńi.
Oqýshylarmen amandasyp, «Ózin - ózi taný» sabaǵynyń erejesin «5 - T» qaıtalap, sabaqqa qatysqandary úshin ár balaǵa 20 upaıdan beremin.
Oqýshylardyń oqý quraldaryn «5 zatty» tekserip, upaılaryn túgendeımiz.
2. Tynyshtyq sáti. Sý asty patshalyǵyna oısha saıahat.
Kózińizdi jumyńyz jáne birneshe ret tereń tynystańyz; deneńizdi bosatyńyz. Birneshe sekýndtan soń teńiz túbine saıahat jasaımyz.
Teńiz jaǵasymen kele jatqanyńyzdy elestetińiz. Tolqyndardyń jeńil shalpylyna, shaǵalalardyń shýylyna qulaq túrińiz. Jalań aıaqtaryńyzben qumdy sezinińiz. Shalǵaıdan qara núkte kórip tursyz: ol jaqyndaǵan kezde delfın ekenin túsindińiz. Ol sizdi teńiz túbine alyp ketý úshin keldi. Ol óte ádepti jándik, sizdi shydamdylyqpen kútip tur. Jaılap onyń arqasyna otyryńyz, myqtap ustap, jolǵa shyǵyńyz. Delfınniń arqasynda jaılanyp otyryp, ózińdi qaýipsiz seziný, sý astynda júzý qandaı keremet. Jan - jaǵyńyzǵa qarańyz: munda kempirqosaq tárizdi arly - berli jarqyraı qalqyǵan ásem balyqtar qanshama. Teńiz túbine boılaǵan saıyn aınala qalaısha ózgeredi, sýda terbelgen qanshama ǵajaıyp baldyrlar. Qarańyzshy, qandaı orasan zor balyqtar, al endi anaý jaqqa kóz tastańyz... bul orasan zor segizaıaq. Sý asty netken qyzyqty ári ǵajap álem. Siz bir nárseni baıqadyńyz ba? Munda netken tuńǵıyq, tolyq tynyshtyq. Osy tynyshtyq kúıde bolyńyz.
Al qazir joǵaryǵa, óz álemimizge keri qaıtýǵa daıyndalyńyz. Aınalaǵa jiti qarańyz. Ǵajap tústerge taǵy bir ret qarańyz jáne tynyshtyqqa qulaq túrińiz. Osyndaı tynyshtyq sizge samaldaı áser beredi. Endi delfın keri qaraı jolǵa shyqty. Siz sý betine shyqtyńyz, jaǵaǵa jaqyndadyńyz. Delfınniń arqasynan túsińiz, ony sıpalańyz jáne osyndaı ǵajap saıahatqa aparǵany úshin rızashylyq bildirińiz.
Synypqa oralyńyz jáne óz ornyńyzǵa kelińiz.
Birneshe sekýndtan soń kózińizdi ashyńyz, osy túısingen tynyshtyqty óz boıyńyzda saqtaýǵa tyrysyńyz.
3. Úı tapsyrmasyn tekserý.
№9 sabaq. Mahabbat shýaǵy
4. Muǵalimniń syıy. Jan ana
Ár adam jaryq dúnıege kelgende meıirimdi, júregi jyly jandy kóredi. Ol - Ana. Balapanyń qanattyǵa qaqtyrmaı, tumsyqtyǵa shoqyttyrmaı baýyryna basyp, biz úshin janushyra shyryldaıtyn da - Ana. Ana degen sózge lúpil qaqpaıtyn júrek, móldiremeıtin janar joq. Árbir ana otynyń óshpeýin, baqytynyń kóshpeýin, shańyraǵynyń qulamaýyn, sábıiniń jylamaýyn, sum soǵystyń bolmaýyn tileıdi. Biz - qazaq degen uly halyqtyń urpaǵymyz. Qyz Jibek pen Baıan Sulýdyń, Mánshúk pen Álıanyń sińlilerimiz.
Ana - tirshiliktiń gúli, otbasynyń berekesi, búkil adamzattyń tárbıeshisi. «At bıeden, alyp anadan týady» deıdi halqymyz. Dúnıede anasyz adam joq. Qalamy júırik jazýshy da, danyshpan ǵalym da, el bastaǵan kósem de, sóz bastaǵan sheshen de ana kókireginen nár alyp ósken. Ana - barlyq ómirdiń bastaýy. Ol óz sábıin mápelep ósiredi, jaqsy bolýyn qalaıdy. Adam boıyndaǵy barlyq asyl qasıetter kúnniń nurynan, ananyń aq sútinen darıdy. Ana - uly adam, qasıetti jan. Tipti aıta berseń sóz jetpeıdi. Ana bir qolymen besikti terbetse, bir qolymen álemdi terbetedi degen. Rasymen, anasyz ómirdi, álemdi elestetý múmkin emes. Árbir jumyr basty pende bul ómirge kelgeni úshin anasyna qaryzdar. Qudaıdan keıingi qudiret ıesi - Ana. Sondyqtan myna jaryq dúnıege ákelgen ana aldynda bárimiz basymyzdy ıemiz.
Halyq arasynda anany qadirleý, ananyń orny týraly danalyq sózder kóp. Muhambet paıǵambardyń hadısterinde de eń aldymen anany qurmetteý paryz ekeni aıtylady: «Áýeli anańa, taǵy da anańa, sodan soń ákeńe jaqsylyq jasa» delingen. «Kimde - kim ata - anasynyń rızalyǵyn alǵan bolsa, sonyń ómiri uzartylady», «Jumaqtyń kilti - ananyń tabanynda». Osy sózden keıin esi bar, jer basyp júrgen búkil adamzattyń anaǵa bas ıip, taǵzym etpeýi úlken qatelik.
Men de anamdy qatty jaqsy kóremin. Syılaımyn, amandyǵyn tileımin. Biraq keıde ony renjitip alyp jatamyn. Men ózim shydamsyz, tez ashýlanatyn adammyn. Keıde anama buldanyp, qarsy sóılep qalatynym bar. Biraq ashýym qaıtqan soń «beker aıttym - aý» dep ókinip qalam. Qansha ashýǵa boı aldyrmaýǵa tyryssam da, bolmaı qalady oılaǵanym. Biraq anam keshirimshil, aqyldy, baısaldy kisi. Ol meniń minezimdi biledi. Keıde ol da maǵan qyrsyǵyp qalatyny bar. Artynsha men anama baryp kóńilin tabýǵa tyrysamyn. Betinen súıip, jyly sózder aıtamyn.
Anamnyń júregi aýyrady. Keıde qatty aýyryp qalatyny bar. Mundaı kezde shybyn janym shyryldap, Táńirden amandyǵyn tileımin. Bul ómirde dostarym, týystarym qanshalyqty kóp bolǵanymen, olardyń jany anamdaı ashylmaıtyndaı bolady. Anashym - otbasymnyń tiregi. Barlyǵy, tipti ákem de, jasy úlken - kishi týystarym da bir is bastarda, basqa da jaǵdaılarda anammen aqyldasady. Ol barlyq máseleniń sheshimin taýyp, retteıdi, keńes beredi. Kóp adamdar anama kóz tıgen deıdi. Anam - tabıǵatynan jany da, kelbeti de úılesim tapqan ajarly kisi. Ony qatty jaqsy kóremin, tek keıde qatelik jasap qalamyn. Anashym meni túsinetine kúmánim joq. Anam aýyrmasa eken. Onsyz ómirim ne bolmaq?! Men qalaı ómir súrem, bilmeımin. Qudaıym, mamam aman bolsynshy! Barlyq analar aman bolsyn.
- Adamnyń shyn yqylaspen istegen is - áreketteri qandaı sezim týdyrady?
- Súıispenshilik sezimderińdi qalaı bildiresińder? Kimge?
- Týǵan jer, tabıǵat qandaı sezim týdyrady?
- Báriniń bastaýy - Mahabbat! degen sózdi qalaı túsinesińder?
5. Dáıeksóz.
«Dúnıede ana mahabbatynan qasıetti nárse joq. Onyń aldynda adamdy yntyqtyrýshy ózge dúnıeler álsiz keledi»
V. G. Belınskıı
6. Shyǵarmashylyq jumys.
«Ana» toptastyrý
7. Toppen án aıtý. Ana týraly jyr
Álemniń jaryǵyn, syıladyń sen maǵan.
Dalanyń ár kúnin, jınadyń sen maǵan.
Sen berdiń qustardyń qanatyn samǵaǵan,
Balalyq qushtarym ózińe arnalǵan.
Qaıyrmasy:
Áldılep aıalap, ósirgen jemisin.
Samal jel, saıa baq, qushaǵyń men úshin.
Eseıip ketsem de, men saǵan sábımin.
Kóńildi kóktemdeı, kózińnen tanımyn.
Qaıyrmasy
Óteýge boryshym, anashym, jan syrym.
İzdedim sen úshin, álemniń asylyn.
Álemniń baılyǵyn, syılar em, kesh meni.
Syılar me aı, kúnin, qolyma túspedi.
Qaıyrmasy
8. Úı tapsyrmasy.
№10 sabaq Týǵan el
9. Sońǵy tynyshtyq sáti.
Baıaý áýen qoıylady. Oqýshylar denesin, basyn tik ustap, kózin jumyp otyrady.
Muǵalim jáı daýyspen:
- Árqaısymyz oń qolymyzben júregimizdi ustap kóreıik. Óz júregimizdiń jylylyǵyn sezinip, júrek jylýymyzdy adamdarǵa, aınalamyzǵa jetkizý úshin ishteı olarǵa jaqsy tilekter tileıik. Jaqsy oı oılaıyq, jaqsy sóz sóıleıik, jaqsy is jasaıyq! Búgingi sabaqtan alǵan áserlerińizdi júrekterińizge túıip alyńyzdar. Rahmet! Kózderińdi ashýǵa bolady.
You Might Also Like
