- 11 qar. 2019 00:00
- 242
Muhtar Shahanov - kúresker aqyn
Muhtar Shahanov - «qazaq» dep janyn beretin, «qazaq» dep shyryldap júretin,«qazaǵym» dep urandatyp júretin, «qazaq tili», «qazaq taǵdyry» dep júretin jalǵyz, dara 21 ǵasyrdyń kúresker aqyny, qoǵam qaıretkeri, qazaq úshin jaratylǵan perzenti.
Muhtar Shahanov Uly Abaı sıaqty kúresip júr. Ol Abaı sıaqty qazirgi tańda bir jalǵyz ózi myńmen jalǵyz alysyp, kúresip júr. Ol óz ana tilin bilmeıtin, bilse de mensinbeıtin «máńgúrt» adamdarmen kúresip júr. Abaıdyń zamanynda bári óz tilin biletin, qurmetteıtin, joǵary baǵalaıtyn. Al, Muhtardyń zamanynda bári kerisinshe. Abaı aqyn Muhtardyń zamanynda ómir súrgende qaıter edi? Ne tyńdyrar edi? Muhtar óz zamanynda isteý kerektiń bárin istedi, aıtý kerektiń bárin aıtty, eshteńeni jasyrmady. Bul zamannyń adamdary óz ana tilinde sóılemeıdi, sóılese de shubarlap, bylyqtyryp, byttastyryp, tamasha sózdiń sánin, mánin ketirip sóıleıdi. Sol jandarǵa Muhtar aqynnyń jany qatty ashıdy, júregi aýyrady. Ol óz júreginiń aýyrǵanyna qaramaı, basqalardyń júregin emdeýge tyrysady. Olardyń júregine «qazaq tili», «qazaq eli» degen dárilermen em jasaıdy. Bul dáriler eń qymbat, taptyrmaıtyn dáriler. Bul dárilerdi taýyp berý úshin –ol janyn beredi. Ol sol dárilerdi óz janynan, rýhynan shyǵarady. Muhtardyń qaı óleńin oqysańda, onda qazaqtyń muńy, taǵdyry jatyr. Ol «Araldyń taǵdyryn» shyryldap aıtqan jalǵyz perzent. Ol qazaqtyń ulttyq tól meıramy «Naýryzdyń»toılanýyna alǵash bop yqpal etken aqyn. Qazaq halqy «Ulystyń uly kúnin »biraz ýaqytqa toılamaı qaldy. Muhtar aqyn joǵary jaqqa hat jazyp, el aǵalarynyń basyn biriktirip, «Naýryz»meıramyn jyl saıyn toılap, atap ótýge qol jetkizdi. Ol «Otyrar kitaphanasyndaǵy»kitaptardyń birazyn saqtap qalǵan. Ol qazirgi tańda Shymkent qalasyndaǵy «Otyrar kitaphanasynyń» damýyna da óz úlesin qosyp júr. Muhtar aqynnyń qazaq halqyna jasaǵan eńbegi ushan-teńiz, sheksiz. Oǵan Alla taǵala zor densaýlyq bersin. Onyń qazaq halqyna jasaıtyn jaqsylyǵy taýsylmaq emes. Áli de tyńbaı eńbek etip, jasaı beredi. Biz Muhtar aqynnyń kóziniń tirisinde joǵary baǵalap, qurmetteýimiz kerek. Ondaı qazaqqa janyn beretin aqyn júz jylda bir keledi. Biz oǵan óz baǵasyn berýimiz kerek. Ol óz baǵasyn alýǵa tıisti. Meniń qolymda mol baılyq (aqsha) bolǵanda, men Muhtar aqynnyń emdelýine berer edim. Elimiz Muhtar aqynnyń kóziniń tirisinde qadirine jetse eken, qadirlese eken...