- 19 qaz. 2023 00:00
- 278
Qazaqstan Respýblıkasynyń terorızm men ekstremızmi
Dinı ekstremızm – dindegi shekten shyqqan kózqarastar men áreketterge berilgendik. Ekstremızmniń zorlyqpen, agresıamen jáne shekten shyqqan qataldyqpen sıpattalatyn belgileri kóp.
Ekstremızmniń keń maǵynasyndaǵy uǵymy – memlekettik qurylysty kúshtep ózgertý nemese bılikti basyp alý, memlekettiń egemendigi men aýmaqtyq tutastyǵyn buzýǵa baǵyttalǵan dinı motıvasıalanǵan áreket jáne osy maqsatta dinı alaýyzdyq pen óshpendilikti qozdyrý.
Latyn tilinen aýdarǵanda «qorqynysh, úreı» degen maǵynany bildiretin «terorızm» – ekstremızmniń asqynǵan kórinisi. Terorızm zorlyqtyń asa qatygez, úreıli túrleri men ádisterin paıdalanyp, saıası maqsattarǵa qol jetkizýdi kózdeıdi.
Terorıstik aktilerdiń saldarynan adamdar jappaı qyrylyp, buqara halyqtyń basym bóligi psıhologıalyq qysym kóredi, materıaldyq jáne rýhanı qundylyqtar qırap, zardaptary keıde qalpyna kelmeıtin shekke jetedi. Memleketter arasynda alaýyzdyq týyndap, sonyń saldarynan soǵys órti tutanady, áleýmettik jáne ulttyq toptar arasyna senimsizdik pen óshpendilik ákeledi.
Túrli qylmystyq toptar memlekettik bılikke yqpal etý ne kúıretý úshin terrorlyq aktilerdi júzege asyrady.
Terorızm – qazirgi jahandaný qaterleriniń biri, aýqymdylyǵy men jıiligi, adamzatqa qaýpi men qataldyǵy turǵysynan ol álemdik qaýymdastyq aldyndaǵy túıtkildi máselege aınaldy.
Dinı ekstremızm men terorızmniń áleýmettik zıany men qaýpi tómendegideı:
– qoǵam men memleketke asa aýyr psıhologıalyq jáne materıaldyq shyǵyn ákelýi, adam ómirin qıýy;
– azamattyq óshpendilikti nemese alaýyzdyqty tutatýy, memlekettiń konstıtýsıalyq qurylymyn ózgertýdi jáne onyń aýmaqtyq tutastyǵyn buzylýdy maqsat etetin birqatar zańsyz qarýly qurylymdardyń qyzmet etýi.
Dinı ekstremızmniń qylmystyq kórinisteriniń saldary birden baıqalmaýy da nemese uzaq merzimdik zardaptar ákelýi de múmkin.
Sońǵy jyldary syrtqy faktorǵa baılanysty dinı ekstremızm men terorızmniń qaýpi burynǵydan da artpasa, tómendegen joq. Qazaqstanmen shekaralas elderdiń irgesindegi Aýǵanstan bıligine tálipter kelgeni qaýip bulty qoıalana túskendeı. Óıtkeni Talıban uıymyna Qazaqstanda zańmen tyıym salynǵan