InfoHub Logo

Orazova Janat Esetqyzy
Aqtóbe oblysy Hromtaý qalasy
Mektepten tys bilim berý ortalyǵy MQKK
"Óleń órnekteri" úıirmesiniń jetekshisi

«Ustazdyń bıigi oılana qarasań, bıikteı beredi, úńile qarasań, tereńdeı beredi, qol  sozsań qarsy aldyńda, aınalsań artyńda turǵandaı» – dep Sokrat aıtqandaı, Egemendi elimizdiń aldyńǵy qatarly otyz memlekettiń qataryna qosylýǵa tabandylyqpen jyljý saıasaty qoǵamymyzdyń barlyq salasynda túbegeıli ózgerister engizip, jańa talaptar qoıylyp otyr. Sonyń ishinde bolashaq urpaqqa álemdik deńgeıde bilim berý maqsatyna oraı bilim mazmunyna jańasha qaraý – basty mindetterdiń biri. Qazirgi kezde bilim berýdiń jańa júıesiniń jasalynýy, bilim mazmuny men ádis-tásilderiniń jańarýy básekelestikke qabileti mol, shyǵarmashylyq baǵytta eńbektenetin, oı qabiletimen erekshelenetin azamatty tárbıeleýdi kózdeıdi.

Ǵylym men tehnıkanyń jedel damyǵan zamanynda aqyl-oı múmkindigin qalyptastyryp, adamnyń qabiletin, talantyn damytý — zamannyń basty talaby bolyp otyr. Osy jaıttardyń barlyǵyn júzege asyratyn adam — muǵalim. Muǵalim! Men úshin osy sózdiń ózinde qanshama mán-maǵyna, kúsh qudiretti, qasıetti uǵym jatyr. Muǵalimniń aldynan ótpeıtin eshkim joq. Jaqsy muǵalim — mekteptiń júregi, — degen Y.Altynsarın atamyz. Júreksiz ómir bolmasa muǵalimsiz bilimniń, tárbıeniń iske aspaıtyny belgili. Muǵalim eldiń erteńgi tizginin ustaıtyn urpaqty tárbıeleıdi. Al jas órkenniń qalaı bolyp ósýi ustazdan alǵan tálim-tárbıesine baılanysty ekendigi belgili.

Naǵyz muǵalim bolý — úlken abyroı, zor eńbek, ishki qajettilik jáne balalarǵa degen jalyndaǵan mahabbat. Ustaz degen ataqqa ıe bolýdyń ózi bir baqyt. Qaı zamanda bolmasyn, ustaz úzdiksiz izdenýshi, ushqyr oıly bolýy tıis dep oılaımyn. Mektep tabaldyryǵyn tarydaı bolyp attaǵan búldirshinderim bilim tuńǵıyǵyna erkin súńgise, shákirtterim bilim dodasynda qatarlasynan oza shaýyp, oń nátıjege qol jetkizip jatsa, muǵalimge budan artyq qýanysh bar ma?

Kezinde uly ǵulamalardyń biri «Balanyń baqyty jaqsy ustazdyń qolynda» degen eken. Bul qanatty sóz eshqashan óziniń mánin joıǵan emes. Sondyqtan erteń el tutqasyn ustaıtyn búgingi jas urpaqtyń bolashaǵy birinshi kezekte muǵalimniń bergen bilimi men tálim-tárbıesine tikeleı baılanysty dep oılaımyn.

Muǵalimniń tárbıe men bilim berý jolynda atqarǵan adal eńbekteri ǵana jas azamattardyń ómir joldaryna shýaq shasha alyp, durys baǵyt bere alady.

Búgingi dáýir — jańashyldyq dáýiri. Endeshe, onyń bolashaǵyna, alar bilimine, tálim-tárbıesine beı-jaı qaraýǵa taǵy bolmaıdy. Elbasynyń «Daǵdarys arqyly — jańarý men damýǵa» dep atalatyn halyqqa jolda­ýynda ustazdar qaýymyna zor mindet­ter júkteldi.

Uly aǵartýshy Ahmet Baıtursynov: «Mekteptiń jany — muǵalim. Muǵalim qandaı bolsa, mektebi de sondaı bolmaqshy, ıaǵnı muǵalim bilimdi bolsa, bilgen bilimin basqaǵa úırete biletin bolsa, ol mektepten balalar kóbirek bilim bilip shyqpaqshy. Solaı bolǵan soń, eń áýeli, mektepke keregi – bilimdi, pedagogıka, metodıkadan habardar, oqyta biletin muǵalim», — degen. Ǵasyrǵa jýyq ýaqyt ótse de, Alash arysynyń osy sózi eskirmek emes. Bul máseleni Elbasy da talaı márte qadap aıtqan.

«Ustazy jaqsynyń ustamy da jaqsy». Mekteptegi muǵalim – óz shákirtiniń bilimdi ǵana emes, ulttyq tárbıemen sýsyndaýyna da kóp kómek kórsetetin maman. Sebebi, ár oqýshy muǵalimge qarap boı túzeıdi. Onyń júris-turysyna elikteıdi. Demek, qazirgi zaman muǵaliminiń basty maqsaty – zaman talabyna saı, bilimdi tulǵa tárbıeleý. Qazirgi jastar ishinde Batystan kirgen beıádep qylyqtarǵa baryp, teris joldarǵa túskenderi bar ekeni belgili. Imandylyqtan ada bolyp, aǵaıyn-týysty, qala berdi, ata-anany qurmetteýden keri ketkenderi de kezdesedi. Munyń bári jas kezdegi tárbıeniń osaldyǵy dep jatamyz. Demek, osyndaı keleńsiz jaıttarǵa jol bermeý úshin qazirgi zaman muǵalimi – aqylshy, jol silter dana, aqyl qosar anadaı, tárbıe men bilim berýde ınovasıalyq tehnologıalardy meńgergen kásibı bilikti maman bolýy kerek.

Sonymen qazirgi zaman muǵalimi qandaı bolý kerek?

«Ómir boıy oqý kerek» erejesin ustanyp, ózi oqı otyryp, ózgeni oqytatyn;
Óziniń ǵana emes, basqanyń da eńbegine jaýapkershilikpen qaraıtyn;
Joǵaryda aıtylǵandaı jańa tehnologıany jetik meńgergen, bilimdi, jany jańalyqqa toly, túsinbegendi túsindire alatyn;
Meńgermegendi meńgergenshe meńgerte alatyn;
Quramyndaǵy muǵalimderdiń bilim, bilik, daǵdylaryn jetildirý joldaryn taba alatyn;

Osyndaı qasıetteri bar muǵalim arqyly, bolashaqta egemen elimizdiń erteńgi bolashaǵy bilimdi jas urpaq qalyptasary anyq ekendigi barshamyzǵa málim.

Ár ustaz, qoǵam jáne zaman talabyna saı pedagogıkalyq sheberligin shyndap, únemi izdenis ústinde bolýy tıis. Muǵalim retinde ózim de únemi izdenis ústinde bolamyn jáne pedogıkalyq jańa ádis-tásilderdi tıimdi qoldana otyryp, oqýshylarymdy bilim nárine jetkize bermekpin. Uly Abaı «Adamnyń adamshylyǵy jaqsy ata-anadan, jaqsy ustazdan, jaqsy qurbydan bolady» dep aıtyp ketkeni belgili. Osyndaı qasıet pen qurmetke laıyq ustaz bolǵan jón.

---