InfoHub Logo

El aýzyndaǵy ańyzdarǵa qaraǵanda, jolbarys haıýanattardyń patshasy bolyp olardy bıleýden buryn qoıdan qońyr, sıyrdan topas, túıeden ańqaý eken. Maımyl men túlki ony únemi aldap-arbap kelemej etedi eken. Onyń terisi de ásilinde kileń sary tústi bolypty, onda qazirgideı qara teńbili joq eken. Bul teńbilder maımyl men túlkiniń tuıaǵy men tisiniń salǵan aıǵyzynyń taby eken.

Kóp qorlyq kórgen soń, jolbarys mysyqtyń aldynda óner úırenýge kelipti. Ol kezde mysyq kúlli haıýanattardyń ustazy eken, maımylǵa shapshýdy, qasqyrǵa tis jumsaýdy, ıtke ıis aıyrýdy, sıyrǵa tilmen oraýdy... sol úıretipti.

Biraq mysyq úıretkisi kelmeı jolbarystan at boıyn ala qashypty, óıtkeni maımyl, qasqyr, ıt jáne sıyr óner ıgergen soń jaqsylyqtan jaltaıyp ustazdaryn umytqan eken. Sondyqtan jolbarys qansha jalynyp-jalbarynsa da, mysyq miz baqpapty.

Tilek-ótinishi qabyl bolmaǵan soń, jolbarys taýyna qaıtyp taıyp turypty. Sóz dese ishken asyn jerge qoıatyn tyshqan esiginiń aldynan súmireıip ótip bara jatqan jolbarysty kórip:

— Týys, súlkinińizdiń túsýin kimnen suraımyz, — depti. Sonda jolbarys kóz jasyn sorǵalatyp turyp:

— Men ónerden kende bolǵandyǵymnan, ylǵı eldiń mazaǵyna ushyraımyn, — dep mysyqtyń ustazdyq isteýge kónbegendigin, joly bolmaı kele jatqanyn tyshqanǵa aıtyp muńyn shaǵypty.

Jylmaǵaılyqtyń jónin bilgen qapteser, sonda sál oılanyp alyp, bir aqyl úıretipti. Ol tamdy tesip bara alatyn ónerge baýlyǵan mysyqtyń áreketin osy tesikten kúndiz-túni kórip úıren dep sol jerge jolbarysty turǵyzyp qoıypty.

Munysy tabylǵan aqyl edi! Des bergende mysyq balalaryn aıaqtandyrǵan soń-aq óziniń atylý, alyp soǵý, tabanǵa basý syndy úsh ónerine baýlı bastapty. Birqansha kún kóz jazbaı kórgen jolbarys ta onyń ónerlerin derlikteı meńgeripti.

Eki kún ótkennen keıin, jolbarys mysyqqa kezigip, oǵan «ustaz» dep kúlimdeı til qatypty, ári óziniń úırengen úsh túrli ónerin kórsetipti. Buǵan tań-tamasha bolǵan mysyq, muny qalaı úırendiń dep surapty. Jolbarys mán-jaıdy oǵan túgel bashaılap aıtyp beripti.

Óner úırenýge osynsha berilgen jolbarystyń bul qylyǵyna súıingen mysyq adal nıet bildirip:

— Áttegen-aı, basynan bastap úırenbeı, orta joldan kıligip ketken ekensiń. Eger ónerimniń barlyǵyn jete úırengen bolsań, haıýanattardyń patshasy bolǵandaı ekensiń, — depti.

Buny estip jolbarys mysyqqa quldyq uryp, onan óz boıyndaǵy ónerin túgel úıretýdi talap etipti. Mysyq oǵan taǵy óziniń ıis aıyrý, tis jumsaý, tilimen oralý jáne shapshý ónerlerin úıretipti. Biraq jolbarys sabyrsyzdyq istep, ıis aıyrý, tis jumsaý ónerin úırenýge kóńil qoımapty da, til men oralý men shapshý ónerin shala-sharpy úırengen eken.

Eń sońynda mysyq óz óneriniń eń asyly esepteıtin aıbar shegý ónerin úıretipti. Munysy bir keremet óner eken. Ol kózin shaqshıtyp, júnin úrpıtip, quıryǵyn shanshyp, aıbar shekkende aınalasyndaǵy qastastarynyń záre-qutyn alady eken. Bul ónerdiń atylý, alyp soǵý, tabanǵa basý, ıis aıyrý, tis jumsaý, tilmen oraý jáne shapshý ónerlerine qaraǵanda tipti mańyzdy ekenin bilgen jolbarys bar zeıinin sala muqıat úırenipti.

Sóıtip, mysyqtyń shákirti bolǵan jolbarys, mysyqty barynsha qadir tutypty, ony tabanymen jer basqyzbaı arqalap júretin bolypty.

Qyljaqqoı tyshqan:

Mysyq ustaz bolypty,

Jolbarys shákirt kónipti.

Ergejeıli myqty eken,

Eńgezerge minipti, — dep jolbarysty mazaqtapty.

Jolbarys kóp óner úırense de, biraq onyń túıe sıaqty ańqaýlyǵy áli de basym eken. Tyshqannyń sózine ol qatty shamdanypty, qabaǵy da ashylmaıtyn bolypty. Bir kúni ol mysyqty arqalap kele jatyp oqys qımyldap, ony jerge alyp uryp, atylyp baryp aıaǵymen qaqqan eken, mysyq qan josa bolypty. Ol jan dármenimen aǵash basyna órmelep shyǵyp alypty.

Úlken abıyr bolǵany — ol óziniń osy ónerin ǵana jolbarysqa úıretpegen eken.

Mysy quryǵan jolbarys, tas qabyrǵaǵa súıenip turyp mysyqqa shekshireıip:

Qarǵys atqan mysyq aǵashqa asylyp ól! Qarǵys atqan mysyq aǵashqa asylyp ól! — dep qarǵysyn jaýdyrypty.

Yzaǵa býlyqqan mysyq oǵan oraı:

— Qarǵys atqan jolbarys tas daýalǵa qadalyp qal! Qarǵys atqan jolbarys tas daýalǵa qadalyp qal! — dep qarǵapty.

Jolbarys pen mysyqtyń tús shaıysyp qalǵanyn baıqaǵan tyshqan, qatty qorqypty, túndeletip taýdan qashyp ketipti. Sóıtip ol kúndiz syrtqa shyǵýdan da qalypty, sonan urlanyp tún jastana shyǵyp birdeme terip jeıtin bolǵan eken.

Biraq qansha jasyryn qımyldasa da izine túsken mysyq tyshqandy ańdyp júrip tarpa bas salatyn, jumarlap óltirip jeıtin bolypty.

Sodan bastap jolbarys taýda dáýrendep ómir súripti.

Qazirge deıin mysyq jolbarys pen tyshqanǵa ósh. Jolbarys qazirge deıin aǵashqa shyǵa almaıdy eken. Adamdar qazir de ólgen mysyqty aǵashqa asyp qoıady, soǵyp alǵan jolbarystyń terisin tas daýalǵa súıep qoıyp sydyrady.

---