InfoHub Logo

Qazaqtyń esepterinde jyldan úlken múshel degender bar. Múshel — on eki jyl bolady. Sol jyldardyń attary ár haıýannyń attaryna uqsaıdy. Mysaly: Áýeli jyl múshelde — tyshqan, ekinshi — sıyr, onan soń — barys, qoıan, ulý, jylan, jylqy, qoı, meshin, taýyq, ıt hám dońyz. Sol jyldardy biletin qazaqtarǵa kisiniń qaı jylda týǵanyn aıtsa, adamnyń jasyn taýyp beredi.

Burynǵydan qalǵan sózder boıynsha sol haıýandar jyl aǵasy bolýǵa daýlasypty. Sonda jylqy aıtypty: «Men adam ústime minse, alysyn jaqyn etemin, meniń kúshim bolsa, kóredi, sútim bolsa, ishedi, qylyma sheıin arqan, jip esedi, adamǵa menen paıdaly mal joq, jyl aǵasy men bolamyn», — deıdi. Túıe aıtty: «Sen adamnyń jumysyn qylasyń, arpa, suly, shóp asaısyń, tamaǵyń úshin qul boldyń. Mine, men, sen kótere almaıtyn aýyrdy kóterip neshe aılyq alys joldarǵa baramyn. Ash boldym dep arpa, suly suramaımyn, kóde bolsa kóde, jýsan bolsa jýsan, ne kez kelse sony qorek etip, tabylsa, sý iship, tabylmasa, shólde de jolǵa júre beremin. Jyl basy bolý maǵan laıyq», — deıdi.

Sıyr aıtty: «Adam egin ekse, menimenen egedi, sútimdi ishedi, qurt-maı isteıdi», — dep.

Qoı aıtady: «Men bolmasam, qazaq úıin nemen jabar edi? Júnimdi alyp kıiz isteıdi, jabaǵymmenen kıiz tigedi, arqan-jip isteıdi, sútimnen qurt-maı alady», — deıdi.

It aıtty: «Men bolmasam, senderdiń kóbińdi ne urlap, ne qasqyr jep taýysar edi. Senderdiń barshalaryńnyń men baqtashyńmyn, dushpan kórinse, úrip, abalap ıeme habar beremin».

Taýyq aıtty: «Men bolmasam, kisi erte turyp jumysyna barmaı uıyqtap qalar edi. Men tańerteń turyp shaqyryp, habar aıtamyn «tań atty» dep. Kóp otyrsa, «jumysyńnan qalarsyń jatar ýaqyt boldy» dep, tún ortasynda shaqyramyn, kesh bolsa, taǵy shaqyramyn, «mezgil boldy» dep», — deıdi.

Tyshqan ne aıtaryn bilmeı turdy da, bir túrli qýlyq oılap, jıylǵan kópke aıtty: «Bul talasqanmen eshnárse ónbes, kúndi qarap turalyq ta, kim buryn kórse, sol jyl basy bolsyn», — deıdi.

Ózgeleri qarap turǵanda, túıe óziniń bıiktigine senip, «menen buryn kim kóredi» dep, tyshqannyń sózin qostap, bári de qarasyp turdy. Birazdan soń tyshqan jorǵalap túıeniń ústine shyǵyp, órkeshiniń basyna mindi de otyrdy. Munan soń kúndi bárinen buryn tyshqan kórip, habar berip, jyl basy bolǵany.

«Túıe boıyna senip qur qaldy», — degen sóz osydan qalǵan eken.

---