On saýsaǵynan óner tamǵan qazaq arýlary
Atyraý qalasy, Erkinqala selosy,
Erkinqala balalar saz mektebiniń
Halyq áni terme mamandyǵynyń muǵalimi
Idırova Jadyra Samatqyzy
«On saýsaǵynan óner tamǵan qazaq arýlary»
Qyzǵa qyryq úıden tyıym
1 Maqsaty: qazaq qyzynyń boıyndaǵy ulttyq dástúrimizge saı ádeptilik, kóriktilik, eptilik, ınabattylyq, kishipeıildilik, sulýlyq t. b jan - jaqty ulttyq qasıetterin tanyta bilý;
qazaq halqynyń ádep - ǵurpy arqyly qyz bala tárbıesine tán qasıetterdi boıyna sińirý;
jasóspirim qyz balanyń boıyna ulttyq rýhty sińirý;
salt - dástúrdi umytpaı, jalǵastyra bilýge baýlý;
naǵyz qazaq arýyna saı qylyqtardy meńgertý;
jan - jaqty bilimdi, ushqyr oıly bolýǵa tárbıeleý;
ulttyq qolónerdi dáripteý;
2 sahnany bezendirý, kórnekiligi: gazet sýretter, naqyl sózder, maqal - mátelder, órnektelgen sharlarmen bezendirý.
ÓTKİZİLÝ BARYSY:
1 TANYSTYRÝ (úıirmeni jáne arýlardy)
2 ÁN ÓNERİ
3 SURAQ – JAÝAP (salt – dástúrge qatysty)
4 BI ÓNERİ (qazaq bıi)
5 KÁNE, JAS SÝRETSHİ: BEINELE, OILAN - TAP:
KOMPOZISIA QURASTYRÝ (aplıkasıa nemese panno)
6 MYŃ BURALǴAN BISHİLER (bı óneri)
7 SQÓ «oıý - órnek oı aıtar» (oıý - órnek týraly qysqasha maǵlumat)
8 SÁN ÚLGİSİ « men dızaıner bolsam»
9 QORYTYNDY
1 - júrgizýshi:
Qaıyrly kún qadirmendi ustazdar, ardaqty ata - analar jáne oqýshylar!
Qazaq halqy «Qyz» degen sózdiń ózin ádemiliktiń, ádeptiliktiń, ınabattylyqtyń, sulýlyqtyń belgisi dep tanyǵan.
Halqymyzdyń halyq aýyz ádebıetinde kóptegen aqyndarymyz qyzǵa degen kóptegen keremet sýrettemeler bergen.
Sondaı - aq qyz balanyń uqyptylyǵyn, sheberligin, súıkimdiligin, janynyń náziktigin, óner, bilimge beıim turatynyn joǵary baǵalap, onyń ol qasıetterin beıneli sózder arqyly erekshe kórsetken. Mysaly: «Qyzdyń jıǵan júgindeı», «Qyzdyń tikken kestesindeı», «Qyz – eldiń kórki, gúl - jerdiń – kórki», «Jaqsy qyz - jaǵadaǵy qundyz», «Qyzy bar úıdiń qyzyǵy bar»
2 - júrgizýshi:
Qyz emes, qyzdyń aty - qyzyl altyn,
Kóriner týǵan aıdaı júzi jarqyn.
Úlkenniń aldyn kesip sóz sóılemes,
Halqynyń saqtaı bilgen izgi saltyn.
Qyz bala - boıjetken, kelin, ana,
Bári de der kezinde dara tulǵa,
Urpaǵyńnyń oılasań bolashaǵyń,
Qyzdy syıla, jamaǵat, qyzdy syıla.
1 - júrgizýshi:
Biz qyzdyń boıynan neni kórgimiz keledi: náziktik pen sulýlyqty, uıańdyq pen ınabattylyqty, sypaılyqty, ádemilik pen uıalshaqtyqty, ónerlik pen iskerlikti, sheberlik pen aq nıettilikti, aqkóńil qasıetterdi.
Sonymen, búgingi aldaryńyzda óner kórsetetin sulý boıjetkender osy baǵa jetpes asyl qasıetterdiń barlyǵyn dáleli! Naqtyraq aıtsaq, «Beıneleý óneri» jáne «sheber qoldar» úıirmesiniń: sanalary sergek, oılary ozyq, tula boılaryn kıeli óner kernep, jan - jaqtaryn nurǵa bólep júretin, ortalyqtyń aınasy ispetti, naǵyz qazaq arý qyzdarynyń ónerin tamashalaýǵa qosh keldińizder!
Aldymen úıirmeni jáne aldaryńyzda óner kórsetetin arýlarymyzdy qysqasha tanystyra ketken jón bolar:
Álemdegi bar jaqsyny jıyp – ap,
Beıneleımiz qylqalammen arýlap.
Túrli – tústi mata – jipti qıyp – ap,
Kesteleımiz san qıly qyp, oıýlap.
Tabıǵattyń sulýlyǵyn yrǵaqtap,
Taý – tastaryn, gúl – jotasyn aıqyndap.
Túsiremiz qaǵylǵan kenep mataǵa,
Alýan – túrli maıly boıaý kúshimen.
Kóremiz biz basqanyń, kóre almaǵan tustaryn,
Sezinemiz júrekpen jer sharynyń qyr – syryn.
Týyndyny jasaımyz qıalmenen sharyqtap,
Bolashaqta ónermen birge ushamyz qalyqtap!!!
1 Sabaǵyn da meńgergen,
Jaqsylyqty jón kórgen.
Ata - anasy Aqqaıshaǵa
Ádemi esim teńgergen.
2 Án salýǵa jalyqpaıdy,
Sharshamaıdy ol sirá, bir,
Gúlmereıdiń san ónerin
Syryn tereń uǵa bil.
3 Alar dáıim bestigin,
Aqquba qyz keskinin.
Boıshań bizdiń Botagóz,
Uıańdaý dep estidim.
4 Sabaǵy ylǵı úzdik - ti,
Shyǵarsa esep yzǵypty.
Aramyzda Baqytgúl
Ózi baıaý qyz tipti.
5 İnkár arý ónerli,
Igergen bar ónerdi.
Jolyń bolsyn İńkárjan,
Bar ónerdi tók endi!
2 - júrgizýshi:
Qazaq halqynda «Qyz – eldiń kórki, gúl – jerdiń kórki» degen maqal bar. Maqaldyń máni qyz balanyń náziktigin, súıkimdiligin, saltqa beriktigin kórsetedi.
Olaı bolsa, aldymen barsha qyzǵaldaq qyzdarymyzǵa arnalǵan án: Qazaq qyzy
Oryndaıtyndar: qyzdar toby
1 - júrgizýshi:
Qazaqta ul balaǵa aýyr jumystardy, ıaǵnı syrttaǵy jumystardy júktegen.
2 - júrgizýshi:
Al qyz balaǵa tósek jınaý, úı jınaý, as ázirleý, shaı kuıý - jalpy úıdiń ishindegi jumystardy júktegen.
1 - júrgizýshi:
Osy isterdiń barlyǵyn qyz balaǵa erte jastan úıretip otyrǵan. Olaı bolsa qyzdardyń ónerin tamashalaıyq. As ázirleý, shaı quıý, toqyma toqý, oıý - órnek, tósek jınaý.
Sonymen, bul bólimimiz «Oıý - órnek oı aıtar» dep atalady. Osy joly qyzdarymyzdyń bas barmaǵyn ıiltip, ár órnekti naqyshyna keltire oıyp, ejelden ulttyq tósenish sanalatyn tekemet ústinde ornalastyrý sheberligin tamashalap, ulttyq oıý - órnektiń shyǵý tarıhy men túrleri jaıly maǵlumat alaıyq!
2 - júrgizýshi: Arý qyz da ónerli,
Igergen bar ónerdi.
Jolyń bolsyn, arý qyz,
Ónerińdi tók endi.
Sahnada: Bıshi qyzdar!
«Qazaq bıi»
Erkinqala balalar saz mektebiniń
Halyq áni terme mamandyǵynyń muǵalimi
Idırova Jadyra Samatqyzy
«On saýsaǵynan óner tamǵan qazaq arýlary»
Qyzǵa qyryq úıden tyıym
1 Maqsaty: qazaq qyzynyń boıyndaǵy ulttyq dástúrimizge saı ádeptilik, kóriktilik, eptilik, ınabattylyq, kishipeıildilik, sulýlyq t. b jan - jaqty ulttyq qasıetterin tanyta bilý;
qazaq halqynyń ádep - ǵurpy arqyly qyz bala tárbıesine tán qasıetterdi boıyna sińirý;
jasóspirim qyz balanyń boıyna ulttyq rýhty sińirý;
salt - dástúrdi umytpaı, jalǵastyra bilýge baýlý;
naǵyz qazaq arýyna saı qylyqtardy meńgertý;
jan - jaqty bilimdi, ushqyr oıly bolýǵa tárbıeleý;
ulttyq qolónerdi dáripteý;
2 sahnany bezendirý, kórnekiligi: gazet sýretter, naqyl sózder, maqal - mátelder, órnektelgen sharlarmen bezendirý.
ÓTKİZİLÝ BARYSY:
1 TANYSTYRÝ (úıirmeni jáne arýlardy)
2 ÁN ÓNERİ
3 SURAQ – JAÝAP (salt – dástúrge qatysty)
4 BI ÓNERİ (qazaq bıi)
5 KÁNE, JAS SÝRETSHİ: BEINELE, OILAN - TAP:
KOMPOZISIA QURASTYRÝ (aplıkasıa nemese panno)
6 MYŃ BURALǴAN BISHİLER (bı óneri)
7 SQÓ «oıý - órnek oı aıtar» (oıý - órnek týraly qysqasha maǵlumat)
8 SÁN ÚLGİSİ « men dızaıner bolsam»
9 QORYTYNDY
1 - júrgizýshi:
Qaıyrly kún qadirmendi ustazdar, ardaqty ata - analar jáne oqýshylar!
Qazaq halqy «Qyz» degen sózdiń ózin ádemiliktiń, ádeptiliktiń, ınabattylyqtyń, sulýlyqtyń belgisi dep tanyǵan.
Halqymyzdyń halyq aýyz ádebıetinde kóptegen aqyndarymyz qyzǵa degen kóptegen keremet sýrettemeler bergen.
Sondaı - aq qyz balanyń uqyptylyǵyn, sheberligin, súıkimdiligin, janynyń náziktigin, óner, bilimge beıim turatynyn joǵary baǵalap, onyń ol qasıetterin beıneli sózder arqyly erekshe kórsetken. Mysaly: «Qyzdyń jıǵan júgindeı», «Qyzdyń tikken kestesindeı», «Qyz – eldiń kórki, gúl - jerdiń – kórki», «Jaqsy qyz - jaǵadaǵy qundyz», «Qyzy bar úıdiń qyzyǵy bar»
2 - júrgizýshi:
Qyz emes, qyzdyń aty - qyzyl altyn,
Kóriner týǵan aıdaı júzi jarqyn.
Úlkenniń aldyn kesip sóz sóılemes,
Halqynyń saqtaı bilgen izgi saltyn.
Qyz bala - boıjetken, kelin, ana,
Bári de der kezinde dara tulǵa,
Urpaǵyńnyń oılasań bolashaǵyń,
Qyzdy syıla, jamaǵat, qyzdy syıla.
1 - júrgizýshi:
Biz qyzdyń boıynan neni kórgimiz keledi: náziktik pen sulýlyqty, uıańdyq pen ınabattylyqty, sypaılyqty, ádemilik pen uıalshaqtyqty, ónerlik pen iskerlikti, sheberlik pen aq nıettilikti, aqkóńil qasıetterdi.
Sonymen, búgingi aldaryńyzda óner kórsetetin sulý boıjetkender osy baǵa jetpes asyl qasıetterdiń barlyǵyn dáleli! Naqtyraq aıtsaq, «Beıneleý óneri» jáne «sheber qoldar» úıirmesiniń: sanalary sergek, oılary ozyq, tula boılaryn kıeli óner kernep, jan - jaqtaryn nurǵa bólep júretin, ortalyqtyń aınasy ispetti, naǵyz qazaq arý qyzdarynyń ónerin tamashalaýǵa qosh keldińizder!
Aldymen úıirmeni jáne aldaryńyzda óner kórsetetin arýlarymyzdy qysqasha tanystyra ketken jón bolar:
Álemdegi bar jaqsyny jıyp – ap,
Beıneleımiz qylqalammen arýlap.
Túrli – tústi mata – jipti qıyp – ap,
Kesteleımiz san qıly qyp, oıýlap.
Tabıǵattyń sulýlyǵyn yrǵaqtap,
Taý – tastaryn, gúl – jotasyn aıqyndap.
Túsiremiz qaǵylǵan kenep mataǵa,
Alýan – túrli maıly boıaý kúshimen.
Kóremiz biz basqanyń, kóre almaǵan tustaryn,
Sezinemiz júrekpen jer sharynyń qyr – syryn.
Týyndyny jasaımyz qıalmenen sharyqtap,
Bolashaqta ónermen birge ushamyz qalyqtap!!!
1 Sabaǵyn da meńgergen,
Jaqsylyqty jón kórgen.
Ata - anasy Aqqaıshaǵa
Ádemi esim teńgergen.
2 Án salýǵa jalyqpaıdy,
Sharshamaıdy ol sirá, bir,
Gúlmereıdiń san ónerin
Syryn tereń uǵa bil.
3 Alar dáıim bestigin,
Aqquba qyz keskinin.
Boıshań bizdiń Botagóz,
Uıańdaý dep estidim.
4 Sabaǵy ylǵı úzdik - ti,
Shyǵarsa esep yzǵypty.
Aramyzda Baqytgúl
Ózi baıaý qyz tipti.
5 İnkár arý ónerli,
Igergen bar ónerdi.
Jolyń bolsyn İńkárjan,
Bar ónerdi tók endi!
2 - júrgizýshi:
Qazaq halqynda «Qyz – eldiń kórki, gúl – jerdiń kórki» degen maqal bar. Maqaldyń máni qyz balanyń náziktigin, súıkimdiligin, saltqa beriktigin kórsetedi.
Olaı bolsa, aldymen barsha qyzǵaldaq qyzdarymyzǵa arnalǵan án: Qazaq qyzy
Oryndaıtyndar: qyzdar toby
1 - júrgizýshi:
Qazaqta ul balaǵa aýyr jumystardy, ıaǵnı syrttaǵy jumystardy júktegen.
2 - júrgizýshi:
Al qyz balaǵa tósek jınaý, úı jınaý, as ázirleý, shaı kuıý - jalpy úıdiń ishindegi jumystardy júktegen.
1 - júrgizýshi:
Osy isterdiń barlyǵyn qyz balaǵa erte jastan úıretip otyrǵan. Olaı bolsa qyzdardyń ónerin tamashalaıyq. As ázirleý, shaı quıý, toqyma toqý, oıý - órnek, tósek jınaý.
Sonymen, bul bólimimiz «Oıý - órnek oı aıtar» dep atalady. Osy joly qyzdarymyzdyń bas barmaǵyn ıiltip, ár órnekti naqyshyna keltire oıyp, ejelden ulttyq tósenish sanalatyn tekemet ústinde ornalastyrý sheberligin tamashalap, ulttyq oıý - órnektiń shyǵý tarıhy men túrleri jaıly maǵlumat alaıyq!
2 - júrgizýshi: Arý qyz da ónerli,
Igergen bar ónerdi.
Jolyń bolsyn, arý qyz,
Ónerińdi tók endi.
Sahnada: Bıshi qyzdar!
«Qazaq bıi»
Nazar aýdaryńyz! Jasyryn mátindi kórý úshin sizge saıtqa tirkelý qajet.
You Might Also Like
