InfoHub Logo

«Balaǵa óz betimen zettteýge múmkindiktýǵyzǵan saıyn ol odan ári jaqsy oqı túsedi»
Pıter Klaın.

Qazirgi ýaqyttaǵy jańa pedagogıka ǵylymyndaǵy problema ol - oqýshylardyń pánge degen qyzyǵýshylyǵyn arttyrý bolyp tabylady. Jańa tehnologıanyń ádis - tásilderi oqýshylardyń bilimin tolyqtyrýǵa kómektesedi. Osyǵan oraı ozyq tájirıbe, jańa tehnologıanyń tıimdi ádisterin tańdap alyp, olardy úılesimdi, tıimdi jáne shyǵarmashylyqpen paıdalaný - ustaz sheberliginiń belgisi. Ustaz retinde oqytyp júrgen oqýshylarymnyń erekshelikterin zerttep, bilip alǵan soń ǵana, olardy damý deńgeıine oraı ádis - tásilderdi iriktep, taldap qoldanýǵa, jetildirýge erekshe nazar aýdaryp kelemin. Oqýshylardy juppen, toppen jumystandyrý arqyly uıymdastyrylǵan sabaqtar, oqýshylardyń daryndylyǵyn damytyp, shyńdaý joldarynyń biri bolyp tabylady, olardyń arasynda yntymaqtastyq pen seriktestikti týdyrý, basqa adamnyń oıymen de eseptesý qajet ekenin de túsindiredi, ýaqyt únemdeledi. Juppen jáne shaǵyn toppen jumys tez, jańa ıdeıalardy usynýmen qatar belgili bir jaǵdaıdy nátıjeli sheshýge de múmkindik beredi.

Sabaq barysynda oqýshylardyń izdenýin qadaǵalap, bilim daǵdysyn tolyqtyrýǵa baǵyttalǵan sabaq ótkizý ádisteriniń biri - «Oqý men jazý arqyly syn turǵysynan oqý» jobasynyń strategıalary. Bul jobanyń strategıalaryn sabaq barysynda qoldaný jańa oqý materıaldaryndaǵy oqıǵa men qubylystardy oqýshylardyń ózderi baıqap, taldaýyna jaǵdaı jasaıdy. Demek, bilim oqýshylarǵa daıar kúıinde berilmeıdi, óziniń oı eńbegin qajet etetin tapsyrmalardy oryndaýy arqyly qol jetkizedi. Ár oqýshy óz oıyna shek keltirmeı jaýap berýge daǵdylanady. Oqýshy boıyndaǵy tanymdyq qabiletiniń shyǵarmashylyq oılaý júıesiniń damýyna jol ashady. Praktıka kezinde óz sabaqtarymda qoldanyp júrgen ádis - tásilder: alty qaqpaq, túrtip alý, kúndelik jazý, álem sharlaý, róldik oıyndar, dıalogtik áńgime júrgizý, toptastyrý, semantıkalyq karta, venn dıagramsyn tolyqtyrý, Djıkso, suraq - jaýap. Oqytýdy dıalogtik tásilmen damytýdaǵy suraq qoıý arqyly baıqaǵanym: oqýshylar taqyryp boıynsha jáne syndarly sóıleýge yntalandy, pánge qyzyǵýshylyqty kórsetti, zertteýge yntalandy, oqýshylar synı turǵydan oılaýǵa kómektesti, oqýshylardyń bir - birinen úırendi, basqa oqýshylardyń ıdeıalaryn qurmetteýine jáne baǵalaýyna yqpalyn tıgizdi, oqytýdaǵy qıyndyqtar men túsinbestikterdi anyqtady.

«Álem sharlaý» strategıasy boıynsha qoıylǵan suraqtarǵa oqýshylar alǵan bilimderin bir - birine túsindirip, jaýap bergende bir - birin tyńdady.
«Toptastyrý» strategıasy arqyly suraq qoıǵan kezde oqýshylar bir nárse týraly oıyndaǵy negizgi qajettilikterin, biletinderin, bilgenderin toptady.
«Kýbızm» strategıasy aıasynda oqýshylar suraqqa jaýap bergende uǵymdy jan - jaqty, ár qyrynan salystyrdy, anyqtady, zerttedi.
«Róldik oıyny» barysynda bir - birine suraq qoıý arqyly tilderi jattyǵyp, obrazdarda oınaýǵa úırendi.
«Venn dıagramsy» boıynsha qoıylǵan suraqtarǵa toptar eki jańa uǵymdy salystyrdy, eki uǵymnyń ortaq qasıetterin taba aldy.
«Semantıkalyq karta» strategıasy boıynsha qoıylǵan suraqtarǵa jaýap bergende oqýshylar jańa uǵymnyń ózine tán erekshelikterin, qasıetterin, qyzmetin, mańyzyn tanyp anyqtaıdy, zertteıdi.
«Fıshboýn» tásilin qoldanǵanda oqýshylar belgili bir mátin boıynsha berilgen suraqty jan - jaqty qorytyndylap jaýap berdi.
«Tujyrymdamalyq karta» boıynsha oqýshylar berilgen tapsyrmaǵa naqtylap, qorytyndy jasap, zerttep jaýap berdi.
«Alty qaqpaq» tásili boıynsha toptar mátindi ár qyrynan salystyryp, zerttep, taldap jaýap berdi.
«Ystyq oryndyq» tásili aıasynda oqýshylar bir - birine suraq qoıý arqyly taqyrypty jan - jaqty qarastyryp, synı turǵydan oılanyp jaýap berdi.
«Blým taksonomıasy» boıynsha sabaqty qorytyndy jasaǵanda qoıylǵan suraqtarǵa toptar bilý, túsiný, qoldaný, taldaý, jınaqtaý, baǵalaý aıasynda jaýap berdi.
Qoryta kelgende, oqýshylardyń shyǵarmashylyǵyn, izdenýshiligin damytyp, árqaısysyna jeke tulǵa retinde qarap, olardyń ózderine degen senimin, bilimge yntasyn arttyrýymyz kerek.