Sońǵy jańartý

(Ózgertilgen ýaqyty 1 kún buryn)
"Án padıshasy" atanǵan dara sazger
«Án padıshasy» atanǵan dara sazger
1 - júrgizýshi: Qurmetti qaýym, ándi qadir tutatyn kórermender!
Saǵynyshpen saǵymǵa aınalǵan asyl aǵany, án áleminiń ádemi qalyqtaǵan appaq degelegindeı, aq tilektiń, tátti úmittiń qusyna balap búgingi «Án padıshasy» atanǵan dara sazger» atty sazdy keshimizge hosh keldińizder.

2 - - júrgizýshi: Bar qazaqtyń tamsandyrǵan,
Tańnan tańǵa án saldyrǵan.
Ózin ánmen qarsy aldyrǵan,
Án ómirinde jaryq juldyzdaı sáýle shashyp, aıryqsha iz qaldyrǵan, kúlli qazaq halqynyń ulttyq maqtanyshyna aınalǵan asa kórnekti sazger, án janrynyń maıtalmany, Qazaqstan mádenıetine eńbegi sińgen qaıratker, osy zamandaǵy qazaq estradasynyń negizin salýshy, Qazaqstannyń halyq ártisi Shámshi Qaldaıaqov bıyl 84 jasqa tolady.

1 - júrgizýshi: Shámshi 1930 jyly tamyz aıynyń 15 juldyzynda kerýegi men jýsany júz túrli dertke shıpa Qyzylqum óńirindegi móldir sýly Arys ózeniniń jaǵasynda dúnıege keledi. Ákesi Ánapıa on saýsaǵynan óner tamǵan usta, zerger bolǵanmen ánshilikke áýestigi joq bolady. Toı - dýmandarda anasy Saqypjamaldyń shyrqap salǵan ánderi qalyń kóptiń qulaq quryshyn qandyrýymen qatar, bala júregine nur bolyp quıylyp, Shámshi «Tabıǵı darynymnyń ana sútimen kelgenine qýanbasam renjimeımin», - deıdi.
2 - júrgizýshi: Bul ánniń shyǵý tarıhy ári de jatyr, Aqmolany Selınograd dep atap 5 oblysty 1 ólke etip, ony Reseı jaqqa bermekshi bolyp jatqan kezde, Shámshi «men qazaqtyń namysyn oıatatyn bir án jazýym kerek, - degen eken.
1 - júrgizýshi: Otanshyl, halyqshyl, ult jandy bolýǵa baýlyıtyn shyǵarmalardyń arasynda bul án erekshe.
2 - júrgizýshi: Shámshige aıt, taǵy da bir tańdandyrsyn,
Jyndandyrsyn júrekti jandandyrsyn.
Máńgilik ólmes mahabbatym aıta júrer,
Máńgilik ólmeıtuǵyn án qaldyrsyn, - dep aqyn Muqaǵalı jyrlaǵandaı, bul án máńgilik ólmeıtuǵyn, halyq arasynda, ásirese elshilik notasyn tapqan án.
1 - júrgizýshi: Bul ánmen 1986 jyly Jeltoqsan kóterilisine jastar «Elim – aı» ánine salyp urandaı shyrqap shyqqan edi.
2 - júrgizýshi: Bul án El basyn ulyqtaý rásiminde de shyrqaldy.
1 - júrgizýshi: Meniń ánuranym!
Bolashaqqa baǵyt bergen, kókiregine jaryq bergen,
Ón boıyńdy shabyt kernep, erteńine halyq sengen,
Aqyrynda qazaǵyma táýelsizdik alyp kelgen.
2 - júrgizýshi: «Meniń Qazaqstanym» án uran bop
Rýh kóshin tartty alǵa,
Budan asqan baqyt bar ma, baq bar ma.?!
Ánurannan týǵan ulttyq rýhqa tolǵan dúleı kúsh, elge, týǵan jerge óshpes sezim syılaıdy.
Án «Meniń Qazaqstanym»

1 - júrgizýshi: Óziniń bir sózinde «Ánniń shyǵýyna úlken sebep bolǵan maǵan álemniń jaryǵyn syılaýmen qatar án dúnıe esigine jetelegen aıaýly anam Saqypjamal Buharbaıqyzynyń 1959 jyly mezgilsiz dúnıe salýy» depti sazger.
2 - júrgizýshi: «Ana men seniń basyńa kesene ǵımarat ornatam» dep aıta almaımyn, biraq saǵan ánniń eń asylyn, eń názigin arnap jazamyn, ol eshqashan umytylmaıdy»,- deıdi.
1 - júrgizýshi: Uıqysyz túnder ótipti, tańnan nur saýǵan
Náreste úni – sheker - aý, kútip tursa aldan,
Dúnıege meni ákelgen jandy ardaqtap,
Anama áni shyrqalǵan.
2 - júrgizýshi: Ǵafý Qaırbekovtyń sózine jazylǵan «Ana týraly jyr»

1 - júrgizýshi: Ánapıa januıasynda bir ul dúnıege keledi, «Qaldaıaq sen uldy boldyń»,- dep jeńgeleri oralǵan balany ákesiniń qolyna ustata bere, ákeniń qaıratty qolyn sezip jylaǵan ulyna:
- Bárekeldi, men seni Jamshıd patshanyń atymen ataǵaly júrsem, biraq myna daýysyń patshanykine emes, ánshinikine qóbirek uqsaıdy eken, - depti.
2 - júrgizýshi: Ia, rasyndada Jamshıd atanǵan bala Shámshi Qaldaıaqov bolyp búkil Qazaqstanǵa «Válstiń koroli» degen atpen ataǵy shyǵatynyn áke
bilmegen edi.
Jastardyń súıip tyńdaıtyn, jigit jeleń, bozbalalary án arqyly qyzǵa syrlaryn bildiretin váls ánderi jeterlik. Olar: «Aqerke Aqjaıyq, Arys jaǵasynda, Syr sulýy, Tamshy arýy, Qaıyqta»
1 - júrgizýshi: Án. «Syr sulýy»

2 - júrgizýshi: Osynaý ánderdiń qaı qaısysynda bolmasyn, adam balasynyń keýdesinen oryn tepken nebir ǵajap sezimderdiń qaı túri bolmasyn Shámshi ánderinen baıan taýyp jatady.
1 - júrgizýshi: Shámshiniń áni, Shámshiniń áni
Tańdaıdan ketpes, bal shyryn dámi.
Syzylyp demmen, jaıady jelmen
Janrǵa aıtpaǵan jan syryńdy áli.
2 - júrgizýshi: Birde dosy Tumanbaı Moldaǵalıevke kelip, biz bir án jazýymyz kerek. Bir muńlyq jigittiń súıgen qyzyna qosyla almaı, súıgeni basqa bireýge turmysqa shyǵyp ketken jigittiń ókinishti jyry bolýy kerek, sóıtip biz saǵynyshtyń zaryn shyǵaraıyq, - deıdi.
1 - júrgizýshi: Tumanbaı Moldaǵalıevtiń sózine jazylǵan án «Ánim sen ediń»
2 - júrgizýshi: Naǵyz qýanyshty sát, úılený toıy, eki jastyń qosylýy, bylaısha aıtqanda qos ózen sekildenip, degendeı, án Muhtar Shahanovtyń úılený toıyna syı retinde án shashý bolyp shashylǵan «Qýanysh válsi».
1 - júrgizýshi: Muhtar Shahanovtyń sózine jazylǵan án, «Qýanysh válsi»

2 - júrgizýshi: 60 - 70 jyldardaǵy Shámshi ánderi ǵajaıyp sazdylyǵymen, syldyrap aqqan bulaq sýyndaı tap - taza syńǵyrymen, lırıkalyq nazdylyǵymen erekshelenedi. Shámshiniń jańa týǵan ánderi búkil jas tyń júrek jalynynan órshil de sulý sezimin, adal da móldir mahabbatyn
jetkizgendeı bolatyn.
1 - júrgizýshi: Jastar unatqan jandaryna ińkár sezimin Shámshiniń ánderimen
jetkizetin. Sondaı ánderdiń biri Maıchekınniń sózine jazylǵan án «Bárinen de sen sulý» áni.
2 - júrgizýshi: Ómirge ándetip kelesiń, ánmenen jer qoınyna enesiń.
Ánniń qudirettiligi de sonysynda. Án - kóńildiń qumary, qýanysh - toıdyń syńary, jastyq - ómirdiń yntyzary.
1 - júrgizýshi: Jyldar,
Ómirdiń ózenimen,
Aǵady kezegimen, - dep aqyn jyrlasa, sazger ómirdiń erteńgi nurly kúnine asyqqan úkili úmitin, ómirge qushtarlyǵyn, ánge aınaldyra bilgen.
2 - júrgizýshi: Án «Ómir ózen» sózi Muhtar Shahanovtiki, ánin jazǵan Shámshi Qaldaıaqov
1 - júrgizýshi: Keshikpeı kelem dep eń
Men turmyn eleńdeýmen, - qyzdy kútken jigittiń saǵynyshy áýenmen terbeledi.
2 - júrgizýshi: Án. «Keshikpeı kelem dep eń»

1 - júrgizýshi: Syr jerinde týǵan án, eldiń myzǵymas birligi men tamasha tirligi, yntymaǵy men dostyǵy, ystyq yqylastarym en shynaıy aq peıilderi sazdyń tamasha yrǵaǵyna terbeledi.
2 - júrgizýshi: Shúkirovtiń sózine jazylǵan Shámshiniń áni «Syr sulýy»
2 - júrgizýshi: Birde jazýshy, sazgerdiń dosy Orazbek Bodyqov osy ánniń qalaı týǵany jaıynda bylaı deıdi: «Myna bir kúni qara tory jigit jolyqty da bylaı dedi:
- siz ekeýimiz bir ózenniń boıynda týyppyz, bir ózenniń sýyn ishippiz. Men osynda naq sulý súıiktimdi taýyppyn. Shámshi atyńyz bar qalaısha sizge bir sulý jolyqpady?
- Nege olaı deısiń? Qıalymnan týǵan sulý osy jerde týǵan.
- Olaı bolsa nege ánderińizde Arys joq, ózenniń sulýlyǵyn nege ánge qosyp jyrlamaımyz, - deıdi álgi jigit.
«Osy kezdesýden keıin men osy ándi dúnıege ákeldim»- degen sazger.
1 - júrgizýshi: Kelesi tyńdaıtyndaryńyz Muhtar Shahanovtyń sózine jazylǵan án «Arys jaǵasynda».

2 - júrgizýshi: 1959 jyly Shámshi konservatorıadan shyǵyp qalyp, elge oralýǵa ar sanap bos júrgen kezinde, jazdyń bir kúnderinde Almatynyń «Tastaq» bazarynda syǵandar gıtaramen án salyp máre - sáre bolyp jatqan eken, solardyń ónerin uzaq tamashalaıdy.
1 - júrgizýshi: Syǵannyń án yrǵaǵyna elikken sazger syǵan jigitinen gıtarany surap, jaqynda shyǵarǵan ánderin oryndaıdy. Sol syǵan dostaryna degen saǵynyshtyń arqasynda «Syǵan serenadasy» ómirge keledi.
2 - júrgizýshi: Qydyr Myrza - Álıdiń sózine jazylǵan «Syǵan serenadasy»
1 - júrgizýshi: Kelesi ánniń de shyǵý tarıhy bar, obkomnyń úshinshi hatshysy Qarajan Ábilázımov, mektepti jańa bitirgen jas qyzǵa úılenip toıǵa shaqyrady. Sol kezde arnaıy shyǵarylyp, toıǵa syı ret inde osy án oryndalady
2 - júrgizýshi: Sózi M. Shahanovtiki án «Aq bantık»

1 - júrgizýshi: Uly kompozıtordyń artynda 300 - ge jýyq ánderi qalǵan. Sol ánderdiń biri: «Qaıyqta»
2 - júrgizýshi: Án. «Shámshimen syrlasý»
1 - júrgizýshi: Sh. Qaldaıaqov ómirden ozar shaǵynda «Otyrardaǵy toı» degen án jazady. Bul sońǵy ánin týǵan jerine arnaǵan kompozıtorda arman bar ma? Óleńi S. Asanovtiki, áni Sh. Qaldaıaqovtiki «Otyrardaǵy toı».
2 - júrgizýshi: Jyr shýmaqtary «Qosh Shámshi»

1 - júrgizýshi:«Án patshasy» etip halqynyń qurmetine bólengen, ár júrekte mahabbat otyn mazdatqan -* onyń Arystyń erke tolqynyndaı, Kaspııdiń kógildir tunyǵyndaı sulý da syrly ánderi edi. Endi mine, Shámshiniń ózi de óshpes ánge aınalyp ketti.

2 - júrgizýshi: Osymen Shámshi Qaldaıaqovqa arnalǵan «Án padıshasy» atanǵan dara sazger» atty sazdy keshimiz aıaqtaldy.
Kóńil qoıyp tyńdaǵandaryńyzǵa kóp rahmet!

You Might Also Like

Jańalyqtar

Jarnama