Odaǵaı
Atyraý qalasy,
№35 mektep-gımnazıasy,
Qazaq tili men ádebıeti pániniń muǵalimi
Temirǵalıeva Aǵıla Serikqyzy
Sabaqtyń taqyryby: Odaǵaıdyń túrleri
Maqsaty:
Bilimdilik: Odaǵaı, onyń túrleri, jazylýyna jattyǵý,oqýshylardyń shyǵarmashylyqpen jumys júrgizýi, dıalog, bilim men dástúrdi ushtastyrý.
Damytýshylyq:Sıntaksıstik taldaý, odaǵaıdy taýyp, túrlerine qaraı taldaı bilýi, shyǵarmashylyqpen aınalysýy, daýys yrǵaǵy orfoepıa zańdylyǵyna saı odaǵaıly sóılemdi aıta alýy, mánerlep oqý.
Tárbıelik: Úlkendi syılaý, qurmetteý, ata-baba murasyn qasterleý, kitap oqýǵa qushtarlyǵyn arttyrý.
Kórnekilik: «Bilim men dástúr» oıyn,kesteler.qorjyn, asyqtar.
Ádisi: praktıkalyq shyǵarmashylyq jumys, suraq-jaýap, áńgime t.b
Túri: aralas sabaq (teatrlanǵan, dıalog)
Barysy: Úı tapsyrmasy «Bilim men dástúr» oıyny arqyly tekserilmekshi.
Sharty: qorjyndaǵy asyqtardy sýyryp, osy suraqtarǵa durys jaýap berýi tıis.
1) –Jeti qazynany ata (júırik at, qumaı tazy, alǵyr qyran, túzý myltyq, qara qazan, almas kezdik, shańyraq)
2) – Naýryz jyryna baılanysty odaǵaıy bar óleń joldaryn aıt. ( odaǵaı bolsyn)
-Naýryz keldi,balaqaı ,
Alaqaı-aý, alaqaı!
II - Arzan ne,qymbat ne, daýasyz ne? (Arzan-ótirik, qymbat-shyndyq, daýasyz-kárilik)
- Úlken adammen amandasqan kezde qaı odaǵaıdy qalaı paıdalanar ediń? (Assalaýmaǵaleıkým, sálemetsiz be?)
III Tusaýkeser jyryn aıta alasyń ba?
- Qaz-qaz balam, qaz balam!
Qadam bassań, máz bolam.
Tusaýyńdy keseıin,
Kúrmeýińdi shesheıin
Maqal-mátel
Aqyl tozbaıtyn ton, bilim taýsylmaıtyn... (ken)
IV- Dúnıede ne adal, álemde ne myqty?
- Adal bolsań - sýdaı bol,sý aramdy ketiredi,
Myqty bolsań - jerdeı bol, jer jıhandy kóteredi.
- Besik jyrynan odaǵaıǵa mysal keltir.
- Áldı-áldı, bóbegim,
Áldılesin óleńim.
Kóńil-kúı odaǵaılary: Alaqaı...
Jekirý odaǵaılary: ...
Shaqyrý odaǵaılary: ...
Sabaqtyń ón boıynda osy tablısa toltyryla beredi,ár kezdesken odaǵaılar jazyla beredi.
Úı tapsyrmasynyń II bólimi.Úıge odaǵaıǵa baılanysty óleńder ,dıalogtar jattap kelý tapsyrylǵan sony tyńdaıyq. (daýys yrǵaǵyna mán beriledi)
Odaǵaılar – ertegide «Qańbaq shal»ertegisi boıynsha
- Áı, kempir! Erteń dáýler qonaqqa keledi.
- Oıbaı, nemizdi beremiz?
- Táıt! Oıbaılamaı:- Úıde et joq,neni asamyz?- deseń boldy. (dáýler keledi)
Kempir:- Oıpyrym-aı, shal-aı, neni asamyz,úıde dym joq?
- Túý, sol da sóz bop pa, basqy dáýdiń basyn, ortańǵy dáýdiń tósin as,bolmasa, dosym dáýdiń ózin as!
Dáýler:- Astapyralla, qashaıyq! (bári shyǵyp ketedi)
Jalpy túsinik. Odaǵaıdy kúndelikti ómirde jıi qoldanamyz. Ata-babalarymyz bala tárbıesine erekshe mán bergen.Mysaly, bir ǵana «táıt!»degen odaǵaı sóz balanyń artyq ketken isine tyıym salǵan. Ony bala túsine qoıyp, óz qateligin qaıtalamaýǵa tyrysqan.
Taqtadaǵy ózderiń toltyryp shyqqan kestege mán berelik. Jazylýyna kóńil aýdaralyq.Sóılemnen soń lep belgisi, keı jaǵdaıda odaǵaıdan keıin de ,sóılem sońynan da lep belgisi qoıylady.
Odaǵaı túbir kúıinde turyp sóılemnen oqshaýlanady, ıaǵnı sóılem múshesi bola almaıdy. Tek qana jalǵaý, jurnaqtar qabyldap baryp, bir sóılem múshesiniń qyzmetin atqarady.
Odaǵaıdyń basqa sóz taptarynan ereksheligi:
1 tolyq leksıkalyq maǵynasy joq
2 sóılemdegi basqa sóz taptarymen baılanysqa túspeıdi,oqshaý turady.
3 belgili bir sóılem múshesi qyzmetin atqara almaıdy.
4 odaǵaı túrlenbeıdi.
Kóńil-kúı...
shaqyrý...
jekirý...
turmystyq...
óz qataryna jaz.
Paı-paı! Túý! Páli! Básá! Áp-bálem! Mássaǵan!Á! Oıpyrym-aı! Alda-aı! Áı! Ollahı-bellahı! Moh-moh, shóre-shóre, sorap-sorap, kós-kós, sháýim-sháýim, áýkim-áýkim, Aıtaq! Áı! Eı!Táıt! Já! Sap-sap! Marsh! Stop! Káne! Tek! Ták! Málik kelgir! Hosh! Haıyr! Rahmet! Kesh jaryq! Assalaýmaǵaleıkým! Qup! Lábbaı!
316-jattyǵý Odaǵaılardy taýyp túrlerine ajyratý.
«Odaǵaıdy sen tap, basqasyn biz aıtalyq!»
1 ... kelgeniń jaqsy boldy ǵoı! 2 ...Aıdos, beri qarashy! 3 ... sen ne istep qoıǵansyń?! 4 ...Jaýynnan buryn ketip qalmaǵan ekenbiz! 5 ... naǵyz ánshi munan shyqty, mine! 6... ondaı sózdi aıtpa! 7 ... osynsha keshikkenderiń-aı! 8...Beriktiń bet-aýzyn qara!
Terme dıktant
Oı, arram qat, arram qatqyr! Tanaý qurt kelgir! Oıbaı-aý, endi qaıteıin, oıbaı! Qudaıy qurǵyr, qý qudaı! Áı, ıttiń ǵana maly-aı, shashymdy aǵarttyń-aý, oıbaı! (S. Muqanov)
- Oho, qarashy ata!
- Bárekeldi! Mine, naǵyz jigit!
Sabaq qorytyndylanyp, baǵalanady.
Úıge tapsyrma: Dıalog qurý( odaǵaıǵa)
317-jattyǵý.Kórkem ádebıetten odaǵaıdyń túrlerine mysaldar jazyp kelý, tynys belgisin túsindirý.
№35 mektep-gımnazıasy,
Qazaq tili men ádebıeti pániniń muǵalimi
Temirǵalıeva Aǵıla Serikqyzy
Sabaqtyń taqyryby: Odaǵaıdyń túrleri
Maqsaty:
Bilimdilik: Odaǵaı, onyń túrleri, jazylýyna jattyǵý,oqýshylardyń shyǵarmashylyqpen jumys júrgizýi, dıalog, bilim men dástúrdi ushtastyrý.
Damytýshylyq:Sıntaksıstik taldaý, odaǵaıdy taýyp, túrlerine qaraı taldaı bilýi, shyǵarmashylyqpen aınalysýy, daýys yrǵaǵy orfoepıa zańdylyǵyna saı odaǵaıly sóılemdi aıta alýy, mánerlep oqý.
Tárbıelik: Úlkendi syılaý, qurmetteý, ata-baba murasyn qasterleý, kitap oqýǵa qushtarlyǵyn arttyrý.
Kórnekilik: «Bilim men dástúr» oıyn,kesteler.qorjyn, asyqtar.
Ádisi: praktıkalyq shyǵarmashylyq jumys, suraq-jaýap, áńgime t.b
Túri: aralas sabaq (teatrlanǵan, dıalog)
Barysy: Úı tapsyrmasy «Bilim men dástúr» oıyny arqyly tekserilmekshi.
Sharty: qorjyndaǵy asyqtardy sýyryp, osy suraqtarǵa durys jaýap berýi tıis.
1) –Jeti qazynany ata (júırik at, qumaı tazy, alǵyr qyran, túzý myltyq, qara qazan, almas kezdik, shańyraq)
2) – Naýryz jyryna baılanysty odaǵaıy bar óleń joldaryn aıt. ( odaǵaı bolsyn)
-Naýryz keldi,balaqaı ,
Alaqaı-aý, alaqaı!
II - Arzan ne,qymbat ne, daýasyz ne? (Arzan-ótirik, qymbat-shyndyq, daýasyz-kárilik)
- Úlken adammen amandasqan kezde qaı odaǵaıdy qalaı paıdalanar ediń? (Assalaýmaǵaleıkým, sálemetsiz be?)
III Tusaýkeser jyryn aıta alasyń ba?
- Qaz-qaz balam, qaz balam!
Qadam bassań, máz bolam.
Tusaýyńdy keseıin,
Kúrmeýińdi shesheıin
Maqal-mátel
Aqyl tozbaıtyn ton, bilim taýsylmaıtyn... (ken)
IV- Dúnıede ne adal, álemde ne myqty?
- Adal bolsań - sýdaı bol,sý aramdy ketiredi,
Myqty bolsań - jerdeı bol, jer jıhandy kóteredi.
- Besik jyrynan odaǵaıǵa mysal keltir.
- Áldı-áldı, bóbegim,
Áldılesin óleńim.
Kóńil-kúı odaǵaılary: Alaqaı...
Jekirý odaǵaılary: ...
Shaqyrý odaǵaılary: ...
Sabaqtyń ón boıynda osy tablısa toltyryla beredi,ár kezdesken odaǵaılar jazyla beredi.
Úı tapsyrmasynyń II bólimi.Úıge odaǵaıǵa baılanysty óleńder ,dıalogtar jattap kelý tapsyrylǵan sony tyńdaıyq. (daýys yrǵaǵyna mán beriledi)
Odaǵaılar – ertegide «Qańbaq shal»ertegisi boıynsha
- Áı, kempir! Erteń dáýler qonaqqa keledi.
- Oıbaı, nemizdi beremiz?
- Táıt! Oıbaılamaı:- Úıde et joq,neni asamyz?- deseń boldy. (dáýler keledi)
Kempir:- Oıpyrym-aı, shal-aı, neni asamyz,úıde dym joq?
- Túý, sol da sóz bop pa, basqy dáýdiń basyn, ortańǵy dáýdiń tósin as,bolmasa, dosym dáýdiń ózin as!
Dáýler:- Astapyralla, qashaıyq! (bári shyǵyp ketedi)
Jalpy túsinik. Odaǵaıdy kúndelikti ómirde jıi qoldanamyz. Ata-babalarymyz bala tárbıesine erekshe mán bergen.Mysaly, bir ǵana «táıt!»degen odaǵaı sóz balanyń artyq ketken isine tyıym salǵan. Ony bala túsine qoıyp, óz qateligin qaıtalamaýǵa tyrysqan.
Taqtadaǵy ózderiń toltyryp shyqqan kestege mán berelik. Jazylýyna kóńil aýdaralyq.Sóılemnen soń lep belgisi, keı jaǵdaıda odaǵaıdan keıin de ,sóılem sońynan da lep belgisi qoıylady.
Odaǵaı túbir kúıinde turyp sóılemnen oqshaýlanady, ıaǵnı sóılem múshesi bola almaıdy. Tek qana jalǵaý, jurnaqtar qabyldap baryp, bir sóılem múshesiniń qyzmetin atqarady.
Odaǵaıdyń basqa sóz taptarynan ereksheligi:
1 tolyq leksıkalyq maǵynasy joq
2 sóılemdegi basqa sóz taptarymen baılanysqa túspeıdi,oqshaý turady.
3 belgili bir sóılem múshesi qyzmetin atqara almaıdy.
4 odaǵaı túrlenbeıdi.
Kóńil-kúı...
shaqyrý...
jekirý...
turmystyq...
óz qataryna jaz.
Paı-paı! Túý! Páli! Básá! Áp-bálem! Mássaǵan!Á! Oıpyrym-aı! Alda-aı! Áı! Ollahı-bellahı! Moh-moh, shóre-shóre, sorap-sorap, kós-kós, sháýim-sháýim, áýkim-áýkim, Aıtaq! Áı! Eı!Táıt! Já! Sap-sap! Marsh! Stop! Káne! Tek! Ták! Málik kelgir! Hosh! Haıyr! Rahmet! Kesh jaryq! Assalaýmaǵaleıkým! Qup! Lábbaı!
316-jattyǵý Odaǵaılardy taýyp túrlerine ajyratý.
«Odaǵaıdy sen tap, basqasyn biz aıtalyq!»
1 ... kelgeniń jaqsy boldy ǵoı! 2 ...Aıdos, beri qarashy! 3 ... sen ne istep qoıǵansyń?! 4 ...Jaýynnan buryn ketip qalmaǵan ekenbiz! 5 ... naǵyz ánshi munan shyqty, mine! 6... ondaı sózdi aıtpa! 7 ... osynsha keshikkenderiń-aı! 8...Beriktiń bet-aýzyn qara!
Terme dıktant
Oı, arram qat, arram qatqyr! Tanaý qurt kelgir! Oıbaı-aý, endi qaıteıin, oıbaı! Qudaıy qurǵyr, qý qudaı! Áı, ıttiń ǵana maly-aı, shashymdy aǵarttyń-aý, oıbaı! (S. Muqanov)
- Oho, qarashy ata!
- Bárekeldi! Mine, naǵyz jigit!
Sabaq qorytyndylanyp, baǵalanady.
Úıge tapsyrma: Dıalog qurý( odaǵaıǵa)
317-jattyǵý.Kórkem ádebıetten odaǵaıdyń túrlerine mysaldar jazyp kelý, tynys belgisin túsindirý.
You Might Also Like
