Sońǵy jańartý

(Ózgertilgen ýaqyty 3 apta buryn)
Qazaq tili – ulttyq mádenı, rýhanı asyl mura
Mańǵystaý oblysy, Beıneý aýdany,
Kúıken orta mektebiniń
qazaq tili men ádebıeti páni muǵalimi
Amanbaeva Hadısha

Qazaq tili 8 - synyp
Sabaqtyń taqyryby: Qazaq tili – ulttyq mádenı, rýhanı asyl mura
Silteme: Kúntizbelik jospar, orta merzimdik jospar, oqýlyq. Muǵalimge arnalǵan nusqaýlyq, STO strategıasy
Jalpy maqsaty: oqýshynyń til baılyǵyn damytý arqyly tildik quralymdardy óz betinshe taldap meńgere bilý, is - áreket, izdenimpazdyq daǵdylaryn qalyptastyrý. tildi damytý, sózdik qoryn molaıtý.
Oqytý nátıjesi: STO - ǵa úırete otyryp, mánerlep oqýǵa, ony talqylaýǵa úıretý
Toppen birlese jumys jasaı biledi, taqyrypty asha alady, erejege baǵynady, bir - birin tyńdaı biledi
Oqytý formasy: Jeke balamen, toppen, synyp ujymymen jumys júrgizý
Oqýda qoldanylatyn modýlder men ádister Oqytý men oqýdaǵy jańa tásilder. Synı turǵydan oılaýǵa úıretý. Oqytý úshin jáne oqýdy baǵalaý. Toptastyrý. Mıǵa shabýyl
Qural – jabdyqtar baǵalaý betshesi, kespe qaǵazdar
Kezeń Muǵalimniń is - áreketi Oqýshynyń is - áreketi
1 kezeń
Uıymdastyrý
Úı tapsyrmasyn tekserý Qyzyǵýshylyqty oıatý
Altyn erejemen tanystyrý
Jazǵy demalysta qaı jerlerde boldyńdar, sol týraly áńgimeleý
Oqýshylar ózderi bolǵan jerlerdi sýrettep aıtady
2 kezeń
Jańa sabaq: Maǵynany ashý
Qazaqtyń ádebı tili - qazaqtyń ulttyq ádebı tili. Qazaq ádebı tili – san ǵasyrlar eleýinen ótken tarıhı kategorıa. Ádebı tildiń jazýǵa qatysyn jalpyhalyqtyq til men ádebı til uǵymdarynyń tepe - teń emestigin túsindirip, ádebı tildiń paıda bolý, qalyptasý, damýyna jáne ulttyq sıpatqa ıe bolýyna baılanysty málimetter. Qazaqtyń ulttyq ádebı tiliniń ózekti máseleleri týraly aqparat. Qazaq zıalylary men repressıaǵa ushyraǵan qazaq qaıratkerleri muralarynyń, sondaı - aq ózge de qujattar tiliniń qazaq ádebı tilin damytýǵa tıgizgen yqpaly. Qazaq ádebı tiliniń qalyptasý, damý kezeńderi: aýyz ádebıetiniń tili, erte dáýir men orta ǵasyrlardaǵy ádebı til, HV - HVİİ ǵasyrlardaǵy qazaq ádebı tili, HVİİİ ǵasyrdaǵy qazaq ádebı tili, HİH ǵasyrdaǵy qazaq ádebı tili, qazirgi zamandaǵy qazaq ádebı tili. Qazaqtyń ulttyq ádebı tiliniń zerttelýi.
1 - top. Qazaq tiliniń dybys júıesi.
Dybys júıesi. Daýysty dybystar. Tildiń qatysyna qaraı jýan, jińishke, jaqtyń qatysyna qaraı ashyq, qysań, erinniń qatysyna qaraı erindik, ezýlik daýysty dybystar. Daýyssyz dybystar. Daýys pen saldardyń qatysyna qaraı úndi, uıań, qatań. Úndestik zańy. Dybystar men býyndardyń úndesýi týraly túsinik. Úndestik zańynyń negizgi túrleri. Sóz quramyndaǵy býyndardyń biryńǵaı jýan nemese jińishke, erindik bolyp úndesýiniń sebebi. Dybystardyń ózgerýi men úndesýi. Býyn. Býynnyń jasalýy. Býynǵa tán belgiler. Býynnyń túrleri. Býynnyń dybystyq quramy. Sózdiń býyn quramy. Býyn jáne tasymal. Ekpin. Ekpin týraly túsinik. Ekpin men yrǵaq, yrǵaqtyń mańyzy. Ekpin men yrǵaqtyń sóz maǵynasyn saralaý qyzmeti.
Dybystyq qubylystar. Redýksıa. Sóz ishindegi daýysty dybystardyń túsirilýi. Elızıa sóz ishi men sóz jiginde qatar kelgen daýysty dybystardyń bireýiniń túsirilýi. Metateza. Sóz ishindegi qatar kelgen dybystardyń oryn aýystyrýy. Orfografıa. Orfografıanyń fonetıkalyq, morfologıalyq, dástúrli jáne ajyratýshy prınsıpteri. Olardyń artyqshylyqtary men qıyndyqtary. Orfoepıa. Orfoepıanyń ádebı tildegi orny. Orfoepıalyq normanyń negizgi ólshemderi. Daýysty, daýyssyz dybystardyń jáne keıbir sózder men qosymshalardyń aıtylýyndaǵy aýytqýlar. Orfografıa men orfoepıanyń araqatysy.
Úndestik zańynyń túrleri. Dybys úndestigi: ilgerindi, keıindi, toǵyspaly yqpal.
Býyn úndestigi: til, erin úndestigi. Til úndestigi boıynsha sózdiń barlyq býyndarynyń biryńǵaı jýan nemese biryńǵaı jińishke bolyp úılesýi. Til úndestigine baǵynbaıtyn qosymshalar.
Erin úndestigi. Sóz ishindegi erindik daýystylardyń úndesýi.
Beıimdestik. Daýysty - daýyssyz dybystardyń úndesýi. Daýysty dybystyń ornalasý tártibine baılanysty ilgerindi, keıindi akkomadasıa túrleri.
Birge jáne bólek jazylatyn sózder.
Kirme sózder emlesi.
Qazaq tili dybys júıesiniń zerttelýi.
2 - top. Qazaq tiliniń leksıkasy.
Sóz maǵynasy. Sóz maǵynasynyń túrleri. Sóz maǵynasynyń jiktelýi. Lıngvısıkalyq maǵyna. Leksıkalyq maǵyna. Sózderdiń maǵynalyq toptary. Sınonımder. Omonımder. Antonımder. Sóz maǵynasynyń ózgerýi. Sózderdiń aýyspaly maǵynada qoldanylý sebepteri. Sózdiń negizgi maǵynasyna qosa týyndy, aýyspaly maǵynalarda jumsalýy nátıjesinde kóp maǵynalyqtyń paıda bolýy. Metafora. Metonımıa. Sınekdoha.
Qazaq tiliniń negizgi sózdik quramy men sózdik qory. Termınder men kásibı sózder. Tól sózder men kirme sózder. Dıalektızmder. Frazeologızmder. Maqal - mátelder. Sózdikter. Sózderdiń shyǵý tegi. Onomastıka. Etımologıa.
Qazaq tili leksıkasynyń zerttelýi.
3 - top. Qazaq tiliniń sózjasam júıesi.
Sózjasamdyq uǵymdar. Sózjasamdyq uıa. Sózjasamdyq jup. Sózjasamdyq tizbek. Sózjasamdyq saty. Sózjasamdyq tizbek. Sózjasamdyq maǵyna.
Sózjasam tásilderi. Sıntetıkalyq tásil. Analıtıkalyq tásil. Leksıka - semantıkalyq tásil.
Sóz taptarynyń sózjasamy. Esim sózderdiń sózjasamy. Etistiktiń sózjasamy. Ústeýdiń sózjasamy.
4 - top. Qazaq tiliniń sóz júıesi.
Sózdiń gramatıkalyq maǵynasy. Gramatıkalyq maǵynanyń túrleri, berilý tásilderi: qosymsha, kómekshi sóz, sózderdiń oryn tártibi, qosarlaný, ıntonasıa.
Morfema jáne onyń túrleri. Túbir morfema. Belgileri. Sıpaty. Qosymsha morfema: jurnaq jáne jalǵaý.
Jurnaqtar. Olardyń sóz týdyrýshy jáne forma týdyrýshy belgileri. Quramy. Jurnaqtardyń maǵynalyq túrleri: omonım, sınonım, antonım jáne kóp maǵynaly jurnaqtar.
Jalǵaýlar. Olarǵa tán belgiler, túrleri. Kóptik, septik, táýeldik jáne jiktik jalǵaýlary.
Sóz taptary. Zat esim. Leksıka - gramatıkalyq sıpaty. Zat esimniń septelýi, kóptelýi, táýeldenýi, jiktelýi. Syn esim. Semantıkalyq maǵynasy. Syn esimniń shyraı túrleri, jasalý joldary. San esim. San esimniń leksıka - gramatıkalyq sıpaty. Dara, kúrdeli san esimder. San esimniń maǵynalyq toptary. Esimdik. Esimdiktiń basqa sóz taptarynyń ornyna qoldanylýy, maǵynalyq toptary. Túrlený erekshelikteri.
Etistik. Leksıka - semantıkalyq jáne morfologıalyq sıpaty. Etistiktiń raı, shaq, jaq, etis kategorıalary. Etistiktiń esimshe, kósemshe formalary. Qımyl - ataýy, maǵynasy, jasalýy.
Ústeý. Ústeýge tán erekshelikter. Negizgi jáne týyndy ústeýler. Ústeýdiń maǵynalyq toptary.
Elikteýish sózder. Elikteýish sózderdiń fonetıkalyq erekshelikteri. Maǵynalyq toptary. Odaǵaılar. Odaıǵaıdyń maǵynasyna qaraı bólinýi. Negizgi jáne týyndy odaǵaılar.
Shylaý. Shylaýdyń túrleri. Septeýlikter. Demeýlikter. Jalǵaýlyqtar.
Kómekshi esimder. Leksıka - gramatıkalyq sıpaty. Túrleri.
Kómekshi etistikter. Túrleri. Aýyspaly jáne arnaýly kómekshi etistikter. Qyzmeti.
Modál sózder. Modál sózderdiń sóz taby retindegi ereksheligi, basqa sóz taptarymen araqatynasy. Túrleri.
Qazaq tili sóz júıesiniń zerttelýi.
5 — top. Qazaq tiliniń sóılem júıesi.
Sóz tirkesi. Sóz tirkesiniń qurylysy. Sóz tirkesiniń baılanysý formalary. Sóz tirkesiniń baılanysý tásilderi. Sóz tirkesteriniń sıntaksıstik qatynasy. Esimdi, etistikti sóz tirkesteri.
Sóılem músheleri. Sóılemniń turlaýly músheleri. Sóılemniń turlaýsyz músheleri. Jasalýy. Quramy. Erekshelikteri.
Jaı sóılem. Sóılemniń aıtylý maqsatyna qaraı bólinýi. Erekshelikteri. Jasalý joldary. Jalań, jaıylma sóılemder. Jaqty, jaqsyz sóılemder. Tolymdy, tolymsyz sóılemder. Ataýly sóılem. Erekshelikteri, jasalý joldary.
Salalas qurmalas sóılem. Jalǵaýlyqty salalas qurmalas sóılemder. Erekshelikteri. Jasalý joldary.
Jalǵaýlyqsyz salalas qurmalas sóılemder. Kóp quramdy salalas qurmalas sóılem. Erekshelikteri. Jasalý joldary.
Sabaqtas qurmalas sóılem. Sabaqtas qurmalas sóılemniń túrleri. Gramatıkalyq belgileri. Baılanysý amaldary.
Aralas qurmalas sóılemder. Gramatıkalyq ereksheligi. Quramyna jáne baılanysý tásiline qaraı túrleri.
Qazaq tili sóılem júıesiniń zerttelýi.
6 - top. Qazaq tiliniń tynys belgileri júıesi.
Sóılem sońynda qoıylatyn tynys belgiler. Sóılem ishinde qoıylatyn tynys belgileri. Biryńǵaı múshelerdiń tynys belgileri. Jalpylaýysh sózder men biryńǵaı múshelerdiń tynys belgileri.
Oqshaý sózderdiń tynys belgileri. Qaratpa, qystyrma, odaǵaı sózderdiń tynys belgileri.
Aıqyndaýysh múshelerdiń tynys belgileri. Ońashalanǵan aıqyndaýysh. Qosarly aıqyndaýysh.
Tól sóz ben avtor sóziniń tynys belgileri. Tynys belgileriniń tól sóz ben avtor sóziniń ornalasý tártibine qaraı qoıylýy. Tynys belgileriniń qabattasa qoldanylýy.
Salalas qurmalas sóılemderdiń tynys belgileri.
Sabaqtas qurmalas sóılemderdiń tynys belgileri.
Aralas qurmalas sóılemniń tynys belgileri.
Qazaq tiliniń tynys belgiler júıesine baılanysty eńbekter.
Sergitý sáti
Barlyq top músheleri oryndaıdy.
Qazaq tiliniń sóıleý júıesi.
Ádebı til jáne onyń normalary. Orfografıalyq norma. Orfoepıalyq norma. Leksıkalyq norma. Gramatıkalyq norma.
Aýyzeki sóıleý tili jáne aýyzsha sóıleý tili. Turmystyq sóıleý tili. Kitabı tildiń aýyzsha túrleri.
Mátin jáne onyń túrleri. Ǵylymı mátin. Pýblısısıkalyq mátin. Resmı mátin. Kórkem mátin.
Til mádenıetiniń sapalary. Sózdiń dáldigi, sózdiń logıkalylyǵy, sózdiń tazalyǵy, sózdiń mánerliligi, sózdiń baılyǵy, sózdiń qısyndylyǵy.
1 - jattyǵý. Qazaqtyń ádebı tili mátinin oqyp, oıǵa negiz bolǵan tirek sózderdi taýyp maǵynasyn ashý

Topqa bólinedi
Oqýshylar juptasyp suraqtaryn talqylap, bir - birine suraqtar qoıý arqyly jáne jattyǵý jumystary arqyly jańa taqyrypty meńgerip otyrady.

3 kezeń
Sabaqty bekitý Oıtolǵanys. Ne bildik?
Qazaq tiliniń qoǵamdaǵy róli
Memlekettik til retindegi mártebesi
Maqal - mátelder aıtý Belsendilik tanytý. Jınaǵan bilimderin qoldaný
Baǵalaý Ózin - ózi baǵalaý, formatıvti baǵalaý, jıyntyqty baǵalaý
Úıge tapsyrma Qazaq tili týraly asyl muramyzdy oqyp kelý
Refleksıa

You Might Also Like

Jańalyqtar

Jarnama