Múshel jas - mereıli jas
Tárbıe saǵatynyń taqyryby: Múshel jas - mereıli jas.
Maqsaty:
Múshel týraly qyzyqty pikirlermen balalardy tanystyrý.
Múshelde qandaı syr bar, ol qandaı sózden shyqqanyna túsinik berý.
Balalardyń alǵashqy múshel jasyna sıpattama berý. Olardy ata-analaryn syılaýǵa, meırimdilikke, qaıyrymdylyqqa, ádeptilikke, syılastyqqa, dostaryn syılaýǵa tárbıeleý.
Kórnekiligi: Aýdandyq balalar kitaphanasynyń múshel jasqa arnap jasaqtaǵan kórme.
Aýdandyq balalar kitaphanasymen jáne múshel jas ıelerimen birge ótkiziledi..
Tárbıe saǵatynyń júrisi:
Alǵy sóz «13 jas-alǵashqy múshel»
«Múshel jas-mereıli jas» ádebı-sazdy baǵdarlama.
Múshel jasqa shyqqan qonaqtarǵa sóz berý.
Kórmege sholý.
5. Merekelik án-shashý.
Muǵalimniń kirispe sózi «13 jas – alǵashqy múshel»
1- júrgizýshi: Sálemetsizder me, qurmetti qonaqtar,músheli jas ıeleri, qymbatty balalar! Bizdiń búgingi kórsetkeli otyrǵan bastamamyz ata-babamyzdan qalǵan, bizge jetken qyzyqty derek múshel jas týraly bolmaq. Músheldiń taralý sheńberi óte úlken. Múshel esebindegi jyldar ret sany boıynsha atalmaıdy. 12 túrli haıýannyń atymen atalady. Ár jylǵa bir haıýannyń aty berilgen.
Múshel jasty anyqtaǵanda bir erekshelikti este ustaǵan jón. Bala 13 jasqa tolǵana bir múshel dep qaıyrady da, keıingilerge 12 jyldy qosyp otyrady. Sonda bir múshel – 13 jas, eki múshel – 25, úsh múshel – 37, tórt múshel – 49, bes múshel – 61, alty múshel – 73, jeti múshel – 85, segiz múshel – 97 dep qaıyryp, adam jasyn ońaı shyǵarady.
2- júrgizýshi: 13 jas-jaqsy men jamandyqty, ar men namysty, dos pen joldasty aıyra biletin kezeń. Qazaq halqy jas jetkinshekterdiń tárbıesine kóp kóńil bólgen, olardyń boıyna meıirimdik, qaıyrymdylyq, ádeptilik, sypaıylyq sıaqty jaqsy qasıetterdi sińire bilgen. Mine osyndaı qasıet senderdiń boılaryńnan da tabylsa deımin.
1 -júrgizýshi: Aslan, jyl qaıyrý týraly ańyzdy bilesiń be?
2 -júrgizýshi: Bilmeımin, qane myna múshel jas ıelerinen surap kóreıik!
1 -oqýshy:
Ertede túrki qaǵandarynyń biri ózinen birneshe jyl buryn ótken atyshýly bir soǵystyń tásilin úırenbekshi bolady. Biraq ol soǵys qaı jyly ótkenin bilmeı ábden shatasady. Sonda qaǵan óziniń qaýymyna bylaı depti: «Biz tarıhymyzdy anyqtaýda kóp jańylystyq, al budan keıingiler budanda jaman jańylysady. Biz endi jyldarǵa at qoıaıyq. Bul bizdiń keıingilerge qaldyrǵan eskertkishimiz bolsyn».
Sóıtip İle ózeniniń ekinshi basyna aý qurǵyzyp, jabaıy haıýandardy ózenge qaraı qýýǵa buıryq beredi.
Nókerler haıýandardy qaýmalap úrkite bastaıdy. Bári birdeı óte almaı, on ekisi ǵana sýdan aman shyqqan eken. Eń aldymen sýdan ótken tyshqan bolypty. Osydan jyl basy Tyshqan atalypty. Odan keıin sýdan sıyr, sosyn barys, qoıan, ulý, jylan, jylqy, qoı, meshin, taýyq, ıt, dońyz ótipti. Sóıtip ár qaısysy bir-bir jyldyń atyn alypty. Osylaı on eki jyl bir aınalyp shyqsa bir múshel jas eki aınalyp shyqsa eki múshel jas bolypty.
2 -oqýshy:
Keıbir derekterde «múshel» sóziniń «múshe» sózinen ekeni aıtylady, sonda múshege ıe bolǵan haıýan degen uǵymdy beredi, ıaǵnı barlyq haıýan emes, kıeli, qasıetti haıýan ǵana ýaqyt ólshemine ıe bolǵan.
Keıbir derekterde «múshel» sózi qatar degen uǵymdy bildirgen, múshel jyly sol adamda qaterli jyl bolady dep eseptegen. Soǵan baılanysty jaratylystan tys turǵan kúshterge jalbarynyp, qudaıy berip, qan shyǵaryp, múshelden aman-esen shyǵý úshin dep sol adamnyń qımas kıimin jáne matadan jyrtyp jarly—jaqybaılarǵa taratylady eken.
Múshel jas kúni mal soıyp, quran oqytý da múshel jastan aman-esen shyǵyp, uzaq súrý úshin, baqytty bolý úshin isteletin yrym eken.
3- oqýshy
Joǵarydaǵy múshel jyldardyń árqaısysynyń adam ómirine tıgizer áseri, yqpaly bolady. Alǵashqy múshel on úsh jasta balanyń eresektik shaqqa ótý kezeńi aıqyndalady. Bul kezeńde er balalardyń daýysy ózgerip, súıegi irilenip, qyz balalardyń dene bitimi súıkimdi bola bastaıdy. Halqymyzdyń osyndaı es toqtatyp, etek jaba bastaǵan jasty «On úshte otaý ıesi» dep dáriptegen. Balalaryn otbasylyq ómirge baýlýdy. Qolǵa alǵan. Osyndaı jetkinshek shaǵyn Aqtamberdi jyraý: Jasym jetip on beske,
Kirer me ekem keń esikke,
Buǵana qatyp, bel bekip!
Eregisken dushpanmen
Shyǵar kún týsa kúreske! – dep talpynsa,
Almajan Azamatqyzy: On tórtime kelgende,
Salıqaly qyz boldym
Jibekteı shashyn taldaǵan, - dep ,
boıyn kútip, boıjetkendik shaqqa jetkenin ańǵartady.
4 - oqýshy:
Al jıyrma bes naǵyz jigittik jas dep esepteledi. Bul kezde boıdaǵy kúsh-qýat kemeline keledi. Tasyǵan kúsh-qaıratty qaıda jumsaryn bilmeı jalyndap turatyn kez. Bul dáýirdegi Júsip Balasaǵun:
Eń tátti kez jigittiktiń shaǵy da,
Igiliktiń o da bergen, - dep dáriptese ,
Abaı: Jastyqtyń aty aryndap
Tas qıaǵa órlediń, - deıdi.
Shal aqyn:
Jıyrma bes – endi kelmes albyrt jassyń,
Qaıratyń qıratqandaı taýdyń tasyn, - dep tamsana jyryna qosqan.
5 - oqýshy:
Otyz jeti jas - ómirdiń jaqsy-jamanyn, oń-solyn tanyp, aqyl toqtatyp, qyryqqa jaqyndaǵan kez. Bul ýaqytty J. Balasaǵun:
Jasta kelip qyryqpenen astasar,
Erttep qoıǵan qur attaı, - dep bederlese, Shal aqyn:
Qyryq ta bir jas eken, qyrdan astym,
Kóńildi tasyp júrgen áreń bastym, - dep sabasyna keledi.
6 - oqýshy:
Qyryq toǵyz jas-boıdaǵy kúsh qaıta bastaǵanymen kárilikti moıyndamaǵan, aqyl-oıy naǵyz kemeline kelgen naǵyz erdiń jasy.
Buqar jyraý Elý degen jasyńyz,
Oda bir kóshken el eken, - dep tolǵansa, bul kezeńdi:
Elý de bir jas eken esepteýli,
Eseptep eldiń jónin bilsek deıdi.
Keshegi jıyrma bes jas qaıtyp kelip,
Kóńilim burynǵydaı júrsek deıdi, - dep keıipteıdi.
7 - oqýshy:
Alpys bir jas – danalyǵy artyp, ótkenine syn kózben qaraıtyn, táýbege keletin kez.
Bul mezgildi Buhar jyraý: Alpys degen jasyńyz
Qaıǵyly – muńly kun eken, - dep moıyndasa,
Shal aqyn: Alpystaǵy jasyńyz
Qońyr salqyn kún eken...
Alpys jas – bul bir ótken ómir sáni,
Alpysta boıda qýat turmas bári, - dep toqtamǵa keledi.
8 - oqýshy:
Jetpis úsh jas. Bul músheldegi kárilikti moıyndap, boıy eńkish tartady, aıaǵy tusalyp, júrip-turýy qıyndaıdy.
Bul kezeńdi J. Balasaǵun:
Bul dúnıe kózdiń jaýyn, nuryn alar,
Jasaryp ap jas kelindeı yrǵalar.
Qýantar da, jalǵan salar súrginge,
Teris qarar máz qyp qoıyp bir kúnge, - dep sýrettese,
Shal aqyn:
Jetpis te jer taıanbaı týra almaısyń,
Moıynyńdy jan-jaǵyńa bura almaısyń, - dep kúrsinedi.
9 - oqýshy:
Kelesi múshel jas – 85 jas. Bul tipti qyzyq. Bul jasta adam júrip-turýdan, uıqydan qalady. Bala sıaqty ókpelegish bolyp, kúıbeń tirlikke túsedi. Buhar jyraý bul ýaqytty:
Seksen degen jasyńyz
Qarańǵy tuman tún eken, - dep tuqyrtsa, Shal aqyn:
Seksende taıaǵyńdy serippeısiń,
Selt etip esh nársege elikpeısiń, - dep synap mineıdi.
10 - oqýshy:
Toqsan jeti jas. Bul múshelge jetken adamdardyń keıbiri aljyp, jas baladaı jaýtańdap, qaýqarsyz bolyp qalady.
Osy mezgildi Shal aqyn:
Toqsan, sen taman jastyń zory ekensiń,
Súıegiń qartaıǵan soń bor ekensiń .
Toqtynyń balasyna áliń kelmeı,
Balańnyń balasyna qor ekensiń, - dep tolǵasa ,
Medeli Júsip Qojauly
Toqsan bes toqaılasyp júz keledi,
Kóktem, jaz, kezegimen kúz keledi.
Kúzden soń qaharly qys sıaqty,
Deneńe qyzý emes, muz keledi, - dep túıindeıdi. Iá, bul jasqa jetkende bar, jetpegen de bar. Alladan sol jasqa jetkizsin dep tileıik.
11 - oqýshy:
Mesebindegi jyldar ret sany boıynsha atalmaı, 12 túrli haıýanattyń atymen atalatynyn bildik. Osy sıaqty 12 aıdyń ózindik joramal attary bar ekenin bilemiz. «Juldyz joramal» tyńdaıyq.
1 oqýshy: 21 naýryz ben 20 sáýir. Toqty: Qyzý qandy, alǵyr, aqyldy.
2 oqýshy: 21 sáýir men 21 mamyr, Torpaq: Ózimshil, shyndyqty súıetinder.
3 oqýshy: 22 mamyr men 21 maýsym. Egizder: Kekshil, jalqaý,
4 oqýshy: 22 maýsym men 22 shilde. Búıi: Kekshil, ózimshil, órkókirek.
5 oqýshy: 23 shilde men 22 tamyz. Arystan: Erjúrek, tik minezdi.
6 oqýshy: 23 tamyz ben 23 qyrkúıek. Bıkesh: aldamshy, alaıaq, biraq alǵyr.
7 oqýshy: 24 qyrkúıek pen 23 qazan. Tarazy: Adamgershiligi mol, biraq qý.
8 oqýshy: 24 qazan men 22 qarasha. Shaıan: Kekshil, eshkimge jaqsylyǵy joq.
9 oqýshy: 23 qarasha men 23 jeltoqsan. Mergen: Batyr, erjúrek, meıirimdi.
10 oqýshy: 22 jeltoqsan men 20 qańtar. Taýeshki: Bilimdi, qaıyrymdy, biraq alańǵasar.
11 oqýshy. 21 qańtar men 20 aqpan Sýquıǵysh: Umytshaq, adal, alańǵasar.
12 oqýshy: 21 aqpan men 20 naýryz. Balyq: Óte qý, daryny az, biraq joly óte jeńil bolady.
Músheli jas ıelerine sóz beriledi.
2 - júrgizýshi: Deniń saýda jetersiń armanyńa
Josparlap alǵa qoıǵan maqsatyńa,
Deniń saýda kórersiń bul dúnıeniń.
Bar qyzyq, rahatyn, jaryǵynda.
júrgizýshi:
Densaýlyq-sheksiz baqyt,
Dosym meniń,
Sondyqtan kóńil aýdar densaýlyqqa.
Qolda barda bil onyń qasıetin,
Kútip, baptap, aıala ár ýaqytta.
2 - júrgizýshi:
Ózge halyqta sıaqty qazaq eliniń de bala tárbıesi jóninde ata zamannan beri jıyp tergen mol tájirıbesi bar. Aǵa býyn óz boıyndaǵy izgilik, qaıyrymdylyq, kishipeıildik, ádeptilik, elin, jerin, Otan súıýshilik sekildi eń asyl qasıetterin jas urpaqqa kúndelikti turmysta únemi úıretip, qany men janyna sińirip keledi. Búgingi keshimizden osy qasıetterdi boılaryńa sińire bilińder.
Aýdandyq balalar kitaphanashysy «Múshelde jumbaq syr bar...» taqyrybyndaǵy kórmemen tanystyryp ótedi.
Án: «Týǵan kún keshinde»
Oryndaıtyndar: Eneseeva Baǵdat, Lesqalıeva Nurshat
Kúı: «Sylqym qyz».
Oryndaıtyn: Englsova Aıman
Bı: «Kórkem»
Oryndaıtyndar: Amanbaeva Aqmarjan, Búrkitbaeva Madına
Án: «Armandastar»
Oryndaıtyndar: Súıirbaev Asylan, Baltabaeva Aızada.
1 - júrgizýshi: Múshel jasyń qutty bolsyn,
Oryndalsyn oıda júrgen bar arman
Taýsylmaıtyn baqyt berip basyńa
Otbasyńmen aman bolshy árqashan.
2 - júrgizýshi: Qurmetti qonaqtar men oqýshylar «Múshel jas-mereıli jas» atty tárbıelik sharamyzdy jabyq dep jarıalaımyz.
Maqsaty:
Múshel týraly qyzyqty pikirlermen balalardy tanystyrý.
Múshelde qandaı syr bar, ol qandaı sózden shyqqanyna túsinik berý.
Balalardyń alǵashqy múshel jasyna sıpattama berý. Olardy ata-analaryn syılaýǵa, meırimdilikke, qaıyrymdylyqqa, ádeptilikke, syılastyqqa, dostaryn syılaýǵa tárbıeleý.
Kórnekiligi: Aýdandyq balalar kitaphanasynyń múshel jasqa arnap jasaqtaǵan kórme.
Aýdandyq balalar kitaphanasymen jáne múshel jas ıelerimen birge ótkiziledi..
Tárbıe saǵatynyń júrisi:
Alǵy sóz «13 jas-alǵashqy múshel»
«Múshel jas-mereıli jas» ádebı-sazdy baǵdarlama.
Múshel jasqa shyqqan qonaqtarǵa sóz berý.
Kórmege sholý.
5. Merekelik án-shashý.
Muǵalimniń kirispe sózi «13 jas – alǵashqy múshel»
1- júrgizýshi: Sálemetsizder me, qurmetti qonaqtar,músheli jas ıeleri, qymbatty balalar! Bizdiń búgingi kórsetkeli otyrǵan bastamamyz ata-babamyzdan qalǵan, bizge jetken qyzyqty derek múshel jas týraly bolmaq. Músheldiń taralý sheńberi óte úlken. Múshel esebindegi jyldar ret sany boıynsha atalmaıdy. 12 túrli haıýannyń atymen atalady. Ár jylǵa bir haıýannyń aty berilgen.
Múshel jasty anyqtaǵanda bir erekshelikti este ustaǵan jón. Bala 13 jasqa tolǵana bir múshel dep qaıyrady da, keıingilerge 12 jyldy qosyp otyrady. Sonda bir múshel – 13 jas, eki múshel – 25, úsh múshel – 37, tórt múshel – 49, bes múshel – 61, alty múshel – 73, jeti múshel – 85, segiz múshel – 97 dep qaıyryp, adam jasyn ońaı shyǵarady.
2- júrgizýshi: 13 jas-jaqsy men jamandyqty, ar men namysty, dos pen joldasty aıyra biletin kezeń. Qazaq halqy jas jetkinshekterdiń tárbıesine kóp kóńil bólgen, olardyń boıyna meıirimdik, qaıyrymdylyq, ádeptilik, sypaıylyq sıaqty jaqsy qasıetterdi sińire bilgen. Mine osyndaı qasıet senderdiń boılaryńnan da tabylsa deımin.
1 -júrgizýshi: Aslan, jyl qaıyrý týraly ańyzdy bilesiń be?
2 -júrgizýshi: Bilmeımin, qane myna múshel jas ıelerinen surap kóreıik!
1 -oqýshy:
Ertede túrki qaǵandarynyń biri ózinen birneshe jyl buryn ótken atyshýly bir soǵystyń tásilin úırenbekshi bolady. Biraq ol soǵys qaı jyly ótkenin bilmeı ábden shatasady. Sonda qaǵan óziniń qaýymyna bylaı depti: «Biz tarıhymyzdy anyqtaýda kóp jańylystyq, al budan keıingiler budanda jaman jańylysady. Biz endi jyldarǵa at qoıaıyq. Bul bizdiń keıingilerge qaldyrǵan eskertkishimiz bolsyn».
Sóıtip İle ózeniniń ekinshi basyna aý qurǵyzyp, jabaıy haıýandardy ózenge qaraı qýýǵa buıryq beredi.
Nókerler haıýandardy qaýmalap úrkite bastaıdy. Bári birdeı óte almaı, on ekisi ǵana sýdan aman shyqqan eken. Eń aldymen sýdan ótken tyshqan bolypty. Osydan jyl basy Tyshqan atalypty. Odan keıin sýdan sıyr, sosyn barys, qoıan, ulý, jylan, jylqy, qoı, meshin, taýyq, ıt, dońyz ótipti. Sóıtip ár qaısysy bir-bir jyldyń atyn alypty. Osylaı on eki jyl bir aınalyp shyqsa bir múshel jas eki aınalyp shyqsa eki múshel jas bolypty.
2 -oqýshy:
Keıbir derekterde «múshel» sóziniń «múshe» sózinen ekeni aıtylady, sonda múshege ıe bolǵan haıýan degen uǵymdy beredi, ıaǵnı barlyq haıýan emes, kıeli, qasıetti haıýan ǵana ýaqyt ólshemine ıe bolǵan.
Keıbir derekterde «múshel» sózi qatar degen uǵymdy bildirgen, múshel jyly sol adamda qaterli jyl bolady dep eseptegen. Soǵan baılanysty jaratylystan tys turǵan kúshterge jalbarynyp, qudaıy berip, qan shyǵaryp, múshelden aman-esen shyǵý úshin dep sol adamnyń qımas kıimin jáne matadan jyrtyp jarly—jaqybaılarǵa taratylady eken.
Múshel jas kúni mal soıyp, quran oqytý da múshel jastan aman-esen shyǵyp, uzaq súrý úshin, baqytty bolý úshin isteletin yrym eken.
3- oqýshy
Joǵarydaǵy múshel jyldardyń árqaısysynyń adam ómirine tıgizer áseri, yqpaly bolady. Alǵashqy múshel on úsh jasta balanyń eresektik shaqqa ótý kezeńi aıqyndalady. Bul kezeńde er balalardyń daýysy ózgerip, súıegi irilenip, qyz balalardyń dene bitimi súıkimdi bola bastaıdy. Halqymyzdyń osyndaı es toqtatyp, etek jaba bastaǵan jasty «On úshte otaý ıesi» dep dáriptegen. Balalaryn otbasylyq ómirge baýlýdy. Qolǵa alǵan. Osyndaı jetkinshek shaǵyn Aqtamberdi jyraý: Jasym jetip on beske,
Kirer me ekem keń esikke,
Buǵana qatyp, bel bekip!
Eregisken dushpanmen
Shyǵar kún týsa kúreske! – dep talpynsa,
Almajan Azamatqyzy: On tórtime kelgende,
Salıqaly qyz boldym
Jibekteı shashyn taldaǵan, - dep ,
boıyn kútip, boıjetkendik shaqqa jetkenin ańǵartady.
4 - oqýshy:
Al jıyrma bes naǵyz jigittik jas dep esepteledi. Bul kezde boıdaǵy kúsh-qýat kemeline keledi. Tasyǵan kúsh-qaıratty qaıda jumsaryn bilmeı jalyndap turatyn kez. Bul dáýirdegi Júsip Balasaǵun:
Eń tátti kez jigittiktiń shaǵy da,
Igiliktiń o da bergen, - dep dáriptese ,
Abaı: Jastyqtyń aty aryndap
Tas qıaǵa órlediń, - deıdi.
Shal aqyn:
Jıyrma bes – endi kelmes albyrt jassyń,
Qaıratyń qıratqandaı taýdyń tasyn, - dep tamsana jyryna qosqan.
5 - oqýshy:
Otyz jeti jas - ómirdiń jaqsy-jamanyn, oń-solyn tanyp, aqyl toqtatyp, qyryqqa jaqyndaǵan kez. Bul ýaqytty J. Balasaǵun:
Jasta kelip qyryqpenen astasar,
Erttep qoıǵan qur attaı, - dep bederlese, Shal aqyn:
Qyryq ta bir jas eken, qyrdan astym,
Kóńildi tasyp júrgen áreń bastym, - dep sabasyna keledi.
6 - oqýshy:
Qyryq toǵyz jas-boıdaǵy kúsh qaıta bastaǵanymen kárilikti moıyndamaǵan, aqyl-oıy naǵyz kemeline kelgen naǵyz erdiń jasy.
Buqar jyraý Elý degen jasyńyz,
Oda bir kóshken el eken, - dep tolǵansa, bul kezeńdi:
Elý de bir jas eken esepteýli,
Eseptep eldiń jónin bilsek deıdi.
Keshegi jıyrma bes jas qaıtyp kelip,
Kóńilim burynǵydaı júrsek deıdi, - dep keıipteıdi.
7 - oqýshy:
Alpys bir jas – danalyǵy artyp, ótkenine syn kózben qaraıtyn, táýbege keletin kez.
Bul mezgildi Buhar jyraý: Alpys degen jasyńyz
Qaıǵyly – muńly kun eken, - dep moıyndasa,
Shal aqyn: Alpystaǵy jasyńyz
Qońyr salqyn kún eken...
Alpys jas – bul bir ótken ómir sáni,
Alpysta boıda qýat turmas bári, - dep toqtamǵa keledi.
8 - oqýshy:
Jetpis úsh jas. Bul músheldegi kárilikti moıyndap, boıy eńkish tartady, aıaǵy tusalyp, júrip-turýy qıyndaıdy.
Bul kezeńdi J. Balasaǵun:
Bul dúnıe kózdiń jaýyn, nuryn alar,
Jasaryp ap jas kelindeı yrǵalar.
Qýantar da, jalǵan salar súrginge,
Teris qarar máz qyp qoıyp bir kúnge, - dep sýrettese,
Shal aqyn:
Jetpis te jer taıanbaı týra almaısyń,
Moıynyńdy jan-jaǵyńa bura almaısyń, - dep kúrsinedi.
9 - oqýshy:
Kelesi múshel jas – 85 jas. Bul tipti qyzyq. Bul jasta adam júrip-turýdan, uıqydan qalady. Bala sıaqty ókpelegish bolyp, kúıbeń tirlikke túsedi. Buhar jyraý bul ýaqytty:
Seksen degen jasyńyz
Qarańǵy tuman tún eken, - dep tuqyrtsa, Shal aqyn:
Seksende taıaǵyńdy serippeısiń,
Selt etip esh nársege elikpeısiń, - dep synap mineıdi.
10 - oqýshy:
Toqsan jeti jas. Bul múshelge jetken adamdardyń keıbiri aljyp, jas baladaı jaýtańdap, qaýqarsyz bolyp qalady.
Osy mezgildi Shal aqyn:
Toqsan, sen taman jastyń zory ekensiń,
Súıegiń qartaıǵan soń bor ekensiń .
Toqtynyń balasyna áliń kelmeı,
Balańnyń balasyna qor ekensiń, - dep tolǵasa ,
Medeli Júsip Qojauly
Toqsan bes toqaılasyp júz keledi,
Kóktem, jaz, kezegimen kúz keledi.
Kúzden soń qaharly qys sıaqty,
Deneńe qyzý emes, muz keledi, - dep túıindeıdi. Iá, bul jasqa jetkende bar, jetpegen de bar. Alladan sol jasqa jetkizsin dep tileıik.
11 - oqýshy:
Mesebindegi jyldar ret sany boıynsha atalmaı, 12 túrli haıýanattyń atymen atalatynyn bildik. Osy sıaqty 12 aıdyń ózindik joramal attary bar ekenin bilemiz. «Juldyz joramal» tyńdaıyq.
1 oqýshy: 21 naýryz ben 20 sáýir. Toqty: Qyzý qandy, alǵyr, aqyldy.
2 oqýshy: 21 sáýir men 21 mamyr, Torpaq: Ózimshil, shyndyqty súıetinder.
3 oqýshy: 22 mamyr men 21 maýsym. Egizder: Kekshil, jalqaý,
4 oqýshy: 22 maýsym men 22 shilde. Búıi: Kekshil, ózimshil, órkókirek.
5 oqýshy: 23 shilde men 22 tamyz. Arystan: Erjúrek, tik minezdi.
6 oqýshy: 23 tamyz ben 23 qyrkúıek. Bıkesh: aldamshy, alaıaq, biraq alǵyr.
7 oqýshy: 24 qyrkúıek pen 23 qazan. Tarazy: Adamgershiligi mol, biraq qý.
8 oqýshy: 24 qazan men 22 qarasha. Shaıan: Kekshil, eshkimge jaqsylyǵy joq.
9 oqýshy: 23 qarasha men 23 jeltoqsan. Mergen: Batyr, erjúrek, meıirimdi.
10 oqýshy: 22 jeltoqsan men 20 qańtar. Taýeshki: Bilimdi, qaıyrymdy, biraq alańǵasar.
11 oqýshy. 21 qańtar men 20 aqpan Sýquıǵysh: Umytshaq, adal, alańǵasar.
12 oqýshy: 21 aqpan men 20 naýryz. Balyq: Óte qý, daryny az, biraq joly óte jeńil bolady.
Músheli jas ıelerine sóz beriledi.
2 - júrgizýshi: Deniń saýda jetersiń armanyńa
Josparlap alǵa qoıǵan maqsatyńa,
Deniń saýda kórersiń bul dúnıeniń.
Bar qyzyq, rahatyn, jaryǵynda.
júrgizýshi:
Densaýlyq-sheksiz baqyt,
Dosym meniń,
Sondyqtan kóńil aýdar densaýlyqqa.
Qolda barda bil onyń qasıetin,
Kútip, baptap, aıala ár ýaqytta.
2 - júrgizýshi:
Ózge halyqta sıaqty qazaq eliniń de bala tárbıesi jóninde ata zamannan beri jıyp tergen mol tájirıbesi bar. Aǵa býyn óz boıyndaǵy izgilik, qaıyrymdylyq, kishipeıildik, ádeptilik, elin, jerin, Otan súıýshilik sekildi eń asyl qasıetterin jas urpaqqa kúndelikti turmysta únemi úıretip, qany men janyna sińirip keledi. Búgingi keshimizden osy qasıetterdi boılaryńa sińire bilińder.
Aýdandyq balalar kitaphanashysy «Múshelde jumbaq syr bar...» taqyrybyndaǵy kórmemen tanystyryp ótedi.
Án: «Týǵan kún keshinde»
Oryndaıtyndar: Eneseeva Baǵdat, Lesqalıeva Nurshat
Kúı: «Sylqym qyz».
Oryndaıtyn: Englsova Aıman
Bı: «Kórkem»
Oryndaıtyndar: Amanbaeva Aqmarjan, Búrkitbaeva Madına
Án: «Armandastar»
Oryndaıtyndar: Súıirbaev Asylan, Baltabaeva Aızada.
1 - júrgizýshi: Múshel jasyń qutty bolsyn,
Oryndalsyn oıda júrgen bar arman
Taýsylmaıtyn baqyt berip basyńa
Otbasyńmen aman bolshy árqashan.
2 - júrgizýshi: Qurmetti qonaqtar men oqýshylar «Múshel jas-mereıli jas» atty tárbıelik sharamyzdy jabyq dep jarıalaımyz.
You Might Also Like
-
Qurama sandardy jaı kóbeıtkishterge jikteýge esepter shyǵarý
