Halyq danalyǵy
Qyzylorda qalasy,
№112 orta mekteptiń bastaýysh synyp muǵalimi
Balǵabaeva Perızat Muratqyzy
Taqyryby: «Halyq danalyǵy»
Maqsaty: «Danalyq» uǵymynyń qundylyǵy retindegi mańyzdylyǵyn ashý.
Mindetteri:
- jumbaq, maqal - mátel, ertegi – halyq danalyǵy ekendigin túsindirý
- ózara syılastyq, ózara túsinistik, ózara kómek qarym - qatynastaryn damytý.
- jaqsy men jamandy salystyra bilý iskerlikterin damytý;
- tatýlyqqa, dostyqqa, ujymshyldyqqa tárbıeleý.
Kórneki quraldar: úntaspa, sújetti sýretter.
Tynyshtyq sáti
- Balalar, yńǵaılanyp, erkin otyryńdar. Kózderińdi jumsańdar da bolady. Bizge kún jarqyrap, sáýlesin mol tógip tur. Aýa tap - taza. Kógildir aspan. Qustar saırap dalanyń sánin keltirip tur. Osylardyń bári óz jaqsylyǵyn barlyq adamǵa, barlyq tirshilik ıelerine birdeı kórsetip tur. Adamdar da sondaı bolsa eken, shirkin.... Árbir tiri jan ıesi: kip - kishkentaı qumyrsqalardan bastap qustar da, ańdar men janýarlar da, adamdar da óziniń ómiri úshin qulshynyp, urpaǵy úshin tirshilik etip júr. Bári de osy ashyq aspan aıasynda, beıbit elde ómirge kelgenine qýanyshty, bolashaǵyna senimmen qaraıdy. Osyndaı jaqsy nıetpen burynǵy qalpymyzǵa keleıik.
Tartý
Balalar, bul jol basy danalyqqa,
Kelińder, túsip, baıqar qaralyq ta.
Bul jolmen bara jatqan ózińdeı kóp,
Solardy kóre tura qalalyq pa?!
Danalyq – óshpes jaryq, ketpes baılyq
Júrińder, izdep taýyp alalyq ta!
dep Ahmet Baıtursynov aǵamyz aıtqan eken (kózderin ashyp synypqa oralý)
Óleń joldarynda ne týraly aıtylǵanyn suraý.
Halyq danalyǵy óleń, jyr, jumbaq, maqal - mátel, ertegiler arqyly urpaqtan urpaqqa jetip otyrady. Olarda halqymyzdyń ejelgi erligi men eńbegi, aqyly men armany, turmysy men salty beınelengen
Halyq danalyǵyna mynalar jatady:
• maqal – mátelder
• sheshendik sózder
• ańyz áńgimeler
• naqyl sózder.
Úı tapsyrmasyn suraý:
Tynyshtyq sáti:
Mátinmen jumys «Alpystan asqannan aqyl sura»,
Mátin boıynsha jumys júrgiziledi.
- Alpystan asqan qarttaryn úıde ustamaýǵa patsha ne úshin jarlyq shyǵardy?
- Patshanyń jarlyǵy týraly ne aıtasyńdar?
- Meıirimdi bala týraly ne aıtar edińder?
- Qarttyń danalyǵy neden kórinedi?
- Patsha ýázirlerine ne sebepti kóńili tolmady?
- Bala patshanyń kelesi jumbaqtaryn qalaı sheshti?
- Patsha jarlyǵyn ózgertýine ne sebep boldy?
Oqýshylarǵa tapsyrma berý; (áńgime arqyly maqaldar quratý)
1 - áńgime; Serik aǵa kishkentaıynan eńbekpen kúnin kórgen adam. Mektep jasynan ákesiniń janynan qalmaı, egin dalasynda ósken aǵaıdy dúıim jurt maqtan tutady.
Kútiletin jaýaptar: «Eńbek er atandyrady», «Eńbektiń nany tátti», «Eńbek etseń erinbeı, toıady qarnyń tilenbeı»
2 - áńgime; Botanyń aldyna qoıǵan maqsaty – tek jaqsy oqý bolǵan sıaqty. Bar ýaqytyn mektep pen kitaphana ishinde ótkizetin Botany dostary «Kishkentaı oqymysty» dep ataıdy.
Kútiletin jaýaptar; «oqý – ınemen qudyq qazǵandaı», «Oqý - bilim bulaǵy, Bilim – ómir shyraǵy»
3 - áńgime; Aınur úıinde eń kishkentaıy. Ol óte aqyldy. Árbir tapsyrǵan jumysty aqylǵa salyp, tıanaqty, uqypty oryndaıdy.
Kútiletin jaýaptar: Aqyl azbaıdy, bilim tozbaıdy. Aqyly kópti daý almaıdy, dosy kópti jaý almaıdy.
Dáıeksóz
Muǵalim sabaq taqyrybyn ashý maqsatynda taqtaǵa
- Aqyl shyńy – danalyq
Óte aqyldy, aqyly asqan adamdy dana adam deıdi. Dana adam barlyq nárseni aqylmen sheshedi, oılanyp baryp áreket etedi. Ustamdy, óte sabyrly bolady. Óıtkeni ashýyn aqylmen jeńedi. Aıtar oıyn shubyrtpaı qysqa da nusqa, dál aıtady. «Aqyl shyńy - danalyq» degenniń maǵynasy osy.
«Aqyl kórki - til
Tildiń kórki – sóz» deıtin maqal sózdi jazady jáne onyń mánin túsindiredi:
Dáptermen jumys
Aqyl – darıa óleńin jattap alý. Aıtqyzý.
2 - tapsyrmany úıden oryndaý
Oıyn: «Jum - ash»
Bir oqýshyǵa basqa balalarǵa kórsetpeı zat beredi. Sony jumbaqtap basqa balalar sheshý kerek.
Úıge tapsyrma: «Alpystan asqannan aqyl sura» oqyp mazmundap kelý, dápterdegi jumysty aıaqtaý
Tynyshtyq sáti
- Balalar, yńǵaılanyp, erkin otyryńdar. Kózderińdi jumsańdar da bolady. Bizge kún jarqyrap, sáýlesin mol tógip tur. Aýa tap - taza. Kógildir aspan. Jan - jaǵymyzda qaýmalaǵan úlken kisiler. Ár kez sol úlkenderdiń aqylyn tyńdap, jaqsy isterinen úlgi alyp, árqashan qarttarymyzjy qurmetteıik. «Qarttary bar, el qazynaly» degen halyq danalyǵy óte jaqsy aıtylǵan.
Halyqtyń danalyǵy -
Aqyl - oı qazynasy!
Túsingen sanalyǵy
Tym tereń maǵynasy.
Qorytyndy
Elimizdiń úlkenderin qaı kezde de qurmettep júreıik!
Sabaqqa jaqsy qatysqan oqýshylardy madaqtaý.
№112 orta mekteptiń bastaýysh synyp muǵalimi
Balǵabaeva Perızat Muratqyzy
Taqyryby: «Halyq danalyǵy»
Maqsaty: «Danalyq» uǵymynyń qundylyǵy retindegi mańyzdylyǵyn ashý.
Mindetteri:
- jumbaq, maqal - mátel, ertegi – halyq danalyǵy ekendigin túsindirý
- ózara syılastyq, ózara túsinistik, ózara kómek qarym - qatynastaryn damytý.
- jaqsy men jamandy salystyra bilý iskerlikterin damytý;
- tatýlyqqa, dostyqqa, ujymshyldyqqa tárbıeleý.
Kórneki quraldar: úntaspa, sújetti sýretter.
Tynyshtyq sáti
- Balalar, yńǵaılanyp, erkin otyryńdar. Kózderińdi jumsańdar da bolady. Bizge kún jarqyrap, sáýlesin mol tógip tur. Aýa tap - taza. Kógildir aspan. Qustar saırap dalanyń sánin keltirip tur. Osylardyń bári óz jaqsylyǵyn barlyq adamǵa, barlyq tirshilik ıelerine birdeı kórsetip tur. Adamdar da sondaı bolsa eken, shirkin.... Árbir tiri jan ıesi: kip - kishkentaı qumyrsqalardan bastap qustar da, ańdar men janýarlar da, adamdar da óziniń ómiri úshin qulshynyp, urpaǵy úshin tirshilik etip júr. Bári de osy ashyq aspan aıasynda, beıbit elde ómirge kelgenine qýanyshty, bolashaǵyna senimmen qaraıdy. Osyndaı jaqsy nıetpen burynǵy qalpymyzǵa keleıik.
Tartý
Balalar, bul jol basy danalyqqa,
Kelińder, túsip, baıqar qaralyq ta.
Bul jolmen bara jatqan ózińdeı kóp,
Solardy kóre tura qalalyq pa?!
Danalyq – óshpes jaryq, ketpes baılyq
Júrińder, izdep taýyp alalyq ta!
dep Ahmet Baıtursynov aǵamyz aıtqan eken (kózderin ashyp synypqa oralý)
Óleń joldarynda ne týraly aıtylǵanyn suraý.
Halyq danalyǵy óleń, jyr, jumbaq, maqal - mátel, ertegiler arqyly urpaqtan urpaqqa jetip otyrady. Olarda halqymyzdyń ejelgi erligi men eńbegi, aqyly men armany, turmysy men salty beınelengen
Halyq danalyǵyna mynalar jatady:
• maqal – mátelder
• sheshendik sózder
• ańyz áńgimeler
• naqyl sózder.
Úı tapsyrmasyn suraý:
Tynyshtyq sáti:
Mátinmen jumys «Alpystan asqannan aqyl sura»,
Mátin boıynsha jumys júrgiziledi.
- Alpystan asqan qarttaryn úıde ustamaýǵa patsha ne úshin jarlyq shyǵardy?
- Patshanyń jarlyǵy týraly ne aıtasyńdar?
- Meıirimdi bala týraly ne aıtar edińder?
- Qarttyń danalyǵy neden kórinedi?
- Patsha ýázirlerine ne sebepti kóńili tolmady?
- Bala patshanyń kelesi jumbaqtaryn qalaı sheshti?
- Patsha jarlyǵyn ózgertýine ne sebep boldy?
Oqýshylarǵa tapsyrma berý; (áńgime arqyly maqaldar quratý)
1 - áńgime; Serik aǵa kishkentaıynan eńbekpen kúnin kórgen adam. Mektep jasynan ákesiniń janynan qalmaı, egin dalasynda ósken aǵaıdy dúıim jurt maqtan tutady.
Kútiletin jaýaptar: «Eńbek er atandyrady», «Eńbektiń nany tátti», «Eńbek etseń erinbeı, toıady qarnyń tilenbeı»
2 - áńgime; Botanyń aldyna qoıǵan maqsaty – tek jaqsy oqý bolǵan sıaqty. Bar ýaqytyn mektep pen kitaphana ishinde ótkizetin Botany dostary «Kishkentaı oqymysty» dep ataıdy.
Kútiletin jaýaptar; «oqý – ınemen qudyq qazǵandaı», «Oqý - bilim bulaǵy, Bilim – ómir shyraǵy»
3 - áńgime; Aınur úıinde eń kishkentaıy. Ol óte aqyldy. Árbir tapsyrǵan jumysty aqylǵa salyp, tıanaqty, uqypty oryndaıdy.
Kútiletin jaýaptar: Aqyl azbaıdy, bilim tozbaıdy. Aqyly kópti daý almaıdy, dosy kópti jaý almaıdy.
Dáıeksóz
Muǵalim sabaq taqyrybyn ashý maqsatynda taqtaǵa
- Aqyl shyńy – danalyq
Óte aqyldy, aqyly asqan adamdy dana adam deıdi. Dana adam barlyq nárseni aqylmen sheshedi, oılanyp baryp áreket etedi. Ustamdy, óte sabyrly bolady. Óıtkeni ashýyn aqylmen jeńedi. Aıtar oıyn shubyrtpaı qysqa da nusqa, dál aıtady. «Aqyl shyńy - danalyq» degenniń maǵynasy osy.
«Aqyl kórki - til
Tildiń kórki – sóz» deıtin maqal sózdi jazady jáne onyń mánin túsindiredi:
Dáptermen jumys
Aqyl – darıa óleńin jattap alý. Aıtqyzý.
2 - tapsyrmany úıden oryndaý
Oıyn: «Jum - ash»
Bir oqýshyǵa basqa balalarǵa kórsetpeı zat beredi. Sony jumbaqtap basqa balalar sheshý kerek.
Úıge tapsyrma: «Alpystan asqannan aqyl sura» oqyp mazmundap kelý, dápterdegi jumysty aıaqtaý
Tynyshtyq sáti
- Balalar, yńǵaılanyp, erkin otyryńdar. Kózderińdi jumsańdar da bolady. Bizge kún jarqyrap, sáýlesin mol tógip tur. Aýa tap - taza. Kógildir aspan. Jan - jaǵymyzda qaýmalaǵan úlken kisiler. Ár kez sol úlkenderdiń aqylyn tyńdap, jaqsy isterinen úlgi alyp, árqashan qarttarymyzjy qurmetteıik. «Qarttary bar, el qazynaly» degen halyq danalyǵy óte jaqsy aıtylǵan.
Halyqtyń danalyǵy -
Aqyl - oı qazynasy!
Túsingen sanalyǵy
Tym tereń maǵynasy.
Qorytyndy
Elimizdiń úlkenderin qaı kezde de qurmettep júreıik!
Sabaqqa jaqsy qatysqan oqýshylardy madaqtaý.
You Might Also Like
