InfoHub Logo

Ustazdyq – boryshym

Ustaz bolý – júrektiń batyrlyǵy,
Ustaz bolý – sezimniń aqyndyǵy,
Ustaz bolý – minezdiń kún shýaǵy,
Azbaıtuǵyn adamnyń altyndyǵy

«Ustaz... Jaratlysynan ózine aıtylǵannyń bárine jete túsingen, kórgen, estigen jáne ańǵarǵan
nárselerdiń bárin jadyna saqtaıtyn, da alǵyr da ańǵarympaz aqyl ıesi, sheshen, óner - bilimge qushtar, asa kanaǵatshyl, jany asqaq jáne ar – namysyn ardaqtaıtyn, ádil, jurttyń bárine
jaqsylyq pen izgilik kórsetetin, qorqynysh pen jasqanýdyń bilmeıtin batyl da erjúrek bolýy
kerek» (Ál – Farabı)

Ustaz - jas urpaqtyń rýhanı sáýletkeri. Zerdeli de zerek, parasatty, ulttyq jáne azamattyq qundylyqtardy urpaq boıyna darytýshy tulǵa. Ustaz sóziniń uǵymy keń. Onyń negizgi máni - jaqsylyqqa. Ómirde ózi de baqytty bolyp, ózgelerdi de baqytqa jetkizý degendi bildiredi. Al ishki qyr - syryna tereńirek boılap kórińizshi! Úńilgen saıyn baǵa jetpes qazynalarǵa kenelgendeı kúı keshetinińiz aıan. Ustaz sózi kóz aldymyzǵa meırimdi, bilimdi, parasatty, júregi jumsaq asyl jandy elestetedi. Talmaı izdený, mańdaı terin tógý arqyly ǵana ustaz kóp jetistikterge qolyn jetkize alady. Urpaq tárbıesi - qıyndyǵy men qyzyǵy qatar júretin uly is. Kez kelgen qıyndyqqa shydaı bilgen adam sol eńbeginiń jemisin kóredi. Sol eńbeginiń jemisin kórý úshin ustaz boıynda ustamdylyq, daryndylyq, baısaldylyq, izdenimpazdyq sıaqty alýan túrli qasıetter bolýy shart.

Abaı atamyz «Ustazsyz shákirt - tul, shákirtsiz ustaz - tul» dep adam balasyna kisi bolyp qalyptasýy kóbinese ustazǵa baılanysty ekenin erekshe atap aıtady.
Ulaǵatty ustaz – eń aldymen shákirtine ómirdi, bilimdi úıretedi. Ár ustazdyń ózindik orny bar. Sabaq túsindirýde biri - ǵylymǵa súıense, ekinshisi - boıyndaǵy bilimge súıenedi. Endi biri - ǵylymdy da, bilimdi de turmyspen ushtastyryp, oqýshyǵa oıyn jetkizip, janyn salyp bilim beredi. «Ustazsyz ǵumyr - sóngen kún»dep ata - babamyz aıtqandaı, bul ómirdi ustazdarsyz elestetý múmkin emes. Ózgeniń ýaqytyn aıalap qana qoımaı, ustaz degenimiz - aınalasyna adamgershilik pen izgilik dánin sebýshi izgi jan qoǵam qaıratkeri bolýy qajet. Sebebi ol - erteńgi ómirimizdi jalǵastyrýshy urpaq tárbıeleýshi. Ustazdyqtyń kúshti rýhy - árbir muǵalimniń barlyq kezde óz mindetin dál, minsiz atqarýynan, uqyptylyǵynan, tıanaqtylyq tanytýynan kórinedi.

Men búgingi tańda A. Baıtursynov atyndaǵy uzartylǵan kún tobymen jumys jasaıtyn bastaýysh gımnazıasynda bastaýysh synyp muǵalimi bolyp qyzmet isteımin. Aldymdaǵy shákirtterime zer sala qaraımyn. Qaraımyn da oılanamyn, oılana otyryp tolǵanamyn. Alǵa talpynǵan olardyń aldynda meniń ustaz retinde zor jaýapkershiligim bar - aý dep paıymdaımyn. Bastaýysh synyp oqýshylary – qaımaǵy buzylmaǵan sút, tap - taza aq paraq, jyp - jyltyr aına. Jaqsysy da, jamany da betinde. Aınadaı kóz aldyńda tur. Aınaǵa qaraısyń da kemshilikterińdi túzetesiń, jetistikterińe qýanasyń.

Sondyqtan meniń ózime qoıar talabym, aldyma qoıǵan maqsatym joǵary bolýy tıis. Ustazdardyń ǵylymnyń sońǵy jańalyqtaryn kúndelikti sabaqtarynda paıdalanýda bilim berý júıesindegi ınovasıalyq tehnologıalardyń orny erekshe.

XXI ǵasyrdyń alǵashqy jyldarynyń negizgi problemalarynyń biri «Bilim búkil ómir boıyna» qaǵıdasyn júzege asyratyn bilim júıesiniń uıymdyq qurylymdaryna izdeý bolyp tabylady. Aqparattyq tehnologıa aqparatty alýdyń, jetkizýdiń, saqtaýdyń jáne paıdalanýdyń ádisteri men quraldary. Dúıdiń aıtýy boıynsha máselelerge erekshe kóńil aýdarý oqýshylardyń tabıǵı áýesqoılyǵyn oıatyp, olardy synı turǵydan oılaýǵa ıtermeleıdi, ıaǵnı «naqty bir máseleni qarastyryp, qıyn jaǵdaıdan shyǵýdyń jolyn ózindik izdeý arqyly oqýshy shyn máninde oılanady». Osydan jańa pedogogıkalyq tehnologıalar arqyly básekege qabiletti jeke tulǵany qalyptastyrýdyń jańashyldyǵy erekshe. Aqparatpen jumys isteı alý bilimin qalyptastyrady jáne qatynas jasaý qabiletin týǵyzady. Jańa tanym quraldaryn paıdalanýǵa jáne uıymdastyrýǵa jaǵdaı jasaıdy. Bilim berýdi aqparattyq turǵydan qamtamasyz etedi. Oqýshylar ózine qajetti aqparatty jedel túrde alady. Bilim sapasyn arttyrýǵa septigin tıgizedi. Oqýshylardyń tanymdyq qyzyǵýshylyǵyn arttyrady. Oqytýdyń oı - órisin, dúnıetanymyn keńeıtedi. Alǵan bilim negizin damyta otyryp oqýshynyń shyǵarmashylyq deńgeıin shyńdap, jetistikterge jetýine kómektesedi. Jańa aqparatty jınaqtap salystyryp, júıelep, naqty qorytyndy jasap dáleldeıdi. Alǵan bilimin taldap, jınaqtap, júıelilikke qalyptasady.

Jańashyl ustaz shákirtke jan - jaqty bilim berip qana qoımaı, ony dúnıejúzilik aqparat keńistigine shyǵýǵa, ıaǵnı qatań báseke jaıynda ómir súrýge tárbıeleý - ózimniń basty paryzym dep sanaımyn.