- 05 naý. 2024 01:51
- 166
Mysaldy oqytýda qoldanatyn tıimdi ádis - tásilder
Mysaldy oqytýda qoldanatyn tıimdi ádis - tásilder
Búgingi álemdegi elder men halyqtardyń ózara tarıhı baılanysynyń damýy, ekonomıka, mádenıet pen ǵylymnyń álemdik deńgeıge bet barýy, ózekti máselelerden týǵan qaıshylyqtar, ulttyq deńgeıde qalýda kótermeýi, ǵylymı - bilimniń túrli salalarynda álemdik is - tájirıbeni oqyp úırenýdiń qajetti shart ekenin dáleldeýde... Sondyqtan ár túrli elder men halyqtardyń ekonomıkalyq kórsetkishterin, áleýmettik - saıası júıesin mádenıet modelin salystyrmaly túrde oqyp - úırený qyzyǵýshylyq týdyrady. Túrli ǵylym salasyndaǵy mamandar búgingi órkenıetti naryqqa ótý kezeńinde, respýblıkadaǵy bilim berý salasynyń álemdik bilim berý keńistigine enýge qadam basý shaǵynda, álemdik mádenıet pen ulttyq mádenıetti biriktire oqytý men tárbıeleý maqsatyn kózdeýde. Sol sebepten bilikti mamandar ózderiniń sheteldik áriptesteriniń kásibı is - tájirıbesin zertteýge, olardyń kemshilikterin taldaýǵa, ozyq oıly ıdeıalaryn óz ultynyń mentalıtetine sáıkestendirýge, óz tájirıbelerimen uqsastyqtary men aıyrmashylyqtaryn aıqyndaýǵa umtylys bildirip, alǵashqy qadamdar jasaýda. Sondaı salalardyń biri – bilim berý salasy bolyp tabylady.
XXI ǵasyr tabaldyryǵyn attaǵan sátte bilim berý salasy kúrdeli ózgeristerge ushyraýda. Bilim berý salasy áleýmettik ınfraqurylymnyń birden - bir mándi, dınamıkalyq elementi bolyp keledi.
Qazir respýblıkamyzda bilim salasynda demokratıalandyrý men izgilendirý júrip jatyr. Sondaı jańa talpynys, jańa ashylǵan joldyń biri – bilim berýdiń jańa júıesiniń jasalýy. Bul pedagogıkadaǵy, tutas pedagogıkalyq úrdistegi ózgeristermen tyǵyz baılanysty. Bilim berý salasynyń barlyq jaǵyna jańasha kózqaras, jańasha qarym - qatynas (bilim mazmunyn jetildirý, jańa bazıstik bilim josparyna kóshý t. b.) ulttyq mentalıtet, tipti jańasha oılaý qalyptasýda. Burynǵy kezde tulǵa boıynda kezdesetin jaǵymsyz qasıetter naryq jaǵdaıyna baılanysty qajet bolýda jáne kópshilik, qorshaǵan orta olardy durys qabyldaýǵa daǵdylanǵan, t. s. s.
Kezinde HH ǵasyr basyndaǵy qazaq zıalylary arman etken ulttyq mádenıet pen álemdik mádenıetti kiristire otyryp, tárbıeleý máselesine keń jol ashyldy.
Qazaqstan Respýblıkasynyń «Bilim týraly» zańynyń 8 - shi babynda: «Bilim berý júıesiniń basty mindeti – ulttyq jáne jalpy adamzattyq qundylyqtar, ǵylym men praktıka jetistikteri negizinde jeke adamdy qalyptastyrýǵa, damytýǵa jáne kásibı shyndaýǵa baǵyttalǵan bilim alý úshin qajetti jaǵdaılar jasaý kerek»,- dep kórsetedi.(13. 8 bap)
Qoǵamdaǵy qaıta qurý jaǵdaıynda Qazaqstan Respýblıkasynyń bilim berý salasyndaǵy basty mádenıetterdiń biri – ulttyq erekshelikterdi eske alyp, jastarǵa tereń bilim men tárbıe berý isin odan ári damytý jáne jetildirý.
Jastarǵa bilim men tárbıe berýdiń negizgi bolyp sanalatyn jalpy bilim beretin mektepterdiń pedagogıkalyq prosesin jaqsartý birinshi kezektegi másele bolyp otyr.
Elimizde bilim salasynda jasasyp jatqan reformalardyń da negizgi sheshpekshi túıini – oqýshyny ár pándik bilim, bilikterdiń belgili bir jıyntyǵymen qarýlandyrý, ári oqý áreketin qalyptastyrý negizinde jeke tulǵany tárbıeleý.
Qazirgi kezeń búkil órkenıetti dúnıede ulttardyń ózin - ózi tanýy, ulttyq sananyń oıanýymen sıpattalady. Bul rette tabıǵatynan ımandylyq pen izgilikti ýaǵyzdaıtyn, halyqtyń ulttyq kelbeti men ulttyq rýhyn izgilikti salt - dástúrlerin boıyna jınaqtaǵan ana tili men ádebıet pánderi mektep júıesin jańartýdyń ózegine, negizgi qyzyǵyna aınalýy tıis.
Búgingi álemdegi elder men halyqtardyń ózara tarıhı baılanysynyń damýy, ekonomıka, mádenıet pen ǵylymnyń álemdik deńgeıge bet barýy, ózekti máselelerden týǵan qaıshylyqtar, ulttyq deńgeıde qalýda kótermeýi, ǵylymı - bilimniń túrli salalarynda álemdik is - tájirıbeni oqyp úırenýdiń qajetti shart ekenin dáleldeýde... Sondyqtan ár túrli elder men halyqtardyń ekonomıkalyq kórsetkishterin, áleýmettik - saıası júıesin mádenıet modelin salystyrmaly túrde oqyp - úırený qyzyǵýshylyq týdyrady. Túrli ǵylym salasyndaǵy mamandar búgingi órkenıetti naryqqa ótý kezeńinde, respýblıkadaǵy bilim berý salasynyń álemdik bilim berý keńistigine enýge qadam basý shaǵynda, álemdik mádenıet pen ulttyq mádenıetti biriktire oqytý men tárbıeleý maqsatyn kózdeýde. Sol sebepten bilikti mamandar ózderiniń sheteldik áriptesteriniń kásibı is - tájirıbesin zertteýge, olardyń kemshilikterin taldaýǵa, ozyq oıly ıdeıalaryn óz ultynyń mentalıtetine sáıkestendirýge, óz tájirıbelerimen uqsastyqtary men aıyrmashylyqtaryn aıqyndaýǵa umtylys bildirip, alǵashqy qadamdar jasaýda. Sondaı salalardyń biri – bilim berý salasy bolyp tabylady.
XXI ǵasyr tabaldyryǵyn attaǵan sátte bilim berý salasy kúrdeli ózgeristerge ushyraýda. Bilim berý salasy áleýmettik ınfraqurylymnyń birden - bir mándi, dınamıkalyq elementi bolyp keledi.
Qazir respýblıkamyzda bilim salasynda demokratıalandyrý men izgilendirý júrip jatyr. Sondaı jańa talpynys, jańa ashylǵan joldyń biri – bilim berýdiń jańa júıesiniń jasalýy. Bul pedagogıkadaǵy, tutas pedagogıkalyq úrdistegi ózgeristermen tyǵyz baılanysty. Bilim berý salasynyń barlyq jaǵyna jańasha kózqaras, jańasha qarym - qatynas (bilim mazmunyn jetildirý, jańa bazıstik bilim josparyna kóshý t. b.) ulttyq mentalıtet, tipti jańasha oılaý qalyptasýda. Burynǵy kezde tulǵa boıynda kezdesetin jaǵymsyz qasıetter naryq jaǵdaıyna baılanysty qajet bolýda jáne kópshilik, qorshaǵan orta olardy durys qabyldaýǵa daǵdylanǵan, t. s. s.
Kezinde HH ǵasyr basyndaǵy qazaq zıalylary arman etken ulttyq mádenıet pen álemdik mádenıetti kiristire otyryp, tárbıeleý máselesine keń jol ashyldy.
Qazaqstan Respýblıkasynyń «Bilim týraly» zańynyń 8 - shi babynda: «Bilim berý júıesiniń basty mindeti – ulttyq jáne jalpy adamzattyq qundylyqtar, ǵylym men praktıka jetistikteri negizinde jeke adamdy qalyptastyrýǵa, damytýǵa jáne kásibı shyndaýǵa baǵyttalǵan bilim alý úshin qajetti jaǵdaılar jasaý kerek»,- dep kórsetedi.(13. 8 bap)
Qoǵamdaǵy qaıta qurý jaǵdaıynda Qazaqstan Respýblıkasynyń bilim berý salasyndaǵy basty mádenıetterdiń biri – ulttyq erekshelikterdi eske alyp, jastarǵa tereń bilim men tárbıe berý isin odan ári damytý jáne jetildirý.
Jastarǵa bilim men tárbıe berýdiń negizgi bolyp sanalatyn jalpy bilim beretin mektepterdiń pedagogıkalyq prosesin jaqsartý birinshi kezektegi másele bolyp otyr.
Elimizde bilim salasynda jasasyp jatqan reformalardyń da negizgi sheshpekshi túıini – oqýshyny ár pándik bilim, bilikterdiń belgili bir jıyntyǵymen qarýlandyrý, ári oqý áreketin qalyptastyrý negizinde jeke tulǵany tárbıeleý.
Qazirgi kezeń búkil órkenıetti dúnıede ulttardyń ózin - ózi tanýy, ulttyq sananyń oıanýymen sıpattalady. Bul rette tabıǵatynan ımandylyq pen izgilikti ýaǵyzdaıtyn, halyqtyń ulttyq kelbeti men ulttyq rýhyn izgilikti salt - dástúrlerin boıyna jınaqtaǵan ana tili men ádebıet pánderi mektep júıesin jańartýdyń ózegine, negizgi qyzyǵyna aınalýy tıis.
Nazar aýdaryńyz! Jasyryn mátindi kórý úshin sizge saıtqa tirkelý qajet.