- 19 aqp. 2021 00:00
- 215
Ulttyń ózindik sanasy
Álemde eki myńnan astam ult ókilderi turady. Árbireýi bir-birine múldem uqsamaıdy. Olardy bir – birinen, qaıtalanbas, aıryqsha qylatyn onyń tili, dini, dili, salt – dástúri, ádet – ǵurpy. Al osylardyń barlyǵy ulttyq sanany quraıdy. Osy ár halyqty ózine ǵana tán sana – seziminiń qalyptasýyna neler áser etedi?
Eń aldymen, ulttyq sana sóziniń mán – maǵynasyna toqtala ketsek. Bul sózdi estigende meniń oıyma ultymyzdyń bolmysyna saı rýhanı qundylyqtarymyz keledi. Tárbıe, mentalıtet, patrıotızm, salt – joralǵylar, yrym – tıymdar. Osylardyń barlyǵyn qalyptastyratyn eń birinshi qural – ana tili dep bilemin. Sebebi, sol arqyly halqymyzǵa tán qasıetter boıymyzǵa darıdy. Elbasymyz N.Á.Nazarbaev aıtqandaı: “Memlekettiń eń basty dúnıesi tek qana baılyq emes, sonymen qatar ana tilimizdiń bolashaǵy”. Oǵan tek adamdarmen qarym – qatynas quraly dep emes, ólsheýsiz qazyna jáne ulttyń jan dúnıesi dep qaraýymyz kerek.
Al ulttyq sananyń negizgi tiregi – tarıhymyz. Óıtkeni, adam óziniń ómirge kelgendegi maqsatyn bilý úshin tarıhyna kóz júgirtip, ata – babalaryn bilý mindet. Ótken ǵasyrdyń sońynda repressıa kezinde qurban bolǵan atalarymyzdyń “Alash qaıratkerleriniń esimderin jańǵyrtý maqsatynda olardyń mereıtoılaryn memleket kóleminde atap ótý qolǵa alyndy. Bul ultymyzdyń tarıhyn umytpaı, saqtap qalýǵa zor yqpalyn tıgizýde. Osy oraıda Elbasymyzdyń “Mádenı mura” atty baǵdarlamasyn aıtpasqa bolmas. Ol tarıhymyzdy jandandyrýda úlken serpilis berdi. Sebebi, bul baǵdarlamanyń maqsaty ult tarıhy úshin mańyzdy derekter men jádigerlerdi qalpyna keltirip, basqa da shet elderge qazaq halqynyń ata – babmyzdan mura bolyp qalǵan eskertkishterimizdi nasıhattaý edi.
Qorytyndylaı kelsem, ultymyzdyń sana – seziminiń mánin túsiný ár jeke tulǵa úshin óte mańyzdy. Al ony túsiný úshin otbasyndaǵy ulttyq tárbıe úlken ról atqarady. Sábı bolǵannan bastap, besik jyry arqyly da qazaq halqynyń qundylyqtary boıyna sińip , sanasy qalyptasa bastaıdy. Sondyqtan da, balanyń tárbıesine nemquraılylyq tanytpaı, jetkilikti túrde kóńil bólýimiz shart. Óıtkeni, ulttyq sana – sezimniń qalyptasýy tárbıeden bastaý aldy.