InfoHub Logo

Sabaqtyń taqyryby: Sabaqty etistik pen salt etistik.
Sabaqtyń maqsaty:
a) bilimdilik: oqýshylarǵa etistikterdiń maǵynasyna qaraı sabaqty etistik pen salt etistikter bolyp bólinetindigi jaıly tolyq málimet berý.
á) damytýshylyq: oı - órisin, oılaý belsendiligin, sóıleý sheberligin, til mádenıetin damytý, sózdik qoryn molaıtý, saýattylyqqa baýlý, olardyń oı - pikirin qalyptastyrý.
b) tárbıelik: elin, jerin, Otanyn qadirleýge, adamgershilikke, adaldyqqa,
eńbeksúıgishtikke tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: jańa sabaq.
Sabaqtyń ádisi: STO strategıalary. Venn dıagramsy
Pánaralyq baılanys: ádebıet.
Sabaqtyń kórnekiligi: kesteler, kespe qaǵazdary, tirek syzbalar, semantıkalyq karta.

Sabaqtyń barysy:
a) Uıymdastyrý kezeńi.
1. Sálemdesý.
2. Kezekshi málimdemesi.
4. Jańa sabaqqa daıyndyq.
á) Úı tapsyrmasyn suraý.
1. Ótken sabaqta ótilgen erejeni suraý.
2. Jattyǵý jumysynyń oryndalý barysyn dápterlerinen tekserý.
3. Oqýshylardyń bergen jaýaptaryna qaraı bilimderin baǵalaý.
Etistik
↓
Negizgi
bolymdy
Týyndy
bolymsyz
dara
dara
sabaqty
salt

Tulǵasyna qaraı: negizgi, týyndy;
Quramyna qaraı: dara, kúrdeli;
Maǵynasyna qaraı: bolymdy, bolymsyz.
b) Jańa sabaqty túsindirý.
Búgingi sabaqta «Sabaqty etistik pen salt etistik» taqyryby jaıly túsindiremin.
Asyldy qaıraq ushtaıdy.
Aqyldy bilim ushtaıdy.
Neni qaıraq ushtaıdy?
Neni bilim ushtaıdy?
Aqyldy, asyldy qaı septikte tur?
Berilgen maqal joldaryndaǵy etistiktiń /ushtaıdy/ aldyna kelgen (asyldy, aqyldy) sózderdiń tabys septiginde turǵanyn baıqadyńdar ma?
Etistikter maǵynasyna qaraı sabaqty etistik jáne salt etistik bolyp ekige bólinedi. Maǵynasy jaǵynan týra obektini, tabys septiktegi sózdi qajet etip turatyn etistikter sabaqty etistikter dep atalady. Sabaqty etistikter kimdi? neni? (keıde tabys septiktiń jasyryn túri — ne?) degen suraqtarǵa jaýap beretin tabys septiktegi sózben baılanysady. Mysaly: Sózdi sen basta. Búl sóılemdegi basta degen etistik sóz degen sózdiń tabys septikte turýyn talap etip tur. Keıde ondaı sózder tabys septiktiń jasyryn túrinde turýy da múmkin. Ondaıda eki sózdiń (tabys septikti sóz ben etistiktiń) arasyna basqa sóz keltirip qoldanyp kórý kerek. Mysaly: Óleń aıt — óleńdi aıt, t. b. sonda tabys septigi aıqyn baıqalady. Keıde týra obekt mánin bildirip turatyn tabys septiktegi sóz sóılemde qoldanylmaýy da múmkin. Ondaıda etistikten suraq qoıý kerek. Etistikten kimdi? neni? degen suraq qoıýǵa bolsa, onda ol — sabaqty etistik. Mysaly: aıt, kór, oqy, t. b. etistikterden kimdi? (neni?) aıt? dep suraq qoıýǵa bolady. Mys: Men óz elimdi súıemin. Ne isteımin – súıemin etistik. kim súıtin? Men - bastaýysh. Kimdi súıemin? Elimdi – tolyqtaýysh. Qaı eldi súıemin? óz – anyqtaýysh.

Bul sóılemdegi súıemin - sabaqty etistik. Otanymdy qorǵaımyn.
Maǵynasy jaǵynan týra obektini — tabys septiktegi sózdi qajet etpeıtin etistikter salt etistikter dep atalady. Salt etistikter barys, jatys, shyǵys, kómektes septiktegi sózdermen tirkese berýi múmkin, biraq tabys septiktegi sózben baılanyspaıdy. Mysaly: qaladan qaıt nemese túsinde keldi, t. b. bolyp qoldanylsa da, neni (aýyldy, t. b.) qaıt, neni túsinde, t. b.) keldi dep aıtýǵa bolmaıdy. Sondyqtan da bular — salt etistikter.

Keıbir etis jurnaqtary salt etistikterdi sabaqty etistikterge nemese sabaqty etistikterdi salt etistikterge aınaldyrý qyzmetin atqarady. Mysaly: ózgelik etis jurnaqtary: - ǵyz, - giz, - qyz, - kiz, - dyr, - dir, - tyr, - tir, - yr, - ir, - r, - t salt etistikke jalǵansa, ony sabaqty etistikke aınaldyrady: sham sóndi — shamdy sóndirdi, t. b. al yryqsyz (keıde ózdik) etis jurnaqtary sabaqty etistikke jalǵanyp, ony salt etistikke aınaldyrady: áńgimeni aıtty — áńgime aıtyldy, t. b.
Dosyma (kimge?) bardym, tórde (qaıda?) jatyr, mektepten (qaıdan) shyqtym, anammen (kimmen?) syrlastym.

A. s. kitap, anasy, ákem.
İ. s. kitaptyń, anasynyń, ákemniń.
B. s. kitapqa, anasyna, ákeme.
T. s. kitapty, anasyn, ákemdi.
J. s. kitapta, anasynda, ákemde.
Sh. s. kitaptan, anasynan, ákemnen.
K. s. kitappen, anasymen, ákemmen.

Sabaqty etistik pen salt etistik júkteý