InfoHub Logo

Ómirdegi eń qıyn dúnıelerdiń biri — kúresýge turatyn jáne turmaıtyn isterdi anyqtaý. Bir jaǵynan tabandylyq pen batyldyq tabysqa jetýdiń negizi. Bıznes bolsyn, bilim alý, qarym-qatynas qurý — jalpy kez kelgen salada tabandylyq pen shydamdylyq óte mańyzdy.

Ekinshi jaǵynan, bireýge eshqashan berilme dep keńes berý de durys emes. Tabysty adamdar istep jatqanyn tastap kete beredi. Eger birdeńe jumys istemese, olar muny sheksiz qaıtalaı bermeıdi. Olar baptap, rettep kóredi. Bolmasa burylady da, oıynnan shyǵady. Qaıta-qaıta bir nárseni jasap, túrli-túrli qorytyndy kútken aqymaqtyq.

Ómir eki strategıany da talap etedi (jáne «basqasha emes, dál osylaı ǵana jasa» degenge tózbeıdi). Keıde bar qaıratyńyzdy salyp, eki ese kúshpen jumysqa kirisý qajet. Al keıde iske aspaıtyn dúnıelerden bas tartyp, jańa birdeńeni istep kórý qajet.

Sonymen, jalǵastyrý qajet pe, álde toqtaý qajet pe, ony qalaı bilemiz? Djeıms Klır (kásipker, fotograf, saıahatshy...) osy suraqtyń jaýabyn tapqan sıaqty jáne «Sátsizdiktiń úsh kezeńiniń» qurylymyn shyǵardy.

Sátsizdiktiń úsh kezeńi

Bul qurylym máseleni sátsizdiktiń úsh kezeńine bólip, jaǵdaıdy aıqyndaýǵa kómektesedi:

Ádistegi qatelik. Bul «QALAI» sanatyndaǵy qatelikter. Olar senimsiz júıelerdi qurǵanda, nátıjelerdi muqıat ólsheýdi umytqanda jáne máseleniń egjeı-tegjeıine nemquraıly qaraǵanda paıda bolady.

Strategıadaǵy qatelik. Bul «NE» sanatyndaǵy qatelikter. Bul qalaǵan nátıjege jetýge múmkindik bermeıtin strategıalardy ustanǵan kezde paıda bolady. Siz muny nege jasaıtynyńyzdy jáne qalaı jasaıtynyńyzdy bilýińiz múmkin, biraq strategıadaǵy qatelik bárin qurtady.

Kórinistegi qatelik. Bul «NEGE» sanatyndaǵy qatelikter. Bul ózińiz úshin anyq baǵyt qoımaǵan kezde, sonymen qatar sizdi shyn máninde qanaǵattandyrmaıtyn kórinistiń artynan ergende paıda bolady. Iaǵnı siz aınalysyp jatqan isińizben ne úshin aınalysatynyńyzdy túsinbeısiz.

Ár qatelikti bólek-bólek qarastyraıyq.

Birinshi kezeń: ádistegi qatelik

Sem Karpenter kishigirim bızneske 1984 jyly ıe boldy. Alǵashqy jarna retinde 5 myń dollar berip, ol Bendtegi kúıreýge ushyrap jatqan bıznesti satyp alady jáne ony «Centratel» dep qaıta ataıdy.

«Centratel» táýlik boıy qoldaý kórsetetin anyqtamalyq telefon qyzmeti boldy. Karpenter bıznesti satyp alǵan kezde, ol «kompanıa kóp uzamaı AQSH-taǵy eń sapaly telefon qyzmeti bolady» dep úmittendi.

Biraq bıznes oılaǵandaı júrmedi. 2012 jylǵy suhbatynda Karpenter óziniń osy bıznestegi alǵashqy 15 jylyn bylaı sıpattaıdy:

«15 jyl boıy men aptasyna 80-100 saǵat jumys istedim. Ózim eki bala tárbıeledim. Jıi aýyrdym, antıdepressanttardyń túr-túrin ishtim jáne kompanıany satyp jibergim keldi. Eger siz moraldyq kúıreý degendi elestete alsańyz, sony 10-ǵa kóbeıtińiz — men ózimdi solaı sezindim».

Kompanıany satýǵa bir kún qalǵanda, ol bárin túsinedi. Bıznesiniń júrmeý sebebi, barynsha ónimdilikke qol jetkizýge qajetti júıelerdiń jetispeýshiligi. Karpenterdiń aıtýynsha: «Bizde neshe túrli máseleler boldy, sebebi kompanıadaǵy ár adam, ózi qajetti dep sanaǵan dúnıeni jasap júrdi».

Osylaısha, ol tapsyrmalardy jalpylaý jáne algorıtmdeý qajettiligin túsinedi. Ol kez kelgen qyzmetker ala alatyn jáne qandaı da bir jaǵdaıda qalaı áreket etý kerektigin qadamdap túsindiretin nusqaýlyq jazady. Budan keıin Karpenterdiń jumysy aptasyna ortasha 10 saǵatqa ǵana jalǵasty. Ár tótenshe jaǵdaıda onyń aralasýy qajet bolmady.

Túzetý

Ádistegi qatelikterdi túzeýdiń úsh negizgi tásili bar:

1- Prosesti jazyp alý.

2- Nátıjelerdi ólsheý.

3- Ádisti qaıta qaraý jáne retke keltirý.

Ekinshi kezeń: ádistegi qatelik

Naýryz 1999 j. «Amazon» negizin qalaýshy Djeff Bezos, kompanıasynyń «Amazon Auctions» atty qyzmetin iske qosatynyn habarlaıdy. Bul qyzmet adamdarǵa bárin onlaın satýǵa múmkindik beredi. Ideıanyń negizgi maqsattarynyń biri — «eBay» qyzmetine básekeles bola alatyn qyzmet usyný. Mıllıondaǵan adam onda taýarlaryn satatynyn Bezos bildi, jáne «Amazon» da osyndaı kelisimder jasaý orny bolǵanyn qalady.

«Amazon»-nyń ınjener-baǵdarlamashysy Greg Lınden sol kezderdi bylaı eske alady: «Bul ǵalamat joba bolatyn. Kompanıa adamdary óz jobalaryn tastap, osyǵan kiristi. «eBay»-diń barlyq fýnksıalaryn qamtıtyn Auctions saıty nólden qurastyryldy. Ol úsh aıdan az ýaqytta jobalanyp, qurastyrylyp, baqylaýdan ótip, iske qosyldy».

Biraq «Amazon Auctions» joıqyn quldyraýǵa ushyrady. Saıt iske qosylǵan alǵashqy 6 aıdyń ishinde basshylyq jobanyń jaramsyz ekenin túsindi. 1999 jyldyń qyrkúıeginde «Amazon zShops» ataýymen jańa qosymsha shyqty. Bul joba ınternet-dúken quryp, taýardy «Amazon» arqyly satýǵa múmkindik berdi. Bul ıdeıa da quldyrady. Bezos kompanıa ondaǵan mıllıon dollar joǵaltqanyn moıyndady.

Sońynda «Amazon» syrtqy satýshylarǵa arnalǵan platforma quryp kórmekshi bolady. 2000 jyldyń qarashasynda olar «Amazon»-nyń jańa taýarlarymen qatar árkim óziniń ustalǵan ónimderin sata alatyn «Amazon Marketplace»-ti iske qosady. Bul joba kópshiliktiń kóńilinen shyǵady.

Túzetý

1999 jyly «Amazon» ózin «klıentterge eń bet burǵan kompanıa» dep anyq kórdi. Olar óz isteriniń sheberi boldy, sondyqtan nebary úsh aıdyń ishinde «Amazon Auctions» qura aldy. Nege jáne qalaı ekeni túsinikti edi, biraq ne ekeni túsiniksiz.

Strategıadaǵy qatelikterdi túzeýdiń úsh negizigi tásili bar:

1 - Tez iske qosý.

2 - Arzan isteý.

3 - Árdaıym qaıta qaraý jáne jetildirip otyrý.

Úshinshi kezeń: kórinistegi qatelik

Ralf Ýoldo Emerson 1803 jyly Massachýsetste týdy. Onyń ákesi birtekti shirkeýdiń din qyzmetshisi boldy. Sol kezderi hrıstıandyqtyń bul din tarmaǵy AQSH-ta birshama tanymal bolatyn.

Ralf ákesiniń jolyn qýyp, Garvardta bilim alady, keıin pastor bolady. Biraq ákesine qaraǵanda, ol biraz jyldan keıin shirkeýdiń kóptegen ilimderimen kelispeıtinin ańǵarady. 1832 jyly ol din qyzmetin tastap, kelesi jylyn Eýropada ótkizedi. Saıahattaý oǵan qatty áser etedi. Ol Djon Stúart Mıll, Ýılám Vordsvort, Semúel Teılor Kolrıdj jáne Tomas Karlaıl sıaqty zamanaýı fılosoftarmen jáne jazýshylarmen dostasady. Onyń qyzyǵýshylyǵy teologıadan ǵylymǵa aýysady.

AQSH-qa oralǵan soń, Emerson Jańa Anglıanyń ıntellektýaldarynan turatyn transendenttik (ıdealısik fılosofıadaǵy aǵym) klýb qurady: olar fılosofıa, mádenıet, ǵylym jáne amerıka qoǵamyn jaqsartý jaıly áńgimelesedi. Ol qalǵan jylyn óz fılosofıalyq júıesin qurýmen, esse men kitap jazýmen ótkizedi. Emerson eń bedeldi amerıkalyq fılosof sanalady.

Túzetý

Siz armanyńyzǵa jaqyndatatyn birdeńe istegende, kóbine sátsizdikke urynasyz. Munyń sebebi, sizdiń armanyńyz, kórinisińiz shynaıy emes, bireýdiń tańýymen bolýy múmkin. Sondyqtan sizdiń ár áreketińiz mánsiz bolyp túıiledi.  

Kórinistegi qatelikterdi túzeýdiń úsh negizgi tásili bar:

1 - Ómirińizdi qorytyndylańyz.

2 - Ótken shaq qaıta oralmaıtynyn túsinińiz.

3 - Synǵa kóshińiz.

Sáttilik tileımiz!

---