- 18 shil. 2022 00:00
- 311
Mısýaktyń mańyzy
Qazirgi kúnimizdiń medısınasy tis saýlyǵy turǵysynda jańadan shyǵara bastaǵan emdeý joldaryn Islam dini 14 ǵasyr buryn úıretken. Tistiń saýlyǵyna óte paıdaly mısýak — eń qarapaıym jáne eń jaqsy tazalaǵysh bolyp tabylady. Tisterdiń shirýiniń aldyn alý úshin mısýak qoldaný óte paıdaly. «Larousse illustre Medical»atty medısınalyq kitapta: «Barlyq tis pastalary jáne untaqtary tiske zıandy keledi. Eń durysy qatty tis shetkasyn qoldaný. Basynda tisti qanatsa da qoryqpaý kerek. Tistiń etterin kúsheıtedi, odan keıin qanamaıtyn bolady» dep jazylǵan.
Tis pastalary aýyzdaǵy paıdaly, zıandy búkil mıkrobtardy óltiredi. Al mısýak tek zıandy mıkrobtardy óltiredi. Mısýak dárettiń súnneti, Shafııde namazdyń súnneti. Hadıs shárıfterde bylaı delingen:
«Mısýak qoldanyp oqylǵan namaz, mısýaksyz oqylǵan namazdan jetpis ese artyq». (I. Nájjar)
«Eger úmmetime qıyndyq bermeıtindigin bilgenimde, ár namaz úshin dáret alýdy jáne ár dárette mısýak qoldanýdy ámir eter edim». (Buharı, Múslım)
«Aýyzdaryń — Qurannyń joly, mısýakpen tazalańdar». (Ábý Nýaım)
«Paıǵambarlardyń bes súnneti: uıattylyq, jýastyq, qan aldyrý, mısýak jáne ádemi ıis». (Tabaranı)
«Mısýak erkektiń sóıleý ónerin arttyrady». (I. Adıı, Hatıb)
«Mısýak aýyzdy tazalaıdy, kózdiń kórýin jaqsartady, tis etterin kúsheıtedi, tisti aǵartady jáne qurttaýynyń aldyn alady, as qorytýdy jeńildetedi, asqazannyń jumysyn jaqsartady, qaqyryq ketiredi, jaqsylyqtardy arttyrady. Mısýak qoldanǵan adam Allahý ta’alany razy etedi, perishtelerdi qýantady». (Ábý Nýaım)
Mısýaktyń otyzdan astam paıdasy bar. Eń tómeni qıynshylyqty ketiredi, eń joǵarysy ólim aldynda sháhadat kalımasyn aıtýdy eske salady.