Qazaq handyǵynyń qurylýy
Qazaqstan tarıhy 10 synyp
Sabaq taqyryby: Qazaq handyǵynyń qurylýy
Maqsaty
Bilimdilik: Oqýshylarǵa Qazaq handyǵynyń derbes memleket retinde qurylýyna negiz bolǵan handar men tarıhı oqıǵalar týraly naqty túsinik berý.
Damytýshylyq: Oqýshylardyń tarıhı oqıǵalar jóninde óz kózqarasyn qalyptastyryp, óz betinshe qorytyndy jasaýǵa, izdeniske daǵdylandyrý. Túrli tirek - syzbalar men tanymdyq tapsyrmalar arqyly oqýshylardyń tarıhı tanymyn keńeıtý, ótken jáne qazirgi oqıǵalarmen salystyra bilýge úıretý.
Tárbıelik: Oqýshylardy óz eliniń tarıhyn bilýge, tuńǵysh qazaq memleketiniń qurylýyna negiz qalaǵan qoǵam qaıratkerleriniń eńbegin baǵalaı bilýge tárbıeleý, óz eliniń tarıhyna, óz Otanyna degen qurmet sezimin qalyptastyrý.
Sabaqtyń barysy:
“Óz tarıhyn syılamaǵan halyq, ózin de syılamaıdy ”
N. Á. Nazarbaev
İ. Uıymdastyrý.
(Synypty topqa bólý, sabaqqa daıyndaý)
1. Handar toby
2. Batyrlar toby
3. Bıler toby
İİ. Ótken sabaqty pysyqtaý.
1. Qupıa uıashyqtar
“Etnos”
“Etnos” uǵymy
“Etnos” grektiń – etnos — taıpa, halyq degen sózinen shyqqan. Ǵylymda “halyq” termıniniń ornyna “etnos” termıni oryndy qoldanyldy. Bul termın etnostyń negizgi tarıhı túri – “taıpa”, “ulys” (“narodnost), “ult” uǵymyn túgel qamtıdy. Onyń ústine, “halyq” sóziniń “bir top adam” (máselen, “halyq jınaldy” desek) degen maǵynasy bar ekeni belgili.
“Etnonım”
2. “Etnonım” uǵymy
Etnonım (grek. etnos – halyq, onyma – esim, ataý) – rý, taıpa, el, halyq, ult ataýlary. Kóne dáýirlerde etnonımderder uran, rý, tańba retinde paıdalanylyp, rý, taıpa, ulys, el attarymen, solardyń ishinen shyqqan rýbasylary men bı, aqsaqal, batyrlardyń esimderimen de atalǵan, jer - sý attary retinde de qoldanylǵan. Etnonımder derbes maǵynaly, kóbinese jınaqtaý, kóptik uǵymdardy bildiretin sózder.
“Etnogenez”
“Etnogenez” uǵymy
Etnogenez (grek. etnos – taıpa, halyq jáne genozis – shyǵý, tegi) – ár túrli qaýymdyq toptar negizinde jańa quramdaǵy týystas taıpanyń nemese halyqtyń qalyptasýy. Etnogenez – qandaı bolsa da halyqtar tarıhynyń bastamasy. Ol únemi damý ústinde bolady. Birde oǵan jańa etnostyq toptar qosylyp, onymen bite qaınasyp, aralasyp ketse, endi birde odan keıbir toptar erekshelenip, bólinip te jatady. Mysaly: Qazaqstan aýmaǵyndaǵy kóptegen túrki tektes kóshpeli taıpalar birigip, bite qaınasyp, aralasý nátıjesinde qazaq halqy qalyptasqan.
“Qazaq”
“Qazaq” ataýy
Kóptegen ǵalymdar «Qazaq» sóziniń shyǵý tegin b. z. d 7 - 6 ǵ ómir súrgen saq taıpalarynyń atymen «saq», «qaz», «qas - pı», «haz», «qasaq» degen taıpa attarymen baılanystyrady.
Akademık N. Ia Mar, cheh ǵalymy B. Groznyı, akademık Á. H Marǵulan, tarıhshy
Sh. Aqynjanov, jazýshy S. Muqanov, t. b osy pikirdi qoldaıdy. «Qazaq» ataýynyń tórkini «qasaq», «kósek» sózderi deıdi.
Atyraý oblysy, Qurmanǵazy aýdany,
Orly selosy, N. S. Manaev atyndaǵy orta mekteptiń
tarıh páni muǵailimi Taýpıhova Klara
Slaıdty júkteý
Sabaq taqyryby: Qazaq handyǵynyń qurylýy
Maqsaty
Bilimdilik: Oqýshylarǵa Qazaq handyǵynyń derbes memleket retinde qurylýyna negiz bolǵan handar men tarıhı oqıǵalar týraly naqty túsinik berý.
Damytýshylyq: Oqýshylardyń tarıhı oqıǵalar jóninde óz kózqarasyn qalyptastyryp, óz betinshe qorytyndy jasaýǵa, izdeniske daǵdylandyrý. Túrli tirek - syzbalar men tanymdyq tapsyrmalar arqyly oqýshylardyń tarıhı tanymyn keńeıtý, ótken jáne qazirgi oqıǵalarmen salystyra bilýge úıretý.
Tárbıelik: Oqýshylardy óz eliniń tarıhyn bilýge, tuńǵysh qazaq memleketiniń qurylýyna negiz qalaǵan qoǵam qaıratkerleriniń eńbegin baǵalaı bilýge tárbıeleý, óz eliniń tarıhyna, óz Otanyna degen qurmet sezimin qalyptastyrý.
Sabaqtyń barysy:
“Óz tarıhyn syılamaǵan halyq, ózin de syılamaıdy ”
N. Á. Nazarbaev
İ. Uıymdastyrý.
(Synypty topqa bólý, sabaqqa daıyndaý)
1. Handar toby
2. Batyrlar toby
3. Bıler toby
İİ. Ótken sabaqty pysyqtaý.
1. Qupıa uıashyqtar
“Etnos”
“Etnos” uǵymy
“Etnos” grektiń – etnos — taıpa, halyq degen sózinen shyqqan. Ǵylymda “halyq” termıniniń ornyna “etnos” termıni oryndy qoldanyldy. Bul termın etnostyń negizgi tarıhı túri – “taıpa”, “ulys” (“narodnost), “ult” uǵymyn túgel qamtıdy. Onyń ústine, “halyq” sóziniń “bir top adam” (máselen, “halyq jınaldy” desek) degen maǵynasy bar ekeni belgili.
“Etnonım”
2. “Etnonım” uǵymy
Etnonım (grek. etnos – halyq, onyma – esim, ataý) – rý, taıpa, el, halyq, ult ataýlary. Kóne dáýirlerde etnonımderder uran, rý, tańba retinde paıdalanylyp, rý, taıpa, ulys, el attarymen, solardyń ishinen shyqqan rýbasylary men bı, aqsaqal, batyrlardyń esimderimen de atalǵan, jer - sý attary retinde de qoldanylǵan. Etnonımder derbes maǵynaly, kóbinese jınaqtaý, kóptik uǵymdardy bildiretin sózder.
“Etnogenez”
“Etnogenez” uǵymy
Etnogenez (grek. etnos – taıpa, halyq jáne genozis – shyǵý, tegi) – ár túrli qaýymdyq toptar negizinde jańa quramdaǵy týystas taıpanyń nemese halyqtyń qalyptasýy. Etnogenez – qandaı bolsa da halyqtar tarıhynyń bastamasy. Ol únemi damý ústinde bolady. Birde oǵan jańa etnostyq toptar qosylyp, onymen bite qaınasyp, aralasyp ketse, endi birde odan keıbir toptar erekshelenip, bólinip te jatady. Mysaly: Qazaqstan aýmaǵyndaǵy kóptegen túrki tektes kóshpeli taıpalar birigip, bite qaınasyp, aralasý nátıjesinde qazaq halqy qalyptasqan.
“Qazaq”
“Qazaq” ataýy
Kóptegen ǵalymdar «Qazaq» sóziniń shyǵý tegin b. z. d 7 - 6 ǵ ómir súrgen saq taıpalarynyń atymen «saq», «qaz», «qas - pı», «haz», «qasaq» degen taıpa attarymen baılanystyrady.
Akademık N. Ia Mar, cheh ǵalymy B. Groznyı, akademık Á. H Marǵulan, tarıhshy
Sh. Aqynjanov, jazýshy S. Muqanov, t. b osy pikirdi qoldaıdy. «Qazaq» ataýynyń tórkini «qasaq», «kósek» sózderi deıdi.
Atyraý oblysy, Qurmanǵazy aýdany,
Orly selosy, N. S. Manaev atyndaǵy orta mekteptiń
tarıh páni muǵailimi Taýpıhova Klara
Slaıdty júkteý
You Might Also Like
