InfoHub Logo

Sabaqtyń taqyryby: «Ómirdi súıe bileıik»
Sabaqtyń maqsaty:
- oqýshylardy qoǵamymyzdyń bolashaǵy ekendigin uǵyndyrý arqyly ımandylyqqa, otansúıgishtikke, jat qylyqtardan aýlaq bolýǵa tárbıeleý;
- ómirdi súıip, qadir – qasıetin túsinip, qoǵamda ómir súre bilýge úıretý.
Sabaqtyń túri: synyptan tys jumys
Sabaqtyń tıpi: aralas
Synyby: 10
Sabaqtyń kórnekiligi: kompúter, slaıd, belsendi taqta

Ótilý barysy:
İ. Kirispe sóz (slaıd 1)
Óz - ózine qol salý qazirgi tańda álemdi qatty alańdatyp otyrǵan úlken másele. Dúnıejúzinde jyl saıyn 1 mıllıon adam óz - ózin ajalǵa qısa 10 - 20 mıllıondaı adam ózin óltirýge áreket jasaıdy. Eń jamany óz - ózine qol jumsaıtyn adamdardyń arasynda jastar óliminiń kóbeıýi.
Búkil álemdik densaýlyq saqtaý uıymynyń esebi boıynsha 15 – 44 jastaǵylar arasynda sýısıd jıi bolady. Sońǵy 45 jylda óz - ózine qol jumsaýshylar sany 60 paıyzǵa ósken, al jyl saıyn bul kórsetkish ósýi de múmkin. 2000 jyly sýısıdten 1 mln – ǵa jýyq adam qaıtys bolsa, 2020 jyly ózi - ózine qol jumsaýshylar sany 1, 5 esege ósýi múmkin degen boljam bar.

TMD elderiniń arasynda ózine - ózi qol jumsaý faktisi boıynsha Reseıden keıin Qazaqstan ekinshi orynda. Jylma jylǵy statısıka boıynsha 100 myń adamǵa 34, 5% ózine - ózi qol jumsaýǵa erikti túrde barady. Vılemstiń túsindirýi boıynsha ózin - ózi qol jumsaý sebebi psıhıkalyq depressıa bolyp otyr. Profesordyń aıtýy boıynsha adamdardyń osy joldy tańdaýyna eske saqtaý qabileti áser etedi. ótken ómirdegi sátsiz jáne jaǵymsyz emosıalardy jıi eske túsirýi adamdardyń psıhıkalyq depressıaǵa ushyraýyna uryndyq bolady.

Qoǵamdaǵy jetistikteriniń negizgi kúshi – adam, onyń bilimi, sheberligi eńbegindegi tabandylyǵy oılaýmen adamgershilik qasıetteri. Qazirgi adam balasy adamı qundylyqtarynyń quldyraýyna jetkinshekter men jasóspirimderdiń erik - jigeriniń álsireýinen búgingi tańda týyndap otyrǵan kókeıkesti máselelerdiń biri bul - sýısıd
“Sýısıd” latyn tilinen aýdarǵanda “ózin - ózi óltirý, ózine qol salý” degen maǵynany beredi. Óz - ózine qol jumsaýdyń qazirgi tańda 80 - ge jýyq tásili anyqtalyp otyr. Álemde keń taraǵan túrleri: asylý, sýǵa ketý, ýlaný, bıik jerlerden sekirý, qarý qoldaný t. b.

Sýısıd sebepteri:
1. Shynaıy – ondaıda adam ómirden túńiledi. Belgisi: únemi kóńilsiz júredi, ólgisi keledi
2. Jarıa - ózin - ózi óltirgisi kelgenderdiń kóbi ólmesten buryn ózgelerdiń nazaryn aýdarǵysy keledi. (mysaly, bireýmen renjisse, qolyna sýyq qarý alyp, bolmasa arqan jip ala júgirip «ólem» dep jarıalaýy)
3. Jasyryn – bul túrinde adam óz - ózin óltirý jaqsy is emestigin túsinedi. Biraq qıyndyqtan shyǵar shara, jol joq bolyp kóringendikten, ólimge aparatyn isterge bas tigedi
Sýısıd sebepteri:
1. Erte sýısıd – 1 aıǵa deıin
2. Jaqyn sýısıd – 1 aptaǵa deıin
3. Kesh sýısıd – 5 aıǵa deıin

İİ. Suraq – jaýap
1. “Mektep bitirýshi UBT jaǵdaıynda”
Mektep bitirýshiler UBT qatysatyn. Asqat UBT - dan óz oıyndaǵydaı upaı jınaı almady. Kóńilsiz kúıde úıine oralyp kele jatty. Asqattyń oıyna nebir oılar keldi. Oılaǵan maqsattaryna balta shabylǵandaı kúı keshti. “Ata – anam renjıtin boldy ǵoı. Endi nemen aınalysamyn, aqyly oqýǵa túsýge áke - sheshemniń qarajaty jetpeıdi”, - dep oılanyp kele jatyp, úıine kesh oralǵanyn da baıqamaı qaldy.
- osydan keıin Asqattyń áreketi qandaı bolmaq?
- sizdiń jaqyn dosyńyzdyń basynan osyndaı jaǵdaı ótse qalaı kómek berer ediń?

Iİİ. Psıhologıalyq trenıń
İV. Qorytyndy.
Ólim men ómirdiń arasyndaǵy suraqtardyń sheshimin tabatyn – ol adamnyń ózi. Tek qana sol adamnyń óziniń ómir taýqymetterine beıimdelýiniń mánisiniń jáne jeke adamnyń qasıetteriniń erik - jigeriniń kúshtiligine ólimdi qabyldaýy, álde qabyldamaýy baǵynyshty. Adamǵa, eń bastysy osy máselelerdiń sheshimin tabý mańyzdy. Bári de ótedi, ómir ornyna keledi, bul adamdar úshin dáleldengen. Óz ómirimizdi ózimiz qadirleıik, baǵalaıyq osy úshin atsalysyp qajymaı bir - birimizden qol ushymyzdy aıamaıyq.