Sońǵy jańartý

(Ózgertilgen ýaqyty 8 saǵat buryn)
Qoıshy men baı

Erte zamanda, eshki quıryǵy kelte zamanda bir baıda júrgen qoıshy baıdan kóp jyldar boıy aqy ala almaǵan soń jáne baıdyń qorlyǵyna shydaı almaı bir túnde eline qashyp ketedi. Baı izdeıdi, biraq taba almaıdy.

         Qoıshy birneshe kún júrgen soń, bir aýyldyń shetindegi bir kishkene úıge qonaıyn dep kiredi. Úıde qart pen kempir turady eken, úıi ári tar, ári kishkentaı kórinedi.

         — Ata, óte alystan kelemin, qonýǵa bola ma?–dep qoıshy ruqsat suraıdy.

         — Úıimiz tar, ózimiz shaq otyrmyz. Budan basqa bir keń úıim bar edi, onda qazir «shaıtandar» bar. Qysy-jazy sodan shyqpaıdy, jazda pishenimdi shaýyp beredi, qyzmetimdi bitiredi, al qysta qarymdy kúreıdi. Kúnde «Qyzmet taýyp ber» dep mazamdy alady. Basqa bir úıge qon, shyraǵym, – deıdi, shal kúrsinip.

         — Ateke, ol úıińe men jataıyn, talaı ret «shaıtanmen» joldas bolǵanmyn, – deıdi qoıshy. Qart qoıshyny shaıtan bar degen úıine kirgizedi.

Qoıshy úıdiń tórine jata bergende, shaıtandar qoıshyny qorshap alyp:

         — Qyzmet ber, qyzmet ber,– dep maza bermeıdi. Qoıshy barlyǵyna buıryq berip:

         — Tań atqansha terezeniń aldyna bir úlken úı turǵyzyńdar, úıdiń aldy kól bolyp, júzgen qazdary, aınala ósken aǵashtary bolsyn,– deıdi.

         Shaıtandar tún ortasy bolmaı-aq qoıshynyń tapsyrmasyn oryndap, taǵy da maza bermeıdi. Qoıshy mazasyn ala bergen soń, barlyq shaıtandardy jınap:

         — Káne, barlyǵyń qoı bolyp myna peshtiń ishine kirińder de úndemeı jata qalyńdar,–deıdi. Shaıtandar peshtiń ishine kirgen soń peshtiń aýzyn da, tóbesin de úlken taspenen qoıshy bitep qoıady. Shaıtandar shyǵa almaı:

          — Tura tur bálem, qoı baqqanyńda bir kezdesermiz,–dep uıqyǵa kirisedi.

         Tań atqan soń qoıshy shalmen qoshtasyp, jolǵa shyǵady.

         Qoıshy birneshe kúnder jol júrip týǵan eline keledi. Ákesi-sheshesi qýanyp toı jasaıdy. Biraq kedeılikten qoıshy sol jerdegi bir baıdyń qoıyn qysta dalaǵa baǵyp shyǵýǵa eki qozyly qoı, bir qaıys etik, bir shekpen kıimge jaldanady.

         Kúnderde bir kúni qoıshy qoılardy qar astyndaǵy tebinde jaıyp júrse, baıaǵy bekitip ketken shaıtandary kelip, qoıshymen amandasa ketedi.   Qoıshy bir qushaq qamysty alyp órteı bastaıdy.

         Shaıtandar qorqyp:

         — Oıbaı, ne istep jatyrsyń?–deıdi.

         Qoıshy:

         — Senderdi altyndaryńdy taýyp bermeıdi dep, órteıin dep jatyrmyn,–deıdi. Záresi ketken shaıtandar «Oıbaı, óltirme, qazir altyndarymyzdy ákelip bereıik», – dep jalyna bastaıdy.

         Qoıshy otty sóndire qoıady. Kóp keshikpeı shaıtandar altyndaryn qoıshyǵa alyp kep beredi. Qoıshy altyndy alyp shaıtandarmen «qosh» aıtysady.

         Qoıshy altyndy daladaǵy bir ıesiz úıge saqtap, baıǵa judyryqtaıyn ákelip kórsetedi. Ómirinde altyn kórmegen baı qoıshyǵa:

         — Maǵan altynyńdy sat,–deıdi. Qoıshy:

         — 400 qoıǵa al, – deıdi. Baı qoıyn berip, altyndy alady. Ekinshi kúni áýelgiden kóbirek altyn ákelip, baıǵa taǵy kórsetedi. Baı ony da qoıshymen kelisip jalǵyz arǵymaǵyna alady. Úshinshi kúni qoıshy bir torsyq altyn ákelip kórsetedi. Baı bul altyndy jalǵyz qyzyna satyp alyp, qoıshyny óz aldyna otaýlap shyǵarady.

   Kúnderde bir kúni qys ótip, jaz da shyǵady. Qoıshy baıdan tıesili qoılaryn, zattaryn alyp, qalǵan altynyn, altynǵa alǵan qoılaryn alyp óz aldyna úı-jaı bolyl sharýashylyq qurady. Úreıi ushqan baı qoıshydan qorqyp, irgesin aýlaqtaı beredi.


You Might Also Like

Jańalyqtar

Jarnama