InfoHub Logo

Eger baıqaýsyzda tamaqqa tuzdy kóp salyp jiberseńiz ne isteý kerek? Ony qoqysqa tastaýǵa asyqpańyz. Osyndaı jaǵdaıda kómekke keletin birneshe qarapaıym laıfhakpen bólisemiz.

Qyz-kelinshekterdiń barlyǵy taǵamdy durys tuzdaýdy bile bermeıdi. Al dámdi keshki as daıyndaýǵa qyrýar kúsh pen ýaqytty jumsaǵanda ol tuzy kóp, jeýge jaramsyz bolyp shyqsa, qandaı ókinishti. Alaıda, tamaqty qoqys shelegine tastaýǵa asyqpańyz. Tuzy kóp salynǵan túski nemese keshki asty qutqaryp qalýǵa kómektesetin birneshe aıla tásilder bar.

Sorpa

Sorpa tuzdy bolsa, oǵan sý aralastyra salý ońaı kórinedi. Esińizde bolsyn: bulaı jasasańyz taǵamnyń dámin mindetti túrde buzyp alasyz. Tuzdy beıtaraptandyrýdyń basqa da tıimdi joldary bar.

Eń qarapaıymy — oǵan tuzsyz sorpany qosý. Eger ol bolmasa, kúrish nemese qaraqumyq sıaqty kez kelgen jarma kómektese alady. Jarmany jaqsylap jýyp, dákege orap, sorpaǵa salyp qaınatyńyz — jarmanyń keremet sińirgish qasıetteriniń arqasynda ol artyq tuzdy sińirip alady. Aıtpaqshy, sorpany tuzsyzdandyryp qana qoımaı, dámdi garnır daıyndap alasyz. Jarmanyń ornyna kartop nemese makarondy qoldana alasyz: olar da tuzdyń bir bóligin sińirip alady. Alaıda olardyń qatty pisip ketpeýin qadaǵalańyz, áıtpese sorpa buldyr tartyp ketedi.

Keýekti qurylymy bar rafınad qanty — taǵy bir tamasha absorbent. Birneshe kesegin qasyqqa qoıyp, sorpaǵa salyńyz. Qant erigende, ony muqıat alyp, jańasyna aýystyryńyz. Osylaısha, taǵamdaǵy artyq tuz joıylǵanǵa deıin jalǵastyra berińiz. Qanttyń ornyna keptirilgen nandy nemese qara nannyń qyrtysyn paıdalanýǵa da bolady. Kópsitilgen jumyrtqanyń aqýyzy da kómektese alady: ony sorpaǵa quıyp, birneshe mınýttan keıin ojaýmen qalqyp alyńyz.

Taǵy bir dáleldengen tuz beıtaraptandyrǵyshtary — lımon shyryny men bal, sondyqtan esh alańsyz olardy sorpaǵa qosa berseńiz bolady.

Kókónister

Eger siz tutas pisirilgen kókónisterdi kóbirek tuzdap jiberseńiz, olarǵa taza sý quıyp, birneshe mınýt qaınatyńyz, tuz sýǵa sińip ketýi kerek. Bul ádistiń bir kemshiligi — qaıta termoóńdeýden ótken kókónistediń paıdasy edáýir azaıady.

Kókónisterden jasalǵan ragýdy "qalpyna keltirý" rasynda qıyn emes. Oǵan qyzanaqtardyń birneshe kesegin salyp, biraz ýaqyt buqtyryńyz. Eger tuzy tym kúshti bolmasa, taǵammen birge tushshy irimshik, mysaly, mosarella nemese rıkotta usynyńyz. 

Balǵyn kókónisterden jasalǵan salatty sýmen shaıyńyz nemese tuzsyz ıngredıenttermen nemese tuzdyqtardy kóbirek qosyp, aralastyryńyz. Al kartop púresiniń tuzdylyǵyn shıki jumyrtqanyń kómegimen joıýǵa bolady.

Eger siz qýyrylǵan sańyraýqulaqtardy artyq tuzdap jiberseniz, oǵan kúrish, un, kartop púresi nemese pıaz qosyp, aralastyryńyz — olar artyq tuzdy sińiredi jáne sańyraýqulaqtardyń dámin úılesimdi etip tolyqtyrady. Taǵy bir ádism — taǵamǵa az mólsherde lımon shyryny men sý qosyńyz. Sańyraýqulaqtarǵa tuzdalmaǵan qaımaq soýsyn quıyńyz — dámdi ári toıymdy bolary sózsiz!

Et, qus eti jáne balyq

Tuzy basym buqtyrylǵan et — gýlásh, azý, chahohbılıge de dál kókónisterdegideı balǵyn qyzanaq qosyńyz. Sondaı-aq artyq tuzdy, balǵyn askók, kınza, jasyl pıaz, aqjelken de joıa alady.

Qýyrylǵan et nemese balyq úshin qaımaq tuzdyǵyn ázirleýge keńes beremiz. Sýyq qaımaqty shuńǵyl ydysqa quıyńyz da, oǵan etti salyp  — 10-15 mınýt marınadtańyz. Sodan keıin munyń bárin sý monshasynda qyzdyryńyz, sonymen taǵam daıyn. Óte dámdi ári nárli bolyp shyǵady! Qus etin 15-20 mınýtqa sútke salyp qoısańyz, ol artyq tuzyn ózine sińirip alady.

Qatty tuzdalǵan et nemese taýyqty túski nemese keshki asqa oraı jyly salatqa aınaldyryp jiberýge bolady.

Farshqa tuzdy artyq salyp qoısańyz, ony kúrish, týralǵan kádi, kartoppen nemese sábizben aralastyryńyz. Olar tuzdyń artyǵyn beıtaraptandyryp qana qoımaı, farshty názik jáne shyryndy etedi.

Ettiń, qustyń nemese balyqtyń tuzdylyǵyn retteýdiń balama ádisi — tushshy tuzdyqtarmen nemese garnırlermen: jańa pisken nemese buqtyrylǵan kókónisterdiń  edáýir porsıasymen, kartop púresi, jarma nemese makarondarmen (árıne tuzdalmaǵan) qosyp ázirleý.

Makaron jáne jarmalar

Eger siz jarma, makaron nemese pasta daıyndaý kezinde tuzyn artyq qosyp qoısańyz, onda qaınatyp jatqan suıyqtyǵyn tógip, qaıtadan tuzsyz ystyq sý quıyńyz. Sosyn qaınatyńyz, tek uzaq qaınamaýyn qadaǵalańyz, áıtpese garnır dámsiz bolyp qalýy múmkin.

Tuzdy palaýǵa tuzsyz sýda pisirilgen bir porsıa kúrish qosýǵa bolady. Makaronnyń tuzyn tomat pastasy nemese balǵyn qyzanaqtar joıa alady.

Ózderińizge belgili kereǵarlyq ádis te jaqsy jumys isteıdi: tuzdalǵan garnırdi tushshy toppıngtermen — irimshikpen nemese soýstarmen tolyqtyrýǵa bolady.

---