- 10 aqp. 2016 00:00
- 290
Tańǵaldyrar ádemi jáne oǵan qosa asa qaýipti gúl
Sarǵaldaq tuqymdasynyń qatarynda ejelde ýly sanalatyn gúl bar. Onyń aty – akonıt, nemese balýan.
Ejelde bul ósimdik ý jasaý úshin ǵana qoldanylǵan. Onyń shyrynymen jaýmen soǵys aldynda nemese ańshylyq aldynda sadaqtardyń oǵyn súrtken. Ejelgi Rım men Gresıanyń ólim jazasyna kesilgen qylmyskerleri akonıt negizindegi tunbany ishýleri kerek bolǵan.
Osyndaı ádemi ári názik gúldiń ólimge dýshar etetindeı nendeı qasıeti bar? Bar másele akonıttiń quramyndaǵy kóp mólsherdegi alkaloıdte jatyr. Gúl tamyrynyń bir gram balǵyn shyryny adam aǵzasyna túser bolsa, tynys alý joly men júregin toqtata alady. Ósimdik shyrynyn terige sylaǵan kezde de ýlaný qaýpi bar.
Ásirese shúıgin ortada ósken ósimdik ókilderi asa qaýipti sanalady. Jońǵar akonıti onyń kóptegen túrleriniń ishinde eń ýly bolyp tabylady. Ajaldy ósimdikten jınap alynǵan bal nemese akonıtpen ýlanǵan janýardyń eti de ómirge qaýip týdyrady.
Qolmen ósirgen gúlder ýaqyt óte kele qaýiptilik deńgeıin joǵaltatyny baıqalǵan. Búginde jońǵar akonıtin medısınada qoldanýǵa tyıym salynǵan, alaıda keıbir halyq emshileri men baqsylary bul ósimdikti paıdalanýdy toqtatqan emes.