InfoHub Logo

Apasy qaınylarynyń atyn atamaýshy edi. Keıde "ana bala", "myna bala" dep tuspaldap ketetini de bar. Dástúr babalardyń arýaǵynyń razylyǵy úshin saqtalynady deıdi apasy. Sóıtken apasy óz sheshesin "Jánike" dep atymen ataýshy edi. Bir áńgimesi bylaı bop keletin:

"Onda tuzǵa túsip jatyr edim. Tuzdyń ishinde jatyp kózim ilinip ketken eken. Qyr ǵoı, osy Arandy qyr, bir kezde sonyń basynan qolynda aldyrmaq-saldyrmaqtary bar bir qyzyldy-jasyldy kıingen top túsip kele jatty. Qorqyp jatyrmyn. Túsimde de tuzǵa túsip jatyr ekenmin deımin. Bir kezde álgilerdiń aldynan qolynda taıaǵy bar bir aq saqaldy shal shyǵa keldi. "Áı, qaıt keıin! Qaıt keıin! Kımelep qaıda bara jatyrsyńdar?! Munda tuzǵa túsip jatqan adam bar" degeni. Shoshyp oıandym. - Jánike! - deımin daýystap. - Jánike! Empeleńdep ájeń jetti: - Ne boldy, jazǵan-aý?! - Shyǵar tuzdan, Jánike! Shyǵam tuzdan! - Jazǵan-aý, jata turmadyń ba? - Jatpaımyn deımin, Jánike! Tús kórdim deımin! Tuzǵa túsken adamdy jalǵyz qaldyryp ketpeıdi deýshi edi. Qaıda júrdiń ózi?! Ájeń kúmiljıdi: - Shı sýyryp ala qoıaıyn dep edim. - Óı, shıiń bar bolsyn, Jánike! Shıi bar bolsyn! Kıimimdi ber! Tuzdan shyǵam!"

- Eki uldyń ortasyndaǵy jalǵyz qyz bolǵannan keıin be, ákem ólgenshe jaqsy kórdi ǵoı, - deıdi apasy. - Mańdaıymnan shertpegen kisi ǵoı. İnim Ábdildany oılasam, áli kúnge deıin ózegim órtenedi. Janyp turǵan bala edi ǵoı Ábdilda. Sabaqqa alǵyr, zerek edi. Jetkinshek shaǵynda ketti. İni bolyp betime bir qarsy kelmeýshi edi.

Apasynyń ekinshi baýyry Abylaı naǵashysy keıde munyń apasyna kelip áńgimelesip otyrýshy edi. Mundaıda munyń úlken aǵasy: "Ábeke, shylymyńyzdan berseńizshi, siz shylymnyń táýirin tartatyn kisisiz ǵoı", - deıdi qaljyńdap, óziniń qaltasynda da fıltrli sıgareti jata tura. Mundaıda Abylaı naǵashysy jaıylyp túsedi: "Aý, jıenimnen aıaǵan temekini ıt jesin, Ǵabıtten nesin aıaıdy ekenmin", - dep, dereý qaltasynan portsıgaryn sýyryp alyp, portsıgardy ashqan kúıi jıeniniń aldyna tosyp: "Al. Alshy qansha alsań da", - deıdi. Mundaıda aǵasy kúlip: "Ábekeńniń shylymynan eki túıir alaıyn endi, bul kisiler shylymnyń táýirin, qymbatyn tartatyn kisiler ǵoı", - dep, shylymsalǵyshtaǵy qatar-qatar jatqan shylymnan eki túıirin alyp jatýshy edi.

- Ákem osy rýǵa aralasyp ketken kisi ǵoı, - deıdi apasy. - Bolmasa bizdiń súıegimiz basqa, tegimiz basqa. Bul jerden kózge kórinip turǵan Kete kórip otyrsyń ba? Ketelerdiń óris-qonystary basqa ǵoı.

Apasynyń osy rý dep otyrǵany - Asannyń Baımyrzasy.

- Osy rýǵa kelin bolyp túskenimde, - deıdi apasy. - osy rýdyń úlkenderi aıtty: "Shyraǵym, qazaqta dástúr bar, ol kelinniń sálem salýy degen. Bul - oryndalýy tıis dástúr. Seni sol sálem salýǵa mindettemeımiz, - dedi. - Óıtkeni, shyraǵym, qazaqta qyz bala aǵalaryna sálem salmaıdy. Sen qyzymyz bolyp qala ber. Biz aǵalaryń bolyp qala bereıik", - dedi. Keıin balalar ómirge kelgennen keıin de, sol úlkender aıtypty deıdi ǵoı: "Qazaqta bir jaman ádet bar edi, jeńgesinip shesheden boqtaıtyn, myna úıdiń baldaryn shesheden boqtamańdar", - dep eskertip otyrady eken.

- Apa, ana kisi nege saǵan sálem salady? Ol kisiniń shaly degen bizdiń ákemizden úlken emes pe? O zaman da, bu zaman, abysynnyń kelinge sálem salǵanyn kórgenimiz osy, - degen balalarynyń suraǵyna apasynyń:

- Oı, aınalaıyndar, ol maǵan kelin dep sálem salyp jatqan joq, qyz dep sálem salyp jatqany ǵoı. Ol sálem ári-beriden keıin maǵan da salynyp jatqan sálem emes, soǵystan qaıtpaı qalǵan ákeme, shańyraǵymyzǵa kórsetip jatqan qurmeti. Ol kisiler kimniń kim ekenin, neniń ne ekenin biletin adamdar ǵoı, - degeni bar.

- E, báse, áıteýir, qyz-aý dep turyp ıiledi. Bir kempirdiń bir kempirge "qyz-aý" dep turyp ıilgeni kózge qyzyq kórinedi eken. Oıpyrm-aı, burynǵynyń adamdarynyń syılastyǵyn-aı! Ózimiz on jyl birge oqyǵan klastastarymyzǵa kóńilimiz soqsa, amandasyp, kóńilimiz soqpasa, sálemdespegen kúıi de óte beremiz ǵoı, - dep balalardyń úlkenderi kúlisip jatýshy edi.
 

---