InfoHub Logo

Ekinshi dúnıejúzilik soǵys jyldarynda er azamattarmen qatar qan maıdanǵa attanǵan qazaq qyzdarynyń erligi el esinde. Ásirese, tank júrgizip, jaýmen shaıqasqan tórt batyr arý — Jamal Baıtasova, Jamıla Beısenbaeva, Kúlken Toqbergenova jáne Kúljamılá Talqanbaeva týraly derekter erekshe nazar aýdarady. Olar áskerı tarıhta tutas bir tank ekıpajyn qurǵan alǵashqy qazaq áıelderi retinde atalady. Alaıda olardyń ómiri men erligine qatysty naqty qujattyq dálelder tym mardymsyz, kóp málimet tek gazet maqalalary men halyq ańyzdaryna súıenedi.

1944 jyly jaryq kórgen «Sovettik Qaraǵandy» gazetinde Qaraǵandy oblysynan maıdanǵa attanǵan 50-deı qyzdyń ishinde tórt qazaq qyzynyń tank ekıpajyna alynǵany týraly jazyldy. Olar qysqa merzimdi áskerı daıyndyqtan ótip, T-34 tankimen jaý shebin buzyp ótken. Alaıda keıingi zertteýler olardyń týǵan jeri, áskerı qyzmeti jáne týystary týraly naqty derekter tappaǵan. Bul – oqıǵanyń ańyz ben aqıqat arasynda turǵanyn aıqyn kórsetedi.

Jamal Baıtasova tank komandıri, Kúljamılá Talqanbaeva – mehanık-júrgizýshi, Kúlken Toqbergenova – navodchısa, al Jamıla Beısenbaeva – baılanysshy retinde tank ekıpajynda qyzmet etken. Ańyzǵa sensek, olar Kýrsk shaıqasy men Lıtva maıdanyna qatysyp, fashısik Germanıanyń áskerı tehnıkasyna úlken soqqy bergen. Bir shaıqasta ekıpaj jaýdyń birneshe tanki men pýlemet uıasyn joıyp, maıdan shebinde erlikpen qaza tapqan.

Keıbir derekter olar «Erligi úshin» medaline usynylǵanyn aıtady. Alaıda áskerı arhıvterde qyzdardyń marapattary nemese jeke isteri saqtalmaǵan. Jerleý oryndary men týǵan-týystary da anyqtalmaǵan. Bul olardyń taǵdyryn jumbaqqa aınaldyryp otyr. Soǵan qaramastan, olardyń esimderi el ishinde ardaqtalyp keledi.

2025 jyly «Qazaqstan» ulttyq telearnasy «Tórt qaısar» atty derekti fılm usynyp, osy batyr qyzdardyń ómiri men erligi týraly baıandady. Fılmde olar qazaq áıelderiniń maıdandaǵy batyrlyǵynyń sımvolyna aınalǵan keıipkerler retinde kórsetiledi. Bul joba arqyly el tarıhyndaǵy áıelder rólin aıqyndaý men olardyń erligin umytpaý maqsaty kózdelgen.

Jamal, Jamıla, Kúlken jáne Kúljamılá — tarıhı tulǵalar ma, álde ańyzdaǵy keıipkerler me, bul suraqqa naqty jaýap berý qıyn. Degenmen olar týraly derekter Uly Otan soǵysyna qatysqan qazaq áıelderiniń beınesin somdaıdy. Tarıhı derek rastyǵy bolmaǵanymen, olardyń erligi halyq jadynda máńgi saqtalady. Bul — Otan úshin janyn qıǵan batyr qyzdarǵa degen máńgilik taǵzym.