InfoHub Logo

Qadym zamanynda, jaıqyn teńizdiń qabaǵynda, bir kúshti hannyń ýalaıaty turady eken. Bul ýalaıatty Temir myrza degen uly han bılep turady eken. Bul baı jaqsy, raqymdy adam bolmapty. Kúndeı kúrkirep, halyqqa ataǵy jaıylyp turypty. Hannyń qazynasynda neshe túrli asyl tastar, neshe túrli oıý-órnek salǵan ydystar bar eken. Dúnıede munan baı adam bolmapty. Barsha halyq munyń baılyǵyna tań qalyp, sálemge kelip júredi eken.

         Bul hannyń bir qymbatty dúnıesi bolypty, oǵan bul dúnıeniń qazynasy teń kelmeıtin. Ol qymbat dúnıe – onyń Zaıra degen qyzy edi. Munyń sulýlyǵy eshbir adamda joq sulýlyq. Onyń shashyna jeldiń samaly tımegen, al qara kózderine kúnniń sáýlesi túspegen eken.

         Zaıra keshke jaqyn baǵynyń ishine baryp, gúldiń jaqsy ıisimen dem alý úshin serýenge shyqqanda, gúlder ıilip sálemdeskendeı búgiletin. Nesheme bekzat jigitter qanshama ǵashyq bolyp, qara nárkes kózderine kózi túskende dáti ketip, janyn pıda qylar edi. Biraq hansha birde-birin hosh kórip, qalamapty. Eshkim batyp hanshanyń mańaıyna baryp «Seni súıemin» dep, aıta almaıtyn. Barsha halyqtar, munyń qol astyna qaraǵan buqarasy edi. Onyń ber jaǵynda, hanshanyń ózi de kúıeýge tıemin  dep oılaǵan joq. Ata-anasynyń qolynda turǵanyn qýanysh etetin. Bul týraly myrza Temir hannyń oıyna da kelgen emes edi. Munymen biraz zaman ótti.

         Jyl saıyn hanshanyń týǵan kúnin quttyqtap, qýanysh etip halyq jınap, tamasha toı qylady eken. Toı bolady degen kúni halyq qýanyp júrdi. Han men onyń qyzynyń qaıyrly dáýren súrýine tilekti boldy. Han ózi turǵan shaharda toı kúni halyqty shaqyryp, oıyn oınatty. At shaptyryp báıge boldy. Balýan kúrestirip, jigitter óziniń ónerin kórsetip, tamasha qyldy. Bul tamashaǵa han men hansha qyz ózderi kelip qarap turdy. Kimde-kim batyrlyǵyn kórsetse, ol adamǵa: «Batyrǵa» dep jazylǵan jazýy bar tostaǵan hanshanyń ózi berip turdy. Óner kórsetip júrgenderdiń arasynda bir jigittiń óneri asty. Bu jigitke hanshanyń kózi tústi. Bul jigit ózi sulý, ózi symbatty, qara arǵymak minip sekirtip, asyldan soqqan qarý-jaraǵyn jarqyldatyp asynǵan edi. Atyn báıgege qosqanda aldymen keldi. Myltyq atqanda, naızalasqanda – bárinen ónerin asyrdy. Nesheme tosqaýyldan atyn múdirtpesten sekirtip ketken edi. Eshbir jigit muny qýyp jete almady.

         Perızat qyz bul jigitten kózin aıyrmaı qarap turypty. Ǵashyq oty júreginde tutanypty.

         Bul batyr jigit hanshanyń qolynan báıgege tikken syılyqty alǵaly jaqyndap kelgende, Zaıra oǵan altyn tostaǵandy bergeli usynǵanda, býyny quryp, túsirip ala jazdapty.

         Tamasha bitken soń halyq surapty: «Bul batyr jigit kim?» – dep. Onyń kim ekenin eshkim bile almaıdy. Jáne onyń qaıda ketkenin eshkim aıta almaıdy. Munan soń halyq onyń atyn Qara jigit dep atapty. Ol jigit jym-jyrt bolyp ketipti. Sonda da jigit han kyzynyń kóńilinen ketpeı, júregi ottaı kúıip-janyp, kún-tún oılaı beripti. Bul jigit han qyzynyń túnde túsinen shyqpaı, kúndiz kózine elestep turatyn bolypty. Kúnnen-kúnge ǵashyqtyǵy artyp, tús kórgen saıyn sherli bola beripti.

         Kúnderde bir kún hannan jaýshy keledi. Zaırany hannyń balasyna aıttyrady. Han qyzyna daıar bol, kúıeýge beretin boldym, deıdi.

         Qyz Qara jigitti umytpaǵan edi. Sondyktan kúıeýge barýǵa kóńili joq, áli de bolsa júregimniń qýanyshy, ǵashyǵym meni kelip alar dep, kúderin úzbegen edi.  Budan soń Zaıra amal oılaıdy.

         Neke qıatyn kúnin uzaqqa sozbaqshy bolady. Sol sebepti hansha hannyń balasyna – eger meni alam dese, teńizdiń jaǵasyna bir bıik munara turǵyzsyn, dep sóz saldyrdy.

         Hannyń balasy bul aıtqanyna yqtıar bolyp, munarany neshe jyldaı turǵyzyp ıjdıhat etipti.

         Hannyń balasy munarany turǵyzyp bolǵan soń, Temir myrza hanǵa kelip: «Qyzyńdy ber», – dep qadalyp suraı bastapty.

         Hannyń eli jıylyp kelip toı jasap, hannyń qyzy hannyń balasyna tımek bolypty. Sodan keıin jastar saýyq quryp teńiz jaǵasyna barady. Zaıra munaranyń basyna shyǵady da: «Meniń súıgen ǵashyǵym Qara jigit. Qosh-aman bol!» – dep, kúlimsirep turyp munaranyń basynan teńizge kúmp etip túsip ketken eken deıdi.

---