InfoHub Logo

Taqyryby: Týma talant - tuǵyrly ǵalym
Maqsaty: Fızıka-matematıka ǵylymdarynyń doktory, profesor Orynbek Ahmetbekuly Jáýtikovtiń ómiri men ǵylym jolynda eńbekterimen tanystyra otyryp, sıfrlyq baıandamasy, matematık ǵylymyna qosqan úlesi týraly maǵlumat berý, bolashaq matematıkterdiń óz mamandyǵyna degen qyzyǵýshylyǵyn arttyrý.
Túri: Suhbat
Barysy:
1-júrgizýshisi: Armysyzdar qurmetti ustazdar, oqytýshylar!
2-júrgizýshi: Sálemetsizder me, baıandy eldiń bolashaqtary, jas matematıkter! Jańashyldyqqa jany qumar jastar!
Ǵylym joly birde jeńil, birde qatty.
Aqyl-oılar álemdi arbap aldy.
Matematıka ǵylymdar patshasy atty
Tańyrqatyp, ańyz qylǵan adamzatty.
Keler urpaq danalarǵa uqsap týsa,
Omar Haııam, Ál – Farabı jolyn qýsa,
Elimniń bolashaǵy gúldenedi.
Ǵylymnyń shamshyraǵy janyp tursa.

1-júrgizýshi: Farabı bylaı deıdi: «Arıfmetıka eki ǵylymdy biriktiredi: birinshisi – praktıkalyq arıfmetıka; ekinshisi – teorıalyq arıfmetıka». arıfmetıka úsh taraýdy qamtıdy:
1) sandardyń bir-birine qatyssyz jeke-dara qasıetterin qarastyratyn taraý (jup jáne taq sandar, kemel, jazyq, t.b. sandar teorıasy);
2) sandardyń bir-birine qatysty qasıetterin qarastyratyn taraý
(teńdigi, teńsizdigi, qatynasy, proporsıa, ózara jaı sandar, eseli sandar, t.b.);
3) sandarǵa amaldar qoldaný. Geometrıa ǵylymnyń mazmuny men pánin ǵylym tómendegishe tujyrymdaıdy.

2-júrgizýshi: Al, grek ǵalymy Pıfagor matematıkaǵa negizdeletin qupıa ilimniń negizin qalady. Ol sandardyń barlyq nárse ekenin jáne matematıkanyń kómegimen kez kelgen qubylysty túsindirýge bolatynyn dáleldegen. Endeshe Jáýtikov jazǵan oqýlyqtary jaıynda M-L-10 tobynyń stýdentine Seralıeva Raıhanǵa bersek.

1-júrgizýshi: Matematıka kitap oqýlyǵy barshamyzǵa
Esep-qısap, san-sıfr termek úshin.
Kórsetip esepterdiń jolyn qalap,
Keldim olardy aıtyp bermek úshin
Árkimniń óz baqyty talǵamynda
Qasıetti de, boıdaǵy armany da
Dana halqym qabyl al sálemimdi
Matematıka súıer jas qaýym aldaryńda!

2-júrgizýshi: Gıdrostatıka prınsıpin ashqan Arhımed asa kórnekti grek matematıgi bolǵan ol P sanynyń 3 ondyq belgisin, sfera betiniń kólemi men aýdanyn eseptep shyǵaryp. Osy maqsatta jas matematıkterge aıtýly tulǵalardyń biri - ashqan jańalyqtarymen álemge tanymal bolǵan matematık Orynbek Ahmetbekuly Jáýtikov týraly jan-jaqty maǵlumat bersek degen oıdamyz. Sóz kezegin M-L-10 tobynyń stýdenti Buldyryqova Balǵynǵa bersek.
1-júrgizýshi: Negizgi ǵylymı eńbekteri qozǵalystyń ornyqtylyq teorıasyna, matematıka, fızıka teńdeýlerine, dıfferensıaldyq teńdeýlerdiń sheksiz júıelerine, teorıalyq jáne qoldanbaly mehanıkaǵa, matematıka tarıhy men onyń metodologıasyna arnalǵan.
2-júrgizýshi: Qazirgi ýaqytta, ishinde úsh fızıka-matematıka ǵylymdarynyń doktory jáne bes kandıdaty bar zerthana qyzmetkerleri shettik jáne keri esepterdi sheshýge arnalǵan dıfferensıaldyq teńdeýlerdi zertteýdiń sapalyq ádisterin tabysty damytyp jáne jasap jatyr. Endeshe alǵashqy sóz kezegin tobynyń stýdenti bersek.

1-júrgizýshi: Tildeser tabıǵattyń tili de, esep
Kóz tartar sulýlyqtyń syry da, esep
Attasań aıaǵyńdy, aldyńdy orap,
Aldyńnan qalmaıdy eken tiri de esep.

Salǵan án, aıtylǵan sóz, ishilgen as,
Kosmos korabli, atylǵan tas,
Aqqan sý, soqqan daýyl, aınalǵan jer
Báriniń zańy esep ekeni ras.
2-júrgizýshi: Jáýtikov Orynbek Ahmetbekuly (1911-1989) – ǵalym, fızıka-matematıka ǵylymdarynyń doktory, profesor, Qazaqstan Ǵylym akademıasynyń akademıgi, Onyń negizgi ǵylymı eńbekteri qozǵalystyń ornyqtylyq teorıasyna, matematıka, fızıka teńdeýlerine, dıfferensıaldyq teńdeýlerdiń sheksiz júıelerine, teorıalyq jáne qoldanbaly mehanıkaǵa, matematıka tarıhy men onyń metodologıasyna arnalǵan. Sóz kezegin BM-L-09 tobynyń stýdenti Jánábilova Úmitaıǵa bersek.

1-júrgizýshi: O.Jáýtikov - respýblıkalyq fızıka-matematıka mektebin uıymdastyrýshylardyń biri. Bul mektep qazir Orynbek Jáýtikovtiń esimimen atalady. Ol respýblıkamyzda matematık ǵalymdardy daıyndaýda jáne matematıkany nasıhattaýda kóp eńbek sińirip, otandyq matematıkter mektebin qalyptastyrdy.

2-júrgizýshi: Osyndaı tamasha kitaptardyń avtory, daryndy matematık Orynbek Jáýtikovtiń atynda daryndy balalarǵa arnalǵan fızıka-matematıka mektebi bar ekeni barshamyzǵa málim. Osy mektepti jan-jaqty zerttegen, Sóz kezegin top stýdentine sóz bersek.

1-júrgizýshi: «Aqyl-oıdy tártipke keltiretindikten matematıkany oqý kerek» dep M.V.Lomonosov aıtqandaı, matematıka ǵylymyn súıip oqıyq.
2-júrgizýshi: Qurmetti oqýshylar! Sizderdi Fızıka-matematıka ǵylymdarynyń doktory, profesor Orynbek Ahmetbekuly Jáýtikovtiń ómiri men ǵylym jolyndaǵy eńbekteri týraly tolyq maǵlumat aldy degen oıdamyz, sóz kezegin top stýdentine sóz bersek.

1-júrgizýshi: Kemeńger ǵalymnyń: «Qazaq halqy - talantty halyq. Biz matematıka men mehanıkadan dúnıejúzi ǵalymdarynyń nazaryn aýdarýǵa tıispiz»,- degen asqaq amanatyn, el bolashaǵy –keleshek jas urpaqtar óz ómirine arqaý eterine senimimiz mol.

2-júrgizýshi: Sondyqtan tabıǵattyń syryn tereń,
Deýshige oqyp, zerttep bilem, kórem,
Demeseń bolsyn eger eńbegim esh,
Áýeli matematıkany, úıren der em!
Muǵalim óziniń bilimin úzdiksiz kóterip otyrǵanda ǵana muǵalim, oqýdy, izdenýdi toqtamastan izdense onyń muǵalimdigi de joıylmaıdy. Qosh, saý bolyńyzdar!