InfoHub Logo

Tópá mundaı sátte gazet oqıdy. Gazet degendi oılap tapqan adamnyń ózi áý basta erkekterge arnap oılap tapqan qural bolý kerek. Tópániń gazet degende - "Lenınshil jas" degen jalǵyz ǵana gazeti bar edi. "Oıbaı-aý, bul ózi qaı zamannan qalǵan gazet?" dep buǵan tańdanýdyn esh reti joq. Másele gazettiń eski nemese jańa ekendiginde emes, másele gazettiń dál qazirgi sátte, óz rolin múltiksiz atqaryp shyǵa alatyndyǵynda edi. Tópániń áıeli ózi ınstıtýt bitirip alǵan jan bolsa da, gazet oqymaıtyndyǵy qandaı jaqsy deseńshi. Eger Tópá joqta álgi gazet edenge túsip jatatyn bolsa, áıeli ony jerden kóterip alyp jatyp ta, "Lenınshil jas" degen jazýyna úńilmes edi, úńile qalǵan jaǵdaıda da, mán bere qoımas edi. Áıteýir, gazettiń etek jaǵynda áldeqandaı "Tósekte túlen túrtse. . . Áıelderge on keńes" degen jazýdyń bolmaıtyndyǵyn aıt. Onda gazet jınaǵan abyroı, bedelinen aırylyp qalar edi.

Tópá gazetti ashyp, sport betine úńiledi. Sol bettegi "Qaırat" "Pahtakordy" osy joly oısyrata utty. Ordabaev qorǵaǵan qaqpanyń qonaqtar kiltin taba almady. Ár kiltti bir salyp kórip, aqyry eńseleri túsip, Táshkenderine qaıtyp ketti" degen jazýdy oqıdy. Gazettiń qaı shamadaǵy gazet ekenin osydan-aq bile berińiz. Gazettiń eski nemese jańa ekendigin Tópá, árıne, ózi biledi ǵoı, biraq álgi habardy qansha márte qaıtalap oqysa da, oqyp bolysymen "Áp, bárekeldi, bizdiń jigitterge!" dep qalar edi. Eger Tópá osy kóńil-kúımen áıeline "Qaırat" "Pahtakordy" osy joly oısyrata utypty ǵoı" dese, áıeli báribir de "A, utypty ma? Utqan eken ǵoı. "Qaırat" degen bizdiki me sonda?" der me edi, kim bilsin. Tópá asqa da osy kóńil-kúımen otyrady. Biraq Tópá aqyldy ǵoı, úıdiń atmosferasyn sol yzǵyryq kúıinde qaldyryp shyǵyp ketpeıdi, oǵan jylymyq ornatyp ketýi tıis. Tópá muny qalaı isteıdi? Áıeline járkeleshtene kúlip, álgindeginiń bárin jýyp-shaıa bastamaq pa? Joq, Tópá óıtpeıdi, Tópá eshqashan olaı istegen emes. Tópá sol túnerip otyrǵan qalpy:

— Osy jeksenbide Saılaýdyń úıi qonaqqa shaqyryp jatyr eken, — deıdi. Tópá osyny aıtqanda "osy jeksenbide zamanaqyr bolǵaly jatyr eken" degendeı qylyp aıtady. Biraq álgi habarǵa áıeli eleń ete qalady:

— A, osy demalysqa shaqyryp jatyr ma eken?

— Osy demalysqa deıdi ǵoı.

Tópá bir jeri aýyryp otyrǵan adamsha kirjıedi. Biraq munymen de tynbaıdy. Sálden keıin áıeline qarap otyryp:

— Saılaýdyń úıine qaı kıimimdi kıip barsam eken? — deıdi. Osyny aıtqanda, dál qazir ushyp turyp, Saılaýdyń úıine ketkeli jatyrǵan adamsha suraıdy. Tópá muny ádeıi suraıdy. Osy kezde áıeli:

— Ana kıimińdi kıip barsańshy, — dep, bir kıimniń atyn aıtar edi. — Sol kıimiń ózińniń tulǵańdy ashyp, baıytyp kórsetip turady, — deıdi.

Áıeliniń "ana kıim" dep otyrǵany-óziniń tańdaýymen, óziniń qalaýymen satyp alynǵan bir kıim edi de, Tópá ony ústine kıip kórgen bolatyn, ózine qonymdy bolyp turatynyn biletin. Biraq Tópá amaly quryp, sharasy taýsylǵan, sheginerge jer tappaı qalǵan jansha sóıleıdi:

— Kısem kıip baraıyn endi. . .

Tópá osyny aıtqanda "qaıteıin, bul joly sen jeńdiń, ústem tústiń, tyńdadym sózińdi, tyńdamasqa lajym da qaldy ma" degendeı qylyp aıtady. Kıimdi kıip baratyn Tópá, toıǵa barsa, ádemi bolyp baratyn Tópá, biraq álgi sózden keıin áıeli basyn ızep, jymyńdap qalar edi. Sebebi bul sózdiń arjaǵynda "seniń de talǵamyń talǵam-aq qoı, báıbishe. Rızamyn ǵoı talǵamyńa! Zatty satyp alǵanda, kóziń tanyp turady ǵoı" degen sózder de jatady ǵoı. Áıeli Tópáni osy kúni aıaq kıimin beldeýden aǵytqaly turǵan jerine sheıin shyǵaryp salady. Tópá dál osy sátte jaýǵa attanyp bara jatqan batyr sekildi edi de, áıeli sony shyǵaryp salyp turǵan jary sekildenip, "myna jerińe ák juǵyp qalǵan ba?" dep Tópániń tap-taza turǵan ıyǵyn qaqqyshtaıdy, áldebir qyl-qybyrlardy terip alyp tastaǵan bolady. Tópániń osyǵan ishi jylıdy, Tópániń osyǵan ishi jylyp turady. Áıelin belinen ustap, baýyryna tartqysy keledi. Biraq Tópá óıtpeıdi, Tópá eshqashan olaı istegen emes. Sol turǵan qalpy: "Keshkisin qazanyńa as salyp qoıa beresiń be, erterek kelermin", — deıdi. Tópá osyny aıtqanda, qazanyna as salynbaı júrgen, úıinen tamaq ishpeı júrgen jandaı sóıleıdi. Biraq túsingen adamǵa erterek kelip, bala-shaǵamnyń ortasynda jarqyrap bir otyraıynshy dep otyr ǵoı Tópá. Tópá munymen de tynbaıdy. Sálden keıin áıeline jumbaq keıipte, kúlimsireı qarap turyp: — Jatqannan keıin jaýyrynyńdy ýqalap jiberemin be. . . , — der edi. Oıbaı, Tópá nemene emshi me?! Qolynyń bıotogy bar kisi me?! Biraq nege ekeni belgisiz, álgi sózden keıin áıeli úlbiregen kúıi tómen qarar edi.

— Qaıdaǵyny aıttyńyz-aý, — deıdi. Qaıdaǵyny aıttyńyz-aý, otaǵasy-aı.

Tópáǵa áıeliniń osy qalpy unaıdy, ezý tartady. Osy sózden keıin áıeli:

— Oramal alsańshy, — der edi. — Qaltańa betoramal salyp alsańshy.

Tópá tań qalady:

— Betoramal degendi keshe bermep pe ediń?. .

— Qoı, ol kirsheń tartqan shyǵar, — deıdi áıeli. — Ol kirsheń tartyp ketken shyǵar.

Oıbaı-aý, kirsheń tartatyndaı Tópá kesheden beri shahtaǵa túsip shyǵypty ma?! Áıeli sol kúıi baryp, sý jańa betoramaldy alyp shyǵady.

— Qazir, qazir, — deıdi lypyl qaǵyp.

— Qazir, qazir. Tópániń qaltasyndaǵy betoramaldy alyp jatyp, Tópá muny ne istegeli jatyrsyń dep suraǵan adamsha: "Shaıyp tastaı salamyn ǵoı, — deıdi. — Shaıyp tastaı salamyn ǵoı".

Tópá úıden alshań basyp shyǵady. Esiktiń aldyna aıaldap, ottyǵyna qol júgirtip jatyrǵan, sol — Tópá ǵoı. Shylymyn burq etkizip tutatyp jatyrǵan kim deseńiz, Tópá degen — sol. Jarty álemniń tutqasyn ustap turǵan adamsha, keýdesin kerip, aıaqty salmaqpen tastap kele jatyrǵan adamdy kórseńiz, sony Tópá dep oılaı berińiz. Eger Tópá álgi jerde ashýmen áıelin salyp qalyp nemese nuqyp qalsa, ne bolar edi? Budan keıin ne bolatynyn eshkim de boljap aıta almas edi. Áıteýir, Tópá úıden osy kóńil-kúımen shyqpas edi. Shyqqan jaǵdaıda da júzine yzǵyryq tepken qalpy shyǵar edi. Múmkin, Tópániń sondyqtan shyǵar, "áıeldi urmańdar, jigitter" dep aıtyp júrgeni, kim bilsin. Tópániń ishine kim kirip-shyǵyp jatyr deısiń. Sebebi Tópá da kóldeneń kók attylarǵa syryn aldyra bermeıtin jigitterdiń biri ǵoı.

---