Shól ósimdikteri men janýarlary
Sabaqtyń taqyryby: Shól ósimdikteri men janýarlary
Maqsaty: Shól ósimdikteri men janýarlary jaıly túsindirý. Teorıalyq oılaýyn, sózdik qoryn, tabıǵat qubylystarynyń uqsas bolatyny, ereksheligi týraly oıyn damytý.
Tabıǵatqa janashyr, týǵan jerge degen súıispenshilikke tárbıeleý.
Sabaq tıpi: aralas sabaq
Kórnekiligi: sýretter, slaıd, beınerolık.
Ádisi: túsindirý, áńgimeleý, kórnekilik, suraq - jaýap, taldaý, jınaqtaý
Barysy: İ Uıymdastyrý kezeńi. Amandasý, túgendeý, oqýshylardyń zeıinin, nazaryn sabaqqa aýdarý.
İİ. Bilimdi tekserý kezeńi:
1. Suraqtarǵa jaýap alý.
- Shalǵyndy aımaq pen dalaly jerdiń ósimdikteri men janýarlary tirshiligindegi uqsastyq pen aıyrmashylyq týraly ne aıta alasyńdar?
- Bódene tirshiligi men sýyr tirshiligi jaıly ne bilemiz?
Olardy qorǵaýdyń qandaı mańyzy bar?
İİİ. Maqsatyn qoıý kezeńi: Taqyrybyn, maqsatyn habarlaý. Shól ósimdikteri men janýarlary.
İV: Jańa materıaldy túsindirý kezeńi: Beınerolık. (Shól dala.)
Kirispe: shól dala degende kóz aldaryńa qandaı dala elesteıdi? Shól dalanyń ósimdikteri, janýarlary týraly ne bilesińder? Osy suraqtarǵa jaýap alǵannan jańa sabaqty túsindirý.
Shól — sýǵa tapshy aımaq. Onyń aýasy, topyraǵy qurǵaq, ósimdikteri seldir, sırek bolyp keledi. Shól — qumdy, sortańdy, sazdy, taqyr, tastaqty shólderge ajyratylady.
Qumdy shólder jazyqty jerlerdiń borpyldaq taý jynystarynyń ústinde qalyptasady.
Qumdy shólderdi ósimdikter toqtatyp, bekitedi. Olar seleýboıaý, qum qıaǵy, júzgin, domalaq kirpige uqsas qumarshyq, aqsekseýil. Teńiz tabandy jazyqtardyń topyraǵy sazdy keledi.
Ósimdikteri nashar damyǵan. Taqyr shólderge ózenderdiń eski atyraýyndaǵy jerler jatady. onyń jıekterinde ǵana áregidik ósken kúıreýikter men jyńǵyldar kózge túsedi. Olardyń tuqymdary men jemisterin taqyrǵa jel aıdap ákeledi. Olar kóktemde ónip shyqqanymen, óz damýyn aıaqtaı almaı qýrap ketedi. Sortańdy shóldi jerdiń topyraǵy tuzdy keledi. Mundaǵy sý topyraq betine jaqyn jatady. Únemi býlanyp, jer betine tuz ala shyǵady. Tuz qabatynda kúıreýikter ósedi. Jer betine tastary shyǵyp jatatyn shóldi tastaqty shól deıdi. Ár jerde tikenek butalar kezdesedi. Taqyrlar – adamnyń jaýapsyzdyǵynan paıda bolǵan shólder. Ol --- shóbin mal otap, taptap, ábden taqyrlap tastaǵan, butalary tamyrymen qoparylyp, syndyrylyp joıylǵan taqyrlar. Mundaı jerlerdi qalpyna keltirýge bolady. Ol úshin kóp adam kóp jumys júrgizýi kerek.
Sýy men azyǵy tapshy, jazy ystyq, qysy sýyq, tirshilikke shóldi jerlerdi mekendeıtin janýarlar osyndaı qatal jaǵdaılarǵa túrlishe beıimdeledi
Qaraquıryq, aqbóken, buldyryq, qulaqty kirpi, qosaıaq, tasbaqa, sur keles, saryshaıan sıaqty janýarlar shólde ómir súredi7
Oqýlyqpen jumys. Daýystap tizbekteı oqytý.
Dáptermen jumys. Kún retin, aýa raıyn jazý.. Shól ósimdikteri men janýarlaryn jazý.
Seleýboıaý, aqsekseýil, júzgin, qum qıaǵy, kermek, qumarshyq - ósimdikteri.
Saryshaıan, qosaıaq, qaraquıryq, aqbóken, buldyryq, sekseýil jorǵa torǵaıy, qulaqty kirpi, tasbaqa, sur keles, tyshqan, jylan - janýarlary.
Venn dıagramsy:
Toptyq jumys:
1 - top: Shalǵyn ósimdikteri men janýarlary.
2 - top: Dala ósimdikteri men janýarlary.
3 - top: Shól ósimdikteri men janýarlary.
5 - jol óleń: Aqbóken.
Vİ Jańa materıaldy meńgergenin tekserý kezeńi:
Shól týraly sýretterdi kórsetip otyryp, oqýshylarǵa áńgimeletý.
VII. Sergitý sáti.
VİİI. Bekitý kezeńi:
Test.
1. Shóldi jerdi mekendeıtin janýar
a) qasqyr
v) arqar
s) kesirtke
2. Dala ósimdigin ata.
a) seleý
v) jýsan
s) qaraǵaı
3. Ýly ósimdikti belgile.
a) boz
v) betege
s) sarǵaldaq
4. Qaısysy artyq?
a) shalǵyndy, ormandy
v) dala, shól
s) qala, aýyl
5. Kúrish qaı oblysta ósiriledi?
a) Batys Qazaqstan oblysy
v) Qyzylorda oblysy
s) Taldyqorǵan oblysy
IX. Úıge tapsyrma berý kezeńi: 82 - 86 - betterdi oqý, mazmuny. Shól dala ósimdikteri men janýarlary týraly málimet jınaqtaý.
Maqsaty: Shól ósimdikteri men janýarlary jaıly túsindirý. Teorıalyq oılaýyn, sózdik qoryn, tabıǵat qubylystarynyń uqsas bolatyny, ereksheligi týraly oıyn damytý.
Tabıǵatqa janashyr, týǵan jerge degen súıispenshilikke tárbıeleý.
Sabaq tıpi: aralas sabaq
Kórnekiligi: sýretter, slaıd, beınerolık.
Ádisi: túsindirý, áńgimeleý, kórnekilik, suraq - jaýap, taldaý, jınaqtaý
Barysy: İ Uıymdastyrý kezeńi. Amandasý, túgendeý, oqýshylardyń zeıinin, nazaryn sabaqqa aýdarý.
İİ. Bilimdi tekserý kezeńi:
1. Suraqtarǵa jaýap alý.
- Shalǵyndy aımaq pen dalaly jerdiń ósimdikteri men janýarlary tirshiligindegi uqsastyq pen aıyrmashylyq týraly ne aıta alasyńdar?
- Bódene tirshiligi men sýyr tirshiligi jaıly ne bilemiz?
Olardy qorǵaýdyń qandaı mańyzy bar?
İİİ. Maqsatyn qoıý kezeńi: Taqyrybyn, maqsatyn habarlaý. Shól ósimdikteri men janýarlary.
İV: Jańa materıaldy túsindirý kezeńi: Beınerolık. (Shól dala.)
Kirispe: shól dala degende kóz aldaryńa qandaı dala elesteıdi? Shól dalanyń ósimdikteri, janýarlary týraly ne bilesińder? Osy suraqtarǵa jaýap alǵannan jańa sabaqty túsindirý.
Shól — sýǵa tapshy aımaq. Onyń aýasy, topyraǵy qurǵaq, ósimdikteri seldir, sırek bolyp keledi. Shól — qumdy, sortańdy, sazdy, taqyr, tastaqty shólderge ajyratylady.
Qumdy shólder jazyqty jerlerdiń borpyldaq taý jynystarynyń ústinde qalyptasady.
Qumdy shólderdi ósimdikter toqtatyp, bekitedi. Olar seleýboıaý, qum qıaǵy, júzgin, domalaq kirpige uqsas qumarshyq, aqsekseýil. Teńiz tabandy jazyqtardyń topyraǵy sazdy keledi.
Ósimdikteri nashar damyǵan. Taqyr shólderge ózenderdiń eski atyraýyndaǵy jerler jatady. onyń jıekterinde ǵana áregidik ósken kúıreýikter men jyńǵyldar kózge túsedi. Olardyń tuqymdary men jemisterin taqyrǵa jel aıdap ákeledi. Olar kóktemde ónip shyqqanymen, óz damýyn aıaqtaı almaı qýrap ketedi. Sortańdy shóldi jerdiń topyraǵy tuzdy keledi. Mundaǵy sý topyraq betine jaqyn jatady. Únemi býlanyp, jer betine tuz ala shyǵady. Tuz qabatynda kúıreýikter ósedi. Jer betine tastary shyǵyp jatatyn shóldi tastaqty shól deıdi. Ár jerde tikenek butalar kezdesedi. Taqyrlar – adamnyń jaýapsyzdyǵynan paıda bolǵan shólder. Ol --- shóbin mal otap, taptap, ábden taqyrlap tastaǵan, butalary tamyrymen qoparylyp, syndyrylyp joıylǵan taqyrlar. Mundaı jerlerdi qalpyna keltirýge bolady. Ol úshin kóp adam kóp jumys júrgizýi kerek.
Sýy men azyǵy tapshy, jazy ystyq, qysy sýyq, tirshilikke shóldi jerlerdi mekendeıtin janýarlar osyndaı qatal jaǵdaılarǵa túrlishe beıimdeledi
Qaraquıryq, aqbóken, buldyryq, qulaqty kirpi, qosaıaq, tasbaqa, sur keles, saryshaıan sıaqty janýarlar shólde ómir súredi7
Oqýlyqpen jumys. Daýystap tizbekteı oqytý.
Dáptermen jumys. Kún retin, aýa raıyn jazý.. Shól ósimdikteri men janýarlaryn jazý.
Seleýboıaý, aqsekseýil, júzgin, qum qıaǵy, kermek, qumarshyq - ósimdikteri.
Saryshaıan, qosaıaq, qaraquıryq, aqbóken, buldyryq, sekseýil jorǵa torǵaıy, qulaqty kirpi, tasbaqa, sur keles, tyshqan, jylan - janýarlary.
Venn dıagramsy:
Toptyq jumys:
1 - top: Shalǵyn ósimdikteri men janýarlary.
2 - top: Dala ósimdikteri men janýarlary.
3 - top: Shól ósimdikteri men janýarlary.
5 - jol óleń: Aqbóken.
Vİ Jańa materıaldy meńgergenin tekserý kezeńi:
Shól týraly sýretterdi kórsetip otyryp, oqýshylarǵa áńgimeletý.
VII. Sergitý sáti.
VİİI. Bekitý kezeńi:
Test.
1. Shóldi jerdi mekendeıtin janýar
a) qasqyr
v) arqar
s) kesirtke
2. Dala ósimdigin ata.
a) seleý
v) jýsan
s) qaraǵaı
3. Ýly ósimdikti belgile.
a) boz
v) betege
s) sarǵaldaq
4. Qaısysy artyq?
a) shalǵyndy, ormandy
v) dala, shól
s) qala, aýyl
5. Kúrish qaı oblysta ósiriledi?
a) Batys Qazaqstan oblysy
v) Qyzylorda oblysy
s) Taldyqorǵan oblysy
IX. Úıge tapsyrma berý kezeńi: 82 - 86 - betterdi oqý, mazmuny. Shól dala ósimdikteri men janýarlary týraly málimet jınaqtaý.