- 21 qar. 2023 00:00
- 236
Úki bı
Jáńgir hannyń qolastynda baıbaqty Úki bı bolypty. Ózi óte kishpeıil adam eken. Kishpeıildilikten úlken-kishi demeı, baı-jarly demeı, erte de-kesh te shaqyrsa da, shaqyrmasa da, bara beredi eken. Ózi jaqsy adam, bı bola turyp, erte demeı, kesh demeı oryndy-orynsyz júre bergen soń, el arasynda kúńkil ósek júre bastaıdy. Sondyqtan Úki bı oılanyp: «Apyr-aý, bul elge qandaı kishilik etsem de, bolmaıdy eken, ar jaqqa shyǵyp Syrym batyrdyń nemereleri Omar, Muhtarǵa baryp qosylaıyn», — dep, úıin bókeılikke tastap, ózi atpen bergi betine shyǵypty. Sol zamanda aýyryp aty ólip, ózi jaıaý qalsa da, bet alǵan baǵytynan qaıtpaı júrip kelip, kún batýǵa taıanǵanda Omar, Muhtar aýylynyń qarsysyna kelip, aýyl shetinde bir qart adamǵa jolyǵyp, Omardyń úıin surapty. Sonda qart:
— Ony naǵylasyń? — depti. Úki:
— Qonaıyn dep edim.
— Ýa, jolaýshym! Omar sen túgili, úsh at jekken páýeske mingendi de tańdap qondyrady, beker barasyń ǵoı, onan da bizge qonyp ketseń qaıtedi? — deıdi. Sonda Úki:
— Sóılesse, qonarmyn, sóılespese, ketermin, úıin kórset? — dedi.
— Endeshe, úıi anaý, — dep qart kórsetip jiberdi. Úki bı kúnmen talasyp, Omardyń úıine sálem berip jetip keldi. Omar basynda jastyq, astynda kórpe, tórinde qısaıyp jatyr eken, sálem almastan «jolyń bolsyn!» — deıdi. Úki bı:
— Qonaıyn dep edim.
— Qonsań, anaý úıge bar, saǵan tamaq bergizermin, — dedi.
Sonda Úki bylaı dedi:
— Arǵy atań Dat edi,
Ol jaman kisiniń aty edi.
Odan týǵan Syrym edi,
Qyrmyzy tonǵa jyrym edi.
Budan týǵan Qazy edi,
Aınalasy jaz edi.
Sodan týǵan Omar ediń,
Sóılesýge qumar edim.
Bu da qurmet, myrzalyq pa?
Qarasha úıge qolyń siltep,
Artyńnan tamaq berer dediń.
Seni bulaı demep edim,
Bilsem saǵan nege keldim? —
dep úıden shyǵyp júre beripti. Onan keıin kún bata Muhtardyń úıine keledi. Sálem berip, kirip barypty. Muhtar tórinde otyryp: «kimsiń?» dep jón surapty. «Qonamyn» dep buǵan da aıtypty. Bu da Omar uqsap, qarasha úıdi kórsetipti. Sonda Úki bı:
— Ýáı, arǵy atań Dat edi,
Dáýletke kóńil shat edi.
Odan týǵan Syrym edi,
Minezi shalkes qyryn edi.
Budan týǵan Qazy edi,
Jigitte ondaı az edi.
Sodan týǵan Muhtar edi,
Sóılesseń, toqtar ediń.
Tanymaǵanyńdy ettiń-aý,
Tanysań, joqtar ediń? —
dep úıden shyǵa bergende, Muhtar júgire shyǵyp, qolyn alyp, taı soıyp, qonaq etip, aı jatqyzyp, úıin kóshirtip alypty.
Oqýǵa keńes beremiz:
Jylqynyń torysy kóp pe, tóbeli kóp pe? (İ nusqa)
Syrymnyń Nuraly handy shabýy (İİ nusqa)
Baımaǵambet sultan men Syrym batyr