Qaldyqpen bólý
Taqyryby: Qaldyqpen bólý
Oqý maqsaty: 4. 1. 2. 10 kóptańbaly sandardy úsh tańbaly sandarǵa qaldyqpen bólýdi oryndaý;
Baǵalaý krıterııleri kóptańbaly sandardy úsh tańbaly sandarǵa qaldyqpen bólýdi túsinedi, oryndaıdy.
Ǵylymı til Pándik termınologıa men tirek sózder: kóbeıtý, bólý, kóbeıtkish, bólinigish, bólgish, qaldyqpen bólý
Sabaqta dıalog/jazý úshin paıdalanatyn til.
Talqylaý:
- Eki tańbaly sanǵa bólý kezinde qandaı qaldyqtar bolýy múmkin? Úsh tańbaly sanǵa?
- Eki tańbaly/úsh tańbaly sanǵa bólý kezinde qaldyq qandaı jaǵdaıda eń kishi bolady? Eń úlken? Qandaı jaǵdaıda qaldyq bolmaıdy?
- Qaldyqpen bólýdiń durystyǵyn qalaısha tekserýge bolady?
Qundylyqtar Ómir boıyna bilim alý
Pánaralyq baılanys Dúnıetaný
AKT qoldaný daǵdylary Interbelsendi taqta
Aldyńǵy meńgerilgen bilim kóptańbaly sandardy eki tańbaly sandarǵa qaldyqpen bólýdi
Sabaq barysy:
Josparlanǵan ýaqyt Oqýshylardyń josparlanǵan is - áreketi Resýrstar
Sabaqtyń basy Yntalandyrý
(T. J) Kóptańbaly sandy úsh tańbaly sanǵa qaldyqpen bólý mysalynyń bólikteri jazylǵan kespeqaǵazdardy taratý. Oqýshylar bólikterden buryshtap bólý mysalyn qurastyrady, kespeqaǵazdardy vatmanǵa japsyrady. Barlyq toptardyń mysaly birdeı, sondyqtan olarda birdeı jaýap qurastyrylýy kerek. Durys jaýabyn kórsetip, jattyǵýdy qorytyndylaý. 76521: 367 = 208 (185 qaldyq)
Sózdik baǵalaý júrgizý «Tamasha!», «Jaraısyń!», «Jaqsy!»
Sabaqtyń ortasy:
Kıiz úı qurý
(T. J) Syzǵysh pen Óshirgish keń baıtaq Otanymyzǵa saıahatyn jalǵastyrady. Oqýshylardan qazaq halqynyń ertedegi úıi týraly ne biletinin suraý. Aldyn ala bir oqýshyǵa osy týraly tapsyrma berý, onyń qysqa baıandamasyn tyńdaý. Tapsyrmany 4 adamnan turatyn shaǵyn topta oryndaý. Kóptańbaly sandardy úsh tańbaly sandarǵa qaldyqpen buryshtap bóledi. Tizimdegi artyq mysaldy tabady. Ony qandaı belgisi boıynsha anyqtaǵanyn suraý. Oqýshylardyń talqylaýyn baqylap, baǵalaý.
Tapsyrma
Óshirgish pen Syzǵysh kıiz úıdi quratyn boldy. Olarǵa kómektes. Mysaldardy shyǵar. Artyq mysaldy tap. Sen ne baıqadyń?
Jaýaby:
4685: 213 = 21 (212 qaldyq)
4686: 213 = 22
4687: 213 = 22 (1 qaldyq)
4688: 213 = 22 (2 qaldyq)
Baǵdarsham tústeri arqyly baǵalaý
Qoı qora
(T. J) Ádette kıiz úıdi qaıda tigetinin suraý (Jaılaýda). Tapsyrmada bir suraqtyń ekinshi suraqtan týyndaıtynyn aıtý. Tapsyrmany shetinen tizbektep oryndaý. Úlgerimi tómen oqýshylar tapsyrmanyń tek ózine túsiniktilerin ǵana shyǵarady. Úlgerimi joǵary oqýshylar barlyq mysaldy túsindirip shyǵarý. Oqýshylardyń mysaldardy durys shyǵarýyn qadaǵalaý. Toptaǵy árbir oqýshynyń jumysyn baǵalaý.
Tapsyrma
Kıiz úıdiń janynan qoı qora salý kerek. Eni 42 metr, al uzyndyǵy
263 metr bolatyn qoraǵa neshe metr qorshaý kerek?
a) Eger qorshaý sharbaǵynyń uzyndyǵy 112 metr bolsa, osy aýmaqty qorshaý úshin neshe sharbaq satyp alý kerek?
á) Qoranyń aýdanyn tap.
b) Qoranyń 124 - ten bir bóligin qozylarǵa arnap bóldi. Osy bóliktiń aýdanyn tap. Barlyq aýdannyń qansha bóligi qoılarǵa qalady?
Jaýaby:
R = (263 + 42) • 2 = 610 m
a) 610: 12 = 50 sharbaq (10 m qaldyq – esikke)
á) S = 263 • 42 = 11046 m²
b) 11046: 124 = 89 m² – qozylarǵa (10 qaldyq)
(11046 – 89) +10 = 10967 m² – qoılarǵa
Baǵdarsham tústeri arqyly baǵalaý
Órnekterdiń mánin tap
(Ó. J) Tapsyrmany óz betinshe oryndaý. Úlgerimi tómen oqýshylar algorıtmge júginedi. Oqýshylar aınymaly shamanyń mánin qoıý arqyly úsh órnek alady. Sońynda taqtadan durys jaýabyn kórip, ózin - ózi baǵalaý.
Oqýshylardy baǵalap, qorytyndy jasaý.
Jaýaby:
a) 9635: 143 = 67 (54 qaldyq)
9635: 262 = 36 (203 qaldyq)
9635: 458 = 21 (17 qaldyq)
á) 625: 125 = 5
625: 250 = 2 (125 qaldyq)
625: 621 = 1 (4 qaldyq)
b) 4526: 623 = 7 (165 qaldyq)
4526: 742 = 6 (74 qaldyq)
4526: 836 = 5 (346 qaldyq)
Smaılık arqyly baǵalaý
Shyǵaryp kór
(J. J) Másele esepti shyǵarý arqyly taqyrypty bekitý. Esepti taldap, eki amalmen shyǵatynyn túsindirý. Esepte ne belgili ekenin suraý. Neni tabý kerek ekenin baǵyttaýshy suraqtar qoıa otyryp anyqtaýǵa kómektesý.
Esepti eki tásilmen shyǵarý: birinshi – amaldar boıynsha, ekinshi – órnektiń mánin tizbektep esepteý arqyly. Esepti alǵashqy bolyp shyǵarǵan eki jup eseptiń sheshý jolyn taqtada kórsetýdi. Jaýaptaryn salystyryp, qorytyndy jasaý. Oqýshylardyń esepti dápterine durys jazýyn tekserý.
Jaýaby:
a) 1) 947 + 834 = 1781 m
2) 1781: 112 = 15 (101 qaldyq)
á) 1) 1734: 140 = 12 (54 qaldyq)
2) 140: 2 = 70
1734: 70 = 24 (54 qaldyq)
Otshashý arqyly baǵalaý
Oılan
(T. J) Bul tapsyrma kelesi taqyrypqa daıyndaý. Toptyń quramyn aralas túrde (jaqsy oqıtyn, ortasha oqıtyn balalar) anyqtaý. Toptaǵy oqýshylardyń birin - biri úıretýin/oqytýyn uıymdastyrý. Toptar tapsyrmany oryndap bolǵan soń taqtaǵa úlgerimi ortasha oqýshyny shyǵaryp, esebin synypqa túsindirýin suraý, baǵalaý.
Jaýaby:
2772: 173 = 16 (4 qaldyq)
4459: 218 = 20 (99 qaldyq)
51862: 424 = 122 (134 qaldyq)
Baǵdarsham tústeri arqyly baǵalaý
Qaıtala
(J. J) Kóptańbaly sandarmen amaldar oryndaýdy qaıtalaý. Juptar arasynda birin - biri baǵalaıdy.
Jaýaby:
a) 18 • 5 = 90 m²
á) 90 • 20 = 1800 kg
Smaılık arqyly baǵalaý Qalyptastyrýshy baǵalaý
Bólý
(Ó. J) Tapsyrma kóptańbaly sandy úsh tańbaly sanǵa buryshtap bólý daǵdysyn bekitýge baǵyttalǵan. Oqýshylarǵa tapsyrmany oryndaý úshin algorıtmdi paıdalaný kerek ekenin aıtý. Birneshe oqýshynyń dápterin tekserip, keri baılanys usyný.
Jaýaby:
14507: 186 = 77 (185 qaldyq)
9861: 325 = 30 (111 qaldyq)
300 428: 505 = 594 (458 qaldyq)
49861: 367 = 135 (316 qaldyq)
Dúkende
(J. J) Oqýshylarǵa aldymen kestedegi derekter boıynsha esep qurastyrýǵa, sodan keıin ony jup bolyp shyǵarýǵa múmkindik berý.
- Osyndaı esepterdi (zattyń baǵasy, sany, quny) qalaı shyǵarý kerek?
- Qaıtarym aqsha degen ne? (Qaldyq)
Úlgerimi ortasha oqýshylarǵa esepti bir amal arqyly oryndaýdy, al úlgerimi joǵary oqýshylarǵa satyp alynǵan zattardyń qunyn anyqtaýdy qajet etetin qıyndaý esep qurastyrýdy tapsyrý.
Jaýaby:
1) 2351: 121 = 19 (52 qaldyq)
2) 3484: 213 = 16 (76 qaldyq)
3) 4253: 324 = 13 (41 qaldyq)
Qosymsha tapsyrmalar
Esepti shyǵar
113 konteınerde qosalqy bólshekter salynǵan 113 jáshik bolǵan. Olardy 213 tehnıkalyq qyz - met kórsetetin jerdiń barlyǵyna birdeı bólip taratty. Ár qyzmet kórsetetin jer neshe qosalqy bólshek alady? Qanshasy konteınerde qalady?
Jaýaby:
1) 113 • 113 = 12769 (qosalqy bólshek)
2) 12769: 213 = 59 (202 qaldy) 3 - slaıd
Qaldyqpen bólý júktep alý
Oqý maqsaty: 4. 1. 2. 10 kóptańbaly sandardy úsh tańbaly sandarǵa qaldyqpen bólýdi oryndaý;
Baǵalaý krıterııleri kóptańbaly sandardy úsh tańbaly sandarǵa qaldyqpen bólýdi túsinedi, oryndaıdy.
Ǵylymı til Pándik termınologıa men tirek sózder: kóbeıtý, bólý, kóbeıtkish, bólinigish, bólgish, qaldyqpen bólý
Sabaqta dıalog/jazý úshin paıdalanatyn til.
Talqylaý:
- Eki tańbaly sanǵa bólý kezinde qandaı qaldyqtar bolýy múmkin? Úsh tańbaly sanǵa?
- Eki tańbaly/úsh tańbaly sanǵa bólý kezinde qaldyq qandaı jaǵdaıda eń kishi bolady? Eń úlken? Qandaı jaǵdaıda qaldyq bolmaıdy?
- Qaldyqpen bólýdiń durystyǵyn qalaısha tekserýge bolady?
Qundylyqtar Ómir boıyna bilim alý
Pánaralyq baılanys Dúnıetaný
AKT qoldaný daǵdylary Interbelsendi taqta
Aldyńǵy meńgerilgen bilim kóptańbaly sandardy eki tańbaly sandarǵa qaldyqpen bólýdi
Sabaq barysy:
Josparlanǵan ýaqyt Oqýshylardyń josparlanǵan is - áreketi Resýrstar
Sabaqtyń basy Yntalandyrý
(T. J) Kóptańbaly sandy úsh tańbaly sanǵa qaldyqpen bólý mysalynyń bólikteri jazylǵan kespeqaǵazdardy taratý. Oqýshylar bólikterden buryshtap bólý mysalyn qurastyrady, kespeqaǵazdardy vatmanǵa japsyrady. Barlyq toptardyń mysaly birdeı, sondyqtan olarda birdeı jaýap qurastyrylýy kerek. Durys jaýabyn kórsetip, jattyǵýdy qorytyndylaý. 76521: 367 = 208 (185 qaldyq)
Sózdik baǵalaý júrgizý «Tamasha!», «Jaraısyń!», «Jaqsy!»
Sabaqtyń ortasy:
Kıiz úı qurý
(T. J) Syzǵysh pen Óshirgish keń baıtaq Otanymyzǵa saıahatyn jalǵastyrady. Oqýshylardan qazaq halqynyń ertedegi úıi týraly ne biletinin suraý. Aldyn ala bir oqýshyǵa osy týraly tapsyrma berý, onyń qysqa baıandamasyn tyńdaý. Tapsyrmany 4 adamnan turatyn shaǵyn topta oryndaý. Kóptańbaly sandardy úsh tańbaly sandarǵa qaldyqpen buryshtap bóledi. Tizimdegi artyq mysaldy tabady. Ony qandaı belgisi boıynsha anyqtaǵanyn suraý. Oqýshylardyń talqylaýyn baqylap, baǵalaý.
Tapsyrma
Óshirgish pen Syzǵysh kıiz úıdi quratyn boldy. Olarǵa kómektes. Mysaldardy shyǵar. Artyq mysaldy tap. Sen ne baıqadyń?
Jaýaby:
4685: 213 = 21 (212 qaldyq)
4686: 213 = 22
4687: 213 = 22 (1 qaldyq)
4688: 213 = 22 (2 qaldyq)
Baǵdarsham tústeri arqyly baǵalaý
Qoı qora
(T. J) Ádette kıiz úıdi qaıda tigetinin suraý (Jaılaýda). Tapsyrmada bir suraqtyń ekinshi suraqtan týyndaıtynyn aıtý. Tapsyrmany shetinen tizbektep oryndaý. Úlgerimi tómen oqýshylar tapsyrmanyń tek ózine túsiniktilerin ǵana shyǵarady. Úlgerimi joǵary oqýshylar barlyq mysaldy túsindirip shyǵarý. Oqýshylardyń mysaldardy durys shyǵarýyn qadaǵalaý. Toptaǵy árbir oqýshynyń jumysyn baǵalaý.
Tapsyrma
Kıiz úıdiń janynan qoı qora salý kerek. Eni 42 metr, al uzyndyǵy
263 metr bolatyn qoraǵa neshe metr qorshaý kerek?
a) Eger qorshaý sharbaǵynyń uzyndyǵy 112 metr bolsa, osy aýmaqty qorshaý úshin neshe sharbaq satyp alý kerek?
á) Qoranyń aýdanyn tap.
b) Qoranyń 124 - ten bir bóligin qozylarǵa arnap bóldi. Osy bóliktiń aýdanyn tap. Barlyq aýdannyń qansha bóligi qoılarǵa qalady?
Jaýaby:
R = (263 + 42) • 2 = 610 m
a) 610: 12 = 50 sharbaq (10 m qaldyq – esikke)
á) S = 263 • 42 = 11046 m²
b) 11046: 124 = 89 m² – qozylarǵa (10 qaldyq)
(11046 – 89) +10 = 10967 m² – qoılarǵa
Baǵdarsham tústeri arqyly baǵalaý
Órnekterdiń mánin tap
(Ó. J) Tapsyrmany óz betinshe oryndaý. Úlgerimi tómen oqýshylar algorıtmge júginedi. Oqýshylar aınymaly shamanyń mánin qoıý arqyly úsh órnek alady. Sońynda taqtadan durys jaýabyn kórip, ózin - ózi baǵalaý.
Oqýshylardy baǵalap, qorytyndy jasaý.
Jaýaby:
a) 9635: 143 = 67 (54 qaldyq)
9635: 262 = 36 (203 qaldyq)
9635: 458 = 21 (17 qaldyq)
á) 625: 125 = 5
625: 250 = 2 (125 qaldyq)
625: 621 = 1 (4 qaldyq)
b) 4526: 623 = 7 (165 qaldyq)
4526: 742 = 6 (74 qaldyq)
4526: 836 = 5 (346 qaldyq)
Smaılık arqyly baǵalaý
Shyǵaryp kór
(J. J) Másele esepti shyǵarý arqyly taqyrypty bekitý. Esepti taldap, eki amalmen shyǵatynyn túsindirý. Esepte ne belgili ekenin suraý. Neni tabý kerek ekenin baǵyttaýshy suraqtar qoıa otyryp anyqtaýǵa kómektesý.
Esepti eki tásilmen shyǵarý: birinshi – amaldar boıynsha, ekinshi – órnektiń mánin tizbektep esepteý arqyly. Esepti alǵashqy bolyp shyǵarǵan eki jup eseptiń sheshý jolyn taqtada kórsetýdi. Jaýaptaryn salystyryp, qorytyndy jasaý. Oqýshylardyń esepti dápterine durys jazýyn tekserý.
Jaýaby:
a) 1) 947 + 834 = 1781 m
2) 1781: 112 = 15 (101 qaldyq)
á) 1) 1734: 140 = 12 (54 qaldyq)
2) 140: 2 = 70
1734: 70 = 24 (54 qaldyq)
Otshashý arqyly baǵalaý
Oılan
(T. J) Bul tapsyrma kelesi taqyrypqa daıyndaý. Toptyń quramyn aralas túrde (jaqsy oqıtyn, ortasha oqıtyn balalar) anyqtaý. Toptaǵy oqýshylardyń birin - biri úıretýin/oqytýyn uıymdastyrý. Toptar tapsyrmany oryndap bolǵan soń taqtaǵa úlgerimi ortasha oqýshyny shyǵaryp, esebin synypqa túsindirýin suraý, baǵalaý.
Jaýaby:
2772: 173 = 16 (4 qaldyq)
4459: 218 = 20 (99 qaldyq)
51862: 424 = 122 (134 qaldyq)
Baǵdarsham tústeri arqyly baǵalaý
Qaıtala
(J. J) Kóptańbaly sandarmen amaldar oryndaýdy qaıtalaý. Juptar arasynda birin - biri baǵalaıdy.
Jaýaby:
a) 18 • 5 = 90 m²
á) 90 • 20 = 1800 kg
Smaılık arqyly baǵalaý Qalyptastyrýshy baǵalaý
Bólý
(Ó. J) Tapsyrma kóptańbaly sandy úsh tańbaly sanǵa buryshtap bólý daǵdysyn bekitýge baǵyttalǵan. Oqýshylarǵa tapsyrmany oryndaý úshin algorıtmdi paıdalaný kerek ekenin aıtý. Birneshe oqýshynyń dápterin tekserip, keri baılanys usyný.
Jaýaby:
14507: 186 = 77 (185 qaldyq)
9861: 325 = 30 (111 qaldyq)
300 428: 505 = 594 (458 qaldyq)
49861: 367 = 135 (316 qaldyq)
Dúkende
(J. J) Oqýshylarǵa aldymen kestedegi derekter boıynsha esep qurastyrýǵa, sodan keıin ony jup bolyp shyǵarýǵa múmkindik berý.
- Osyndaı esepterdi (zattyń baǵasy, sany, quny) qalaı shyǵarý kerek?
- Qaıtarym aqsha degen ne? (Qaldyq)
Úlgerimi ortasha oqýshylarǵa esepti bir amal arqyly oryndaýdy, al úlgerimi joǵary oqýshylarǵa satyp alynǵan zattardyń qunyn anyqtaýdy qajet etetin qıyndaý esep qurastyrýdy tapsyrý.
Jaýaby:
1) 2351: 121 = 19 (52 qaldyq)
2) 3484: 213 = 16 (76 qaldyq)
3) 4253: 324 = 13 (41 qaldyq)
Qosymsha tapsyrmalar
Esepti shyǵar
113 konteınerde qosalqy bólshekter salynǵan 113 jáshik bolǵan. Olardy 213 tehnıkalyq qyz - met kórsetetin jerdiń barlyǵyna birdeı bólip taratty. Ár qyzmet kórsetetin jer neshe qosalqy bólshek alady? Qanshasy konteınerde qalady?
Jaýaby:
1) 113 • 113 = 12769 (qosalqy bólshek)
2) 12769: 213 = 59 (202 qaldy) 3 - slaıd
Qaldyqpen bólý júktep alý
You Might Also Like
-
Aǵylshyn tili sabaǵynda oınalatyn qyzyqty oıyndar
