InfoHub Logo

Sabaqtyń taqyryby: Únemdilik
Sabaqtyń maqsaty:
1. Oqýshylardy bilimpazdyqqa, izdenimpazdyqqa tárbıeleı otyryp, óz oıyn ashyq aıta biletin qabiletti tulǵa qalyptastyrý.
2. Oqýshylardy elin, jerin, onyń dástúrlerin syılaýǵa, halqymyzdyń bolashaǵyn gúldenter tárbıeli, bilimdi bolyp ósýge yqpal etý.
3. Oqýshylarǵa únemdeý men ysyrap jaıly maǵlumat bere otyryp, olardyń shyǵý joldaryn túsindirip, kúndelikti ómirde paıdalana bilýge tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: Aralas sabaq
Sabaqtyń kórnekiligi: Interaktıvti taqta.
Sabaqtyń barysy:
Muǵalimniń sózi: Qurmetti oqýshylar! Qaı zaman bolsyn adamzat aldynda turatyn basty mindet - adal, bilimdi, eńbek súıgish urpaq tárbıelep ósirý.

Malǵa dostyń muńy joq, maldan basqa,
Alarynda shara joq, aldamasqa.
Tabysyna tabynyp, qaltań qaǵyp,
Toıǵanynan qalǵanyn berse alashqa.
Mal jıady maqtanyn bildirmekke,
Kózge shuqyp, malmenen kúıdirmekke.
Ózi shoshqa, ózgeni ıt dep oılar,
Sorpa - sýmen, súıekpen súıdirmekke.
Aqyldy dep, arly dep, aqpeıil dep
Maqtamaıdy eshkimdi bul kúnde kóp.
Osy kúnde mal qaıda, boq ishinde,
Altyn alsań, beredi boǵynan jep.
Osyny oqyp, oılaı ber, bolsań zerek.
Eńbekti sat, ar satyp nege kerek?
Úsh - aq nárse – adamnyń qasıeti:
Ystyq qaırat, nurly aqyl, jyly júrek.
(Abaı)
Muǵalim:
« Únemdilik» atty tárbıe saǵatymyzdy bastaımyz.
- Qaı ýaqytta únemshil bola alamyz?
– Adamdardyń basym bóligi árbir tapqan tıynyn lezde jumsap, qaryzǵa jáne nesıege dúnıe alýǵa beıim turady. Eger de osy ádetińizden qutylmasańyz sizde eshýaqytta aqsha bolmaıdy, baıymaısyz. Únemshildikti ádetke aılandyryńyz. Aqshany bet aldy shashpańyz. Baılyqqa baratyn joldy ańsap tursańyz, ol jol bazarǵa barǵandaı qarapaıym ári túzý. Ol negizinen myna eki sózden turady – yntańyz ben únemshildigińizden. Ýaqytyńyzdy bet aldy ysyrap qylyp, aqshańyzdy rásýa qylyp shasha bermeńiz. Osy ýaqytyńyzdyń da, qarajatyńyzdyń da qarymtasy barynsha qaıtatyndaı etip aqshańyz ben ýaqytyńyzdy jumysqa jegińiz, múmkinshilikti utymdy paıdalanyńyz. Adam tabıǵatynda ómir súrýge kerekti jantalastyń tuqymy salynǵan. Osy ómir úshin jantalas – adamzattyń alǵa jyljyp damýynyń basty sebebi. Týǵannan ólgenge deıingi aralyq, pende úshin alma - kezek qaıtalanyp jatatyn synaq alańy. Osy ómir úshin kúreste biz baǵa jetpes tájirıbe jınaqtaımyz. Osy kúreste, aldymyzǵa qoıǵan maqsatymyzǵa jetkizetin danalyq, kúsh, qýatqa ıe bolamyz. Ómirde joly bolmaǵan pendeler ózderiniń ómirlerin «jeńildiń astymen, aýyrdyń ústimen» ótkizgisi keledi. Olardyń túsinbeıtini, ómir osylardy ezip jiberetini. Ómirdiń shyrǵalańdaryna qaımyqpaı qasqaıyp qarsy turý úshin myqty minez, aıqyn maqsat, naqtyly jospar bolý kerek.
Ómirdiń mánin túsingennen keıin, biz osy maqsatqa jeteleıtin kúrestiń shartyn qabyldaımyz. Nátıjesinde erinbeı eńbek etip, kórseqyzarlyqtan, bet aldy tapqan tabysyńdy ońǵa - solǵa shashyp, qaryzǵa kire berýden qutylmaı maqsatqa jetýge bolmaıtynyn túsinemiz.
– Adamdarda aqshasynyń bolmaýynyń taǵy bir sebebi, sońǵy jyldary rýhanı, dinı, tylsym dúnıe týraly kórkem, ǵylymı, kópshilikke arnalǵan ádebı - oqý kitaptary kóbeıip ketti. Bul árıne óte tamasha! Osynyń saldarynan kóptegen adamdardyń oılaý júıesi jerdegi kúıbeń tirshilikke emes, rýhanı baǵytqa burylyp ketkeniniń dáleli. Osy adamdardyń oılaý júıesi názik álemderden rýhanı ilim suraǵannan keıin, tabıǵat osylardyń qalaýyn oryndap, suraǵandaryn berýde. Bundaı adamdardyń qaltalarynyń taıaz bolatyn jónderi de bar.
Bul máseleniń kúrdeliligi – eger aqsha ómirińizdiń basty maqsaty, negizgi bóligi bolmasa, onda aqsha týraly oılaý qıyn bolady. Onda aqshany kúndelikti eske túsirip otyratyn ádis quryńyz. Bul úshin qandaı bolmasyn ádis jaraı beredi – bólmeńizdiń, kóligińizdiń t. b. ózińizdiń turaqty otyratyn, kózge urymtal jerlerińizge aqshany qystyryp ne ilip qoıyńyz. Bul sizge aqshany, aqsha bolǵan kezde alatyn qanaǵat sezimińizdi únemi eske túsirip otyratyn bolady. Oılaý júıeńiz aqsha týraly oılanýǵa májbúr bolady.

Oı sergitý
İ. Jumbaqtyń sheshýin tabý:
1. Jazý jazyp jalyqpaǵan,
2. Jaza jaza aryqtaǵan.
(bor)

3. Alty qyrly,
Altyn syrly.
(Qaryndash)

4. Qabat - qabat qattama,
Aqylyń bolsa attama.
(Kitap)

5. Úıretken ilimdi,
Qyryq eki bilimdi.
(Alfavıt)

6. Óshirdi, súrtti,
Ózgeni qurtty,
Ózin de qurtty.
(Óshirgish)
Kórinis «Bir ýys maqta»
Bir kishkentaı qyz ákesiniń shapanyn jamap otyr eken, sheshesi qasyna otyryp, aqyl aıtty:
– Balam, dúnıedegi jaratylǵan jandy - jansyzdardyń eshqaısysynyń da kereksiz bolyp, jerde qalatyny bolmaıdy, – dep. Sol sózdi aıtyp otyrǵanda, qyz bala kıimin jamap bolyp, jerdegi maqtanyń qıqymyn terezeden laqtyryp, dalaǵa tastady:
– Áje, osy qıqymnyń esh nársege keregi bola qalmas, – dep.
Sheshesi:
– Balam, sol da jerde qalmaıdy, – dedi. Osylaısha sóılesip, terezeden qarap otyrsa, manaǵy maqtany jel kóterip ushyrdy, muny bir torǵaı kórip qýyp baryp, maqtany tumsyǵyna tistep qana alyp, ushyp ketti. Qyz ájesinen:
– Manaǵy maqtanyń qıqymyn bir torǵaı alyp ketti, ony neǵylady? – dep surady. Ájesi aıtty:
– Kórdiń be, balam, kún aınalmaı manaǵy aıtqan sózdiń kelgenin. Ol kishkentaı maqtany torǵaı uıasyna tósep, jas balapandaryna mamyq etedi, – dedi.
Qorytyndylaý: Osy jerde kóriniste ne baıqadyq. Únemshildik ysyraptyn qandaı aıyrmalshaqtaryn baıqadyq

Sergitý sáti:
Al, balalar, turaıyq.
Alaqandy uraıyq
Ońǵa qaraı ıilip
Solǵa qaraı ıilip
Bir otyryp, bir turyp,
Boıymyzdy sozaıyq
Belimizdi jazaıyq.
Ońǵa - ońǵa túzý tur
Solǵa - solǵa túzý tur
Joǵary - tómen qaraıyq
Qolymyzdy sozaıyq
Boıymyzǵa kúsh jınap
Bir shynyǵyp alaıyq.

Muǵalim:
Bile ber, qansha bilseń - taǵy tile,
Jetesiń maqsatyńa bile - bile,- dep Júsip Balasaǵun jyrlaǵan.
Maqaldyń jalǵasyn tap.

1. Týǵan jerdeı jer bolmas,
Týǵan eldeı el bolmas.
2. Kúsh – bilimde.

Muǵalimniń qorytyndy sózi:
Sabyrlyq, únemdilik jáne qajetsiz ysyrapkershilikke jol bermeýshilik, paıǵambarlyq sıpatynyń jıyrma tórt qasıetiniń biri. Ysyrapkershilikke jol bermeniz. Paıǵambarymyz Muhammed.
Jandaryńa sapaly bilim men salaýatty aqyldy serik etip, úılestirip memleketti aldaǵy ýaqytta damytatyn sizder men bizder. Endeshe M. Áýezov atamyz: «El bolamyn deseń, besigińdi túze» degendeı, qurmetti óren atanyń emes, adamnyń balasy bolý kerektigin osy bastan oı - zerdelerińde
saqtańdar.

Únemdilik. júkteý