InfoHub Logo

I. Sabaqtyń taqyryby: Muhtar Áýezov «Aqyn qonaqtar»
II. Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdilik: Muhtar Áýezov týraly derekter, Abaı shyǵarmashylyǵyna toqtalý, Muhtar men Abaı
sabaqtastyǵyn túsindirý, shyǵarmanyń mazmunyn meńgertý
Tárbıelilik: Óner adamyna, eline, tarıhyna, tabıǵatyna, tilge degen oqýshynyń sezimin oıatý, ulttyq salt - dástúrdi dáripteý.
Damytýshylyq: Logıkalyq oılaý qabiletin, ómirge degen kózqarasyn damytý, shyǵarmashylyq
belsendiligin shyńdaý, mánerlep oqytý, mátinmen jumys isteýin damytý
III. Túri: dástúrli emes sabaq
IV. Ádisi: suraq - jaýap, mátinmen jumys
V. Kórneki quraldar: Abaı, Muhtar portretteri, «Abaı joly» roman -
epopeıasynyń tomdyq jınaǵy, Abaı ensıklopedıasy,
mýltımedıalyq slaıdtar
VI. Sabaq barysy:
I. Uıymdastyrý kezeńi
- Oqýshylardy túgendeý
- Oqý - quraldaryn tekserý

II. Úı tapsyrmasyn tekserý:
1. Ertegiler týraly túsinik
2. «Ertede jetim bala bolypty...» dep bastalatyn ertegi quryp kelý.
VII. Zymyran suraqtar:
1. Ertegilerde neler baıandalady?
2. Ertegiler bizge qalaı jetken?
3. Ertegilerdiń qansha túri bar?
4. Haıýanattar týraly ertegiler degen ne?
5. Qıal – ǵajaıyp ertegiler degen ne?
6. Shynshyl ertegiler degen ne?
7. Ertegilerdiń tárbıelik máni qandaı?
8. Ertegilerdiń qurylysy qalaı bolyp keledi?
Oqýshylardyń oıdan jazyp kelgen jetim týraly ertegilerin oqytamyn.
- Jetim demekshi, oqýshylar, jetim týraly qandaı áńgime, shyǵarmalar, maqal - mátelder bilesińder. Qane, kim aıtady?
- Jetim kórseń, jebeı júr.
Egilmegen jer jetim,
Elinen aıyrylǵan er jetim.
Ákesiz jetim jarym jetim,
Sheshesiz jetim naǵyz jetim.
Qus qonbaǵan kól jetim,
El qonbaǵan jer jetim
- Óte jaqsy, al endi qandaı áńgime bilemiz?
- Biz 4 - synypta «Jetim» áńgimesin oqydyq.
- Durys, ol áńgimeniń avtory kim edi?
- M. Áýezov
- Olaı bolsa, biz búgin M. Áýezov ómirimen jáne «Aqyn qonaqtar» áńgimesimen tanysamyz.

III. Jańa sabaqqa daıyndyq
1. Muhtar Áýezov týraly derekterdi túsindirý.
2. «Abaı joly» epopeıasy týraly
3. Abaı týraly málimetti tolyqtyrý
4. «Aqyn qonaqtar» áńgimesine toqtalý

M. Áýezov 1987 jyly Shyǵys Qazaqstan oblysynyń Semeı óńiri, Shyńǵystaý baýyrynda, Abaı aýylynda dúnıege kelgen. Muhtar atasy Áýezdiń tárbıesinde bolady. Áýez atasy nemeresiniń alǵyrlyǵyn, zerektigin baıqaǵan boıda, Abaı óleńderin jattatyp, sóz qadirin úıretedi. Sóıtip bala Muhtar Abaı rýhymen erjetedi.

Sodan barlyq ómirin Abaıǵa arnady. Iaǵnı «Abaı joly» romanyn jazyp, qazaq halqyn, onyń bıik rýhyn, mádenıetin, salt - dástúr, turmys - tirshiligin tanytty. M. Áýezovtiń «Abaı jolyn» oqyǵan adam tebirenbeı qoımaıdy. Sóıtip jıyrmasynshy ǵasyrdyń uly shyǵarmasy týraly jer júziniń jazýshylary tańdanyp, tańdaı qaǵysty.

“Muhtar Áýezov – aqyn. Ol óziniń dalalary men taýlaryn, adamdaryn úlken epık aqynsha asqan sýretkerlikpen beıneledi. Áýezovteı kisi jyrlaǵan halyq shynymen baqytty ǵoı” Berjeron (fransýz jazýshysy)

“Óz basym ózge elge saparǵa shyǵyp, ózge jurttyń tabaldyryǵyn attaı qalsam, árqashan qasıet tutyp, ózimmen birge ala júretin eki túrli ulttyq asylym bar: biri – “Manas”, biri – Muhtar Áýezovtiń “Abaı joly”” Shyńǵys Aıtmatov.

Sonymen búgin ózderińmen jasy qaraılas Abaı minezin tanyp, úlgi alyp, anasy Uljan men ájesi Zereniń analyq meıirimderin, Barlas pen Baıkókshe aqyndarǵa halyqtyń yqylas peıilin, aqyn qonaqtaryn rıza ǵyp attandyrǵan anasyna Abaıdyń qýanýy nanymdy, tabıǵı sýrettelgenin kóremiz.

Áńgimeniń tolyq mazmunymen tanysý úshin oqýshylarǵa úıden oqyp kelý tapsyrylǵan edi. Sondyqtan myna jospar boıynsha jumystanamyz:
Jospar:
1. On úshtegi Abaıdyń naýqas kúıi
2. Áńgimeshil analar
3. Aqyn qonaqtar
4. Dertke tabylǵan em
5. Aqyndarǵa berilgen syı

VIII. Oı qozǵaý: Tómendegi jetekshi suraqtar arqyly mátin mazmunyn
oqýshylarmen birge ashamyn.

1. Mátinde Abaıdyń syrtqy kelbeti qalaı sýrettelgen?
2. Ol ózine ermekke kimdi tapty?
3. Ásirese ertegini kimnen suraıdy, ol qalaı dep bastaýshy edi?
4. Al ájesi sharshasa, kimnen áńgime, ertegi aıtýyn ótinetin edi?
5. Abaı qos anaǵa ne oqyp berýshi edi?
6. Kúnderdiń kúninde Abaıdyń úıine kimder keldi?
7. Barlastyń sıpatyn aıt jáne ol nesimen Abaıǵa unady?
8. Barlas Baıkókshege ne dep aıtty?
9. Aqyn qonaqtardyń kelýi Abaıdyń aýrýyna em boldy ma?
Sonymen osy áńgimeden bolashaq aqynnyń, ıaǵnı Abaıdyń óz halqynyń ertegi - jyrlarynyń, ónerli aqyndarynyń, abzal analarynyń ádemi áńgimeleriniń jyly áserinen, rýhanı qýatynan nár alyp óskenin oqyp bildik.

Abaı – aqyn, sazger, aýdarmashy, dastanshy, ǵulama - oıshyl, gýmanıs, aǵartýshy.
- Abaıdyń qandaı óleńderi men ánderin bilesizder?
- Qys, Kúz, Jazǵytury, Ǵylym tappaı maqtanba, Ásempaz bolma árnege t. b.
Biletin óleńderinen qysqasha aıtqyzamyn.
- Sonymen, Abaı sazger eken, al endeshe, qandaı ánin bilesizder?
- "Kózimniń qarasy", "Jelsiz túnde jaryq aı" t. b
Ánin biletin bir oqýshy aıtady.
- «Aqyn qonaqtar» áńgimesinde sizder túsinbeıtin sózder bar, sondyqtan sózdikpen jumys jasaımyz.

IX. Sózdikpen jumys:
1. Táýir bolý - jazyla bastaý
2. Eldiń shabysy – el ishindegi daý-damaı, qaqtyǵys
3. Qajymaı – sharshamaı
4. Qosh alý - kelisý
5. Qan bazardaı - óte kóp adamdar
6. Termeleý – belgili bir maqamǵa alyp oryndaý
7. Uǵymtal – túsinikti
8. Súle naýqas – sozylmaly dert, aýrý
9. Qulan taza bolyp arylý - tolyq jazylý
10. Yrym baılaý – qurmet kórsetý
11. Jetekke alý – jylqylardy jetektep ketý
12. Dán rıza – qatty razy bolý
X. Ádebı - teorıalyq uǵym:
Kórkem ádebıette adamnyń syrt bitimin, keskin - keıpin, júris - turysyn sýretteýdi portret deıdi.

XI. Oqýlyqpen jumys:
Abaı men Barlastyń portretin taýyp oqıdy.

XII. Semantıkalyq kartamen jumys:
Iesin tap:
№ Keıipkerler sózinen úzindiler -----------------------------Zere------ Uljan ------Abaı ----- Barlas ----- Baıkókshe
1 E - e, buldyr - buldyr kún ótken...
2 Al, balam, áńgime - jyrdyń dúkeni jańa keldi...
3 Shesheniń sýdaı tógilgen, tyńdaýshyń bordaı egilgen...
4 Jaqsy qyp turyp syı berip attandyrshy...
5 Shyraǵym, er jetersiń...
6 Kelgen saparlaryńa azyraq yrym baılattym...

XIII. Bekitý:
1) Keıipkerler álemine sholý:
M. Áýezov «Abaı joly»
2) Talap qyl, yjdaǵatpen bas qadamdy:
1. Ájesi Zereniń aıtqandary:
Ertegi, ańyzdar Basynan keshkenderi
2. Anasy Uljannyń aıtqandary:
Óleńdi sózder
3. Aqyn qonaqtardyń aıtqandary:
Jyr Bata - tilek

XIV. Úıge tapsyrma:
1. “Aqyn qonaqtar” áńgimesine senarı qurý.
2. Túsinik aıtý
3. Sózdikpen jumysty dápterge jazý.
4. Portret anyqtamasyn jattaý
XV. Baǵalaý