InfoHub Logo

Hımıa 9 synyp
Sabaqtyń taqyryby: Qanyqqan kómirsýtekter. Metan
Sabaqtyń maqsaty: Bilimdiligi: Oqýshylarǵa qanyqqan kómirsýtekterdi, onyń alǵashqy ókili metannyń tabıǵatta kezdesýin, fızıkalyq, hımıalyq qasıetterin, qoldanylýyn túsindire otyryp, bilim qalyptastyrý.
Damytýshylyǵy: Qanyqqan kómirsýtekter týraly bilimderin qalyptastyra otyryp, oqýshylardyń óz betimen izdenýin, oı - órisin, shyǵarmashylyq múmkindigin damytý, ǵylymı kózqarasyn qalyptastyrý.
Tárbıeligi: Óz betimen, toppen jumys istep, óz bilimin ózi tekserip, baǵalaı bilýge úıretý. Ózdiginen talpynyp, jaýapkershilikpen sezinetin sanaly, ónegeli urpaq tárbıeleý.
Sabaqtyń kórnekiligi: plakat, ınteraktıvti taqta, tájirıbe (vıdeo)
Sabaqtyń túri: ashyq sabaq, jańa sabaq
Sabaqtyń ádisi: damyta oqytý

Sabaqtyń barysy
İ. Uıymdastyrý

İİ. Úı tapsyrmasyn tekserý
Test
1. Kómirsýtekter degenimiz ne?
a) quramdarynda tek qana kómirtek atomdarynyń bolýy
b) quramynda tek eki element kómirtek pen sýtektiń bolýy
v) organıkalyq qosylystar
2. Barlyq organıkalyq qosylystarǵa tán hımıalyq qasıet:
a) janýy
b) sýmen árekettesýi
v) qyshqyldarmen árekettesýi
3. Izomerlený degenimiz ne?
a) molekýladaǵy atomdardyń baılanysý retin aıtady
b) valenttilikterine saı ózara belgili bir retpen baılanysatyn zattar
v) Molekýlalarynyń quramdary birdeı, biraq hımıalyq qurylysy ár túrli zattar
4. Organıkalyq qosylystardyń quramyndaǵy kómirtek atomdarynyń valenttiligi?
a) İV
b) İ
v) İİ
5. Kómirsýtekter neshege jikteledi, attaryn atańdar?
a) 2 - ge, etılen asetılen
b) 3 - ke, qanyqqan, qanyqpaǵan, aromatty
v) 2 - ge, qanyqqan, qanyqpaǵan
Test jaýaptary
1. B
2. A
3. V
4. A
5. B

SÓZJUMBAQ
1. Zattyń quramy men qasıetin saqtaıtyn eń kishi bólshegi?
2. Organızmnen alynatyn zattardy “organıkalyq zattar” dep, al olardy zertteıtin hımıanyń salasyn “organıkalyq hımıa” dep usynǵan ǵalym kim?
3. Organıkalyq qosylystardyń hımıalyq qurylys teorıasynyń negizin qalaǵan ǵalym?
4. Medısınada qoldanylatyn spırttiń ataýy?
5. Kómirtektiń qosylystaryn hımıanyń qaı salasy zertteıdi?
Molekýla
Berselıýs
Býtlerov
etanol
organıka

Sózjumbaq sheshý arqyly jańa taqyrypty ashý
İİİ. Jańa sabaq.
Qanyqqan kómirsýtekter. Metan
Jospary:
1. Metan. Tabıǵatta kezdesýi
2. Fızıkalyq qasıetteri
3. Hımıalyq qasıetteri
4. Metan men onyń týyndylarynyń qoldanylýy

Metan molekýlasynyń keńistik modeli tetraedr tárizdi bolady
Metan - tússiz, ıissiz, sýda óte nashar erıtin janǵysh gaz. Aýadan eki ese jeńil. Aýa boıynsha salystyrmaly tyǵyzdyǵy, 0, 53 - ke teń.
Metandy laboratorıada natrıı asetaty men natrıı gıdroksıdin aralastyryp, balqytyp alady: