InfoHub Logo

Plasıkalyq karta úırenshikti jáne túsinikti tólem ádisine aınaldy. Olardy joq dep elestetip kórińiz. Bank kartalarynyń ornyna elektrondy ámıandar paıda boldy, sondyqtan barlyq tólemder mobıldi qosymsha arqyly jasalady. Mundaı perspektıva bizdi alańdatady. Biraq basqa elderdegi jaǵdaı kerisinshe — elektrondy ámıandar plasıkalyq kartalardy qarjy naryǵynan yǵystyryp shyǵardy. Qazaqstan Respýblıkasynda osyndaı aýytqý bolýy múmkin be?

Bul suraqqa jaýap berý úshin Siz elektrondy ámıandar keńinen tanylǵan elderdiń mysalynda, olardyń  tanymaldylyǵynyń sebepterin jete uǵynýyńyz kerek.

Úndistan men Kenıada adamdar elektrondy ámıandarǵa júgindi, óıtkeni qarjylyq saýattylyq deńgeıi men bankterge degen senimderi tómen. Adamdarǵa shot ashýdy jáne bankke júginýdi talap etpeıtin elektrondyq ámıandy resimdeý ońaıyraq ári túsinikti. Arzan smartfondar men qoljetimdi ınternet ámıandy paıdalaný arqyly qarjylyq operasıalardy yńǵaıly etedi. Smartfon ınternetke qoljetimdilikti ózi atqaratyn bolǵandyqtan, kóptegen adamdarǵa kompúter múlde qajet emes.

IT-ázirleýshiler elektrondy ámıandardyń aınalasynda ekojúıeler qura otyryp, arzan smartfondardyń kemshiligin, jady kóleminiń azdyǵyn aınalyp ótti. Demek, bári de adamnyń óz qolynda, bir telefonnyń ishinde. Qosymshanyń kómegimen taýarlar men qyzmetterge aqy tóleýge, aýdarym jasaýǵa jáne basqa  da qarjylyq máselelerdi sheshýge bolady. Bul rette karta qajet emes. QR-kod boıynsha nemese NFC kómegimen janasýsyz tólem ádisteri tipti dúkende de tólem jasaý úshin plasıktiń bolýyn talap etpeıdi.

Plasıkalyq kartalarǵa qaraǵanda, elektrondyq ámıandar jete damyǵan eldiń taǵy biri — Qytaı. Aspan asty eli sanaýly ǵana jyldar ishinde  damýshy elderdiń qatarynan ozyq elderdiń qataryna deıingi joldy júrip ótti. Bank júıesi ekonomıkanyń damýyna úlgere almady, sondyqtan Qytaıda plasıkalyq kartalardyń jappaı taralý kezeńi bolǵan joq. Adamdar birden elektrondy tólem quraldaryna kóshti. Tehnologıalardyń damýy bul úderisti qulshyndyryp jiberdi. Eger bári telefonnyń ishinde bolsa, kartalar salynǵan ámıandy qosa alyp júrýdiń keregi ne?

Bul faktorlar Qazaqstanǵa bir mezgilde áser etken joq, sondyqtan elektrondyq ámıandardyń damýy nashar júrdi. Plasıkalyq kartalardy engize otyryp, taýashany bankter ıelendi.

Alaıda, elimizdegi qalalarda burmalanýlary bar kartalardyń kezdesýi baıqalyp otyr. Búkil elimiz boıynsha smartfon men ınternet qoljetimdi bolǵan jaǵdaıda ǵana, aýyldyq eldi mekender elektrondyq tólem quraldaryn damytýdyń draıveri bola alady.

Qazirgi ýaqytta elektrondy ámıandar naryqtyń mańyzdy bóligin plasıkalyq kartalardan alady dep aıtýǵa bolmaıdy. Bul tolyǵymen alǵanda, qarjylyq saýattylyqty arttyrý jáne jalpy qarjy júıesin damytý quraly bolyp tabylady.

Elektrondyq tólem quraldary 100 mln teńgeni qurady. Salystyratyn bolsaq: qolma-qol aqshasyz tólemder men aqsha aýdarymdarynyń kólemi 3,9 trln teńgeni qurady.

AituPay tólem júıesiniń basshysy Arslan Ibragımov jaǵdaıǵa túsinikteme berdi: «Bizdiń elimizde kóptegen adamdardyń bank kartalaryn paıdalana almaıtyndyǵyn túsiný qajet. Túrli sebepter boıynsha: jabylmaǵan kredıtterdiń bolýy, qarjylyq ınfraqurylymnyń bolmaýy nemese bank ınfraqurylymyna kirý kedergisiniń joǵarylyǵy. Bul – bizdiń onlaın-tólem jasaý quralyn beretin úlken aýdıtorıamyz».

Qazirgi ýaqytta bankter klıentterge tolyqqandy qarjy servısin usynady. Bank qosymshasy nemese jeke kabınet arqyly qyzmetterge aqy tóleýge nemese aýdarym jasaýǵa bolady. Bank kartasyna jalaqy alýǵa, dostar men týystardan aýdarymdar alýǵa, sondaı-aq Qazaqstandaǵy onlaın qaryzdar alýǵa bolady. Toqsan aýyz sózdiń tobyqtaı túıini, elektrondy ámıandardyń paıdasyna plasıkten bas tartýǵa ázirshe esh negiz joq.

---