InfoHub Logo

90-shy jyldardyń basynda japondyq ǵalymdar Túrkıanyń bilim berý júıesin zerttegen eken. Zertteý sońyna qaraı japondyq ǵalymdar men birqatar japondyq dıplomattar sol kezdegi Túrkıanyń prezıdenti Týrgýt Ozal jáne basqa da túrki zıalylary jınalǵan ortada kezdesip, baıandamalaryn usynady. Sóz arasynda japondyqtar bilim berý júıesine qatysty mynadaı oı túıindegenin aıtady: "Sizderdiń bilim berý júıelerińizde ulttyq rýh joq eken!" deıdi. Týrgýt Ozal tań qalady: «Muny qalaı túsinemiz?» degeninde japondar sózin bylaı jalǵaıdy: «Biz Japonıada mektep tabaldyryǵyn attaǵan balalarymyzǵa ulttyq rýh ekpesin jasaımyz. Olardy top tobymen júırik poezdarymyzǵa otyrǵyzyp, alyp zaýyt-fabrıkalarymyzdy, tehnologıalyq ortalyqtarymyzdy aralatyp elimizdiń kúshi men jetistikterin kórsetemiz. Keıin Hırosıma men Nagasakıge aparyp atom bombasy jarylyp, jyldar boıy shóp shyqpaǵan alqaptardy kórsetip: "Eger sender ózderińdi jetildirip, aldyńǵy kórgen tehnologıalardy ıgermeseńder sońymyz osyndaı bolmaq" dep aıtamyz» deıdi. Osy kezde túrki zıalylarynan biri: «Biraq bizde sizderdegideı Hırosımamyz joq qoı» deıdi. Sonda japondyq maman: «Sizdiń Chanakkale soǵys maıdanyńyz ondaǵan Hırosımaǵa teń emes pe?» degen eken. 

Bul mysal tarıhta ata-babalar bastan keshirgen qasiretterden sabaq alýdy, sondaı halge tap bolmaý úshin bilimdi, eńbekqor bolýdy, eline janashyr, ulttyq rýhty bolýdy dáripteýdi kórsetedi. Bizdiń tarıhymyzdy da asharshylyq, soǵys, tar jol taıǵaq keshken kúnder az emes. Semeı polıgonynda synaqtan ótkizilgen ıadrolyq zarádtardyń jalpy qýaty Hırosımaǵa tastalǵan atom bombasynyń qýatynan 2,5 myń ese kóp boldy. Bizdiń de osy mysaldaǵydaı jastarymyzdy órkenıetke, jetistikterge yntalandyryp, ótkennen sabaq alýǵa, ulttyq sanada jetildirýge at salysýymyz qajet.

---