1 سىنىپ وقۋشىلارىنىڭ مەكتەپكە بەيىمدەلۋ دەڭگەيى (اتا-انالار جينالىسى)
1 سىنىپ وقۋشىلارىنىڭ مەكتەپكە بەيىمدەلۋ دەڭگەيى (اتا - انالار جينالىسى)
ءبارى دە وقۋدىڭ ويداعىداي بولىپ، كوپ ىڭعايسىزدىق تۋدىرماۋىن قالايدى. «سەن مەكتەپتە قالاي وقيتىن بولاسىڭ؟» - دەگەن سۇراققا بولاشاق ءبىرىنشى سىنىپ وقۋشىلارى «بەسكە وقيتىن بولامىن» - دەپ سەنىمدى تۇردە جاۋاپ بەرەدى. جەتىستىك دەگەن تۇسىنىكتىڭ ءوزى دە سالىستىرمالى بولعانىمەن، مەكتەپتە جەتىستىككە جەتۋ، شىنىمەن دە، وتە ماڭىزدى. كەيبىر بالالار مۇنداي قيىنشىلىقتاردى ەشكىمنىڭ كومەگىنسىز وپ - وڭاي جەڭەدى. ءبىراق باسقا دا بالالار بار – ولار ءۇشىن مەكتەپكە، ونىڭ ءتارتىبى مەن تالاپتارىنا بەيىمدەلۋ وڭايعا سوقپايدى.
مەكتەپكە بەيىمدەلۋ دەگەن نە، سونىڭ باسىن اشىپ الايىق. پسيحولوگيادا بۇل تەرمين بالانىڭ ويلاۋى مەن ءىس - ارەكەتى ونىڭ مەكتەپ ورتاسىنا ۇيلەسىمدى «سايكەستەنۋىنە» مۇمكىندىك بەرەتىندەي وزگەرۋى دەپ تۇسىندىرىلەدى، ياعني:
1. بالا ءوزىنىڭ « ىستەگىم كەلەدىسىن» مەكتەپتىڭ «ىستەۋ كەرەگىنە» سايكەس كەلتىرۋى كەرەك؛
2. تاپسىرمالاردى (كەيدە بالاعا ونشا قىزىقتى ەمەس) ءوز بەتىمەن ورىنداۋعا ۇيرەنۋى كەرەك؛
3. مەكتەپ ءتارتىبىن ساقتاۋعا، ونىمەن ەسەپتەسۋگە، ءوزىنىڭ تارتىبىمەن باسقا بالالارعا كەدەرگى كەلتىرمەۋگە جانە مۇعالىمدەردىڭ باسىن اۋىرتپاۋعا ۇيرەنۋى كەرەك؛
4. دوستىق قارىم - قاتىناس ورناتىپ، ونى ۇستانۋعا، باسقا بالانىڭ ۇناۋىنا نە ۇناماۋىنا قاراماستان ونىمەن ءتىل تابىسۋعا، تىم بولماسا قارىم - قاتىناس جاساۋعا ۇيرەنۋى كەرەك؛
5. مەكتەپتەگى وقۋى – ونىڭ «جۇمىسى» ەكەنىن، وقۋشى بولۋ - وتە ماڭىزدى ەكەنىن ءتۇسىنۋى كەرەك!
بالالاردىڭ بەيىمدەلۋى قالاي وتەدى؟ اتا - انالاردىڭ ءبىرى بالالارعا وقۋ « ونشا قيىن ەمەس» دەپ، ال ەندى ءبىرى «وقۋ قيىن، ءبىراق كۇشىمىز جەتەدى» دەپ ەسەپتەيدى. اتا - انالار ءۇي جۇمىسىن دايىنداۋ كەزىندە بالالاردىڭ تەرىس ەموسياعا بەرىلەدى دەپ ەسەپتەيدى. ولاردىڭ سەبەپتەرى رەتىندە ەڭبەكتەن شارشاۋ، رۋحاني شارشاۋ، ماتەريالداردى ونشا ۇقپاۋ، تاپسىرمانى ۇمىتىپ قالۋ، كوشىرۋ كەزىندە قاتە جىبەرۋ، تاپسىرمانى ورىنداعىسى كەلمەۋى اتالادى. ۇيىقتاردا بالالاردىڭ ءبىرى تىڭ، ءبىرى شامالى شارشاڭقى كوڭىل - كۇيدە بولۋ سەبەبى نە؟ قيىندىققا قاراماستان، بالالاردىڭ كوبى وقۋعا ويداعىداي بەيىمدەلەدى. ءبىراق كومەك كەرەك ەتەتىن بالالار دا بولادى. كىمگە كومەك كەرەك ەكەنىن قالاي انىقتاۋعا بولادى؟ ادەتتە مەكتەپكە بەيىمدەلۋدىڭ 4 دەڭگەيى بولادى: جوعارى، ورتا، تومەن جانە وتە تومەن.
بەيىمدەلۋى جوعارى دەڭگەيدەگى بالا مەكتەپتى جاقسى كورەدى، وقۋشى بولعانىنا قۋانىشتى. ول ءۇشىن وقۋ جەڭىل، جاڭا ءبىلىمدى قىزىعۋشىلىقپەن قابىلدايدى جانە اينالاسىنداعىلارمەن قۋانا بولىسەدى، تاپسىرمانى مەكتەپتە دە، ۇيدە دە ىنتامەن ورىندايدى ( سىرتتاي باقىلاۋ جاساماي - اق جانە قىسىم كورسەتپەي - اق)، ساباقتا ءمۇعالىمدى ىنتاسىمەن تىڭدايدى، ءوزى بەلسەندىلىك تانىتىپ «باعدارلامادان تىس» ءبىر نارسە ىستەۋگە نە جاتتاۋعا قابىلەتتى، «قوعامدىق تاپسىرمالاردى» ابىرويمەن ورىندايدى، سىنىپتاستارىمەن وڭاي ءتىل تابىسادى.
بەيىمدەلۋى ورتا دەڭگەيدەگى بالا دا مەكتەپكە بارۋعا قارسى ەمەس، ساباقتارعا دا كەت ءارى ەمەس، سىنىپتاستارىمەن جانە مۇعالىمدەرمەن جاقسى قارىم - قاتىناستا، ساباقتا بەرىلگەن ماتەريالدى مەڭگەرۋگە قابىلەتتى، ءبىراق مەكتەپتە دە، ۇيدە دە ەرەسەكتەردىڭ باقىلاۋىندا، سولاردىڭ بۇيرىعىمەن عانا جۇمىس ىستەۋدى قالايدى. ءوز بەتىمەن جۇمىس مۇنداي بالالاردا «جۇرمەيدى». مەكتەپتە بۇل بالاعا ءبىلىم ەمەس، وقۋشى دارەجەسى ماڭىزدىراق، سوندىقتان ونى جاڭانى مەڭگەرۋ ەمەس، «ءبارىن ەرەجە بويىنشا ىستەۋ» قىزىقتىرادى. قىزىقتى بولعان نارسەلەردى – جاقسى ورىندايدى – ەگەر ءبىر نارسە شىقپاي قالسا نە «كوڭىلسىز» بولسا – وقۋ پروسەسى توقىراۋعا ۇشىرايدى جانە تەك ەرەسەكتەردىڭ كومەگىمەن عانا العا جىلجيدى. ءبىر سوزبەن، مۇنداي بالالارعا ۇزدىكسىز باقىلاۋ قاجەت، ءبىلىم الۋعا قۇلشىنىس بىلدىرمەيدى، تىكەلەي مۇددەسىنە قاجەت ەمەس ىستەردى ءوز بەتىمەن ىستەۋى ناشار دامىعان. مۇنداي ءبىرىنشى سىنىپ بالاسىنا ۇيدە قاراپ، ساباق قاراۋى بىرنەشە ساعاتقا سوزىلىپ كەتپەۋىن قاداعالاسا، ال مەكتەپتە مۇعالىمنەن «بالاعا اسا كوڭىل ءبولۋدى» وتىنسە (جۇمىس ىستەۋگە ىنتالاندىرۋ ءۇشىن) – ءبارى دە جاقسى بولادى.
بەيىمدەلۋى تومەن دەڭگەيدەگى بالالار بۇدان دا كوپ نازار اۋدارۋدى قاجەت ەتەدى. مۇنداي بالالار مەكتەپكە تەرىس كوزقاراستا نەمەسە نەمقۇرايلى بولادى، ساباقتا بۇيىعى، «جوق» سەكىلدى. نەمەسە، كەرىسىنشە، ءجيى ءتارتىپ بۇزادى، وقۋ ماتەريالىن تولىق مەڭگەرمەيدى، جۇمىستى ءوز بەتىمەن قيىندىقپەن جانە كوڭىلسىز ورىندايدى، ءۇي تاپسىرمالارىن اندا - ساندا ورىندايدى ( سونىڭ وزىندە جاقىندارىنىڭ باقىلاۋى جانە قىسىمى ارقىلى). جاڭا ماتەريالدى مەڭگەرۋ ءۇشىن وعان ءمۇعالىمى مەن اتا - انالارىنىڭ كومەگى قاجەت: بىرنەشە رەت تولىق ءتۇسىندىرۋ جانە قايتالاۋ، باسقالارعا قاراعاندا كوپ ۋاقىت ءبولۋ سياقتى. قوعامدىق جۇمىستاردى بۇل بالالار ىنتاسىز ورىندايدى، كوبىنەسە سىنىپتا جولداستارى - دوستارى بولمايدى، كەرەك دەسە بالاردىڭ ەسىمدەرىن دە جىل اياعىنا دەيىن بىلمەۋى مۇمكىن.
ءتورتىنشى دەڭگەي «قاتەرلى» دەپ اتالادى، بۇل راسىندا دا بالا ءۇشىن دە، اتا - انا ءۇشىن دە، مۇعالىمدەر ءۇشىن قاتەرلى. ەڭ اۋىر جاعدايدا بالانىڭ جۇمىسىنان نە تالاپ ەتىلگەنىن مۇلدەم تۇسىنبەيتىنىن كورۋگە بولادى. ونداي بالالار جەكە جۇمىستا ۇلكەندەرمەن قارىم - قاتىناسقا ءتۇسىپ، ونىڭ نۇسقاۋلىقتارىن تۇسىنە الادى، وسىنى ەسكەرىپ، باستاپقى كەزدە مۇعالىممەن جەكە جۇمىستار جاسالادى.
ەگەر ءسىزدىڭ بالاڭىزدىڭ بەيىمدەلۋ دەڭگەيى تومەن بولسا، – وعان كومەكتەسىڭىز، ايتپەسە بالانى الدا «مەكتەپ نيەۆروزى» كۇتىپ تۇر.
ەگەر ءسىز بالانىڭ بويىنان بەيىمدەلۋدىڭ تومەن دەڭگەيى بەلگىلەرىن بايقاساڭىز، بالاعا دا، سىزگە كومەك كەرەك ەكەنىن بىلگەنىڭىز دۇرىس! كومەك سۇراۋدان ۇيالماڭىز! مۇعالىمدەر مەن پسيحولوگتاردىڭ سىزگە كومەكتەسە الاتىنىنا سەنىمدى بولىڭىزدار!
اتا - انالارعا ۇسىنىس:
1. بالانى جايلاپ وياتىڭىز: ويانعاندا ول ءسىزدىڭ كۇلىمدەگەنىڭىزدى كورىپ، ەركەلەتكەن داۋىسىڭىزدى ەستىسىن. تاڭ اتپاي ونى ۇساق - تۇيەكپەن اسىقتىرماڭىز، كەشە ەسكەرتكەن بولساڭىز دا، قاتەلىكتەرى مەن جاڭساقتىقتارى ءۇشىن كىنالاماڭىز.
2. بالانى مەكتەپكە تاڭعى اسسىز جىبەرمەڭىز: مەكتەپتەگى تاماقتانۋعا دەيىن وعان كوپ جۇمىس ىستەۋ كەرەك بولادى.
3. قوشتاساردا ەسكەرتۋ، اقىل ايتىڭىز: تەنتەك بولما، ءوزىڭدى جاقسى ۇستا، بۇگىن جامان باعالار بولماسىن جانە ت. ب. بالاعا ساتتىلىك تىلەڭىز.
4. بۇگىن قانداي باعا الدىڭ دەگەن ءسوزدى ۇمىتىڭىز. مەكتەپتەن كەيىن بالانى بايىپتى قارسى الىڭىز، وعان كوپ سۇراقتار قويماڭىز، بوساڭسۋعا مۇمكىندىك بەرىڭىز.
5. ەگەر بالاڭىزدىڭ رەنجۋلى، ءبىراق ۇندەمەيتىنىن بايقاساڭىز، سۇراپ قيناماڭىز، سايابىرلانعان سوڭ ءوزى ايتادى.
6. ءمۇعالىمنىڭ ەسكەرتۋىن ەستي سالا، ۇرسىسۋعا اسىقپاڭىز، مۇعالىممەن بالانىڭ قاتىسۋىنسىز سويلەسۋگە تىرىسىڭىز.
7. مەكتەپتەن كەلە بالاعا ساباق ورىنداۋعا اسىقتىرماڭىز، كۇش جيناۋعا 2 - 3 ساعات قاجەت (1 سىنىپتا 1، 5 ساعات ۇيىقتاپ العانى جاقسى). ساباق دايىنداۋعا ءتيىمدى ۋاقىت - 15 - 17 ساعات ارالىعىندا.
8. ءبىر وتىرعاننان بارلىق ساباقتى ورىنداتپاڭىز، 15 - 20 مينۋت ساباقتان كەيىن 10 - 15 مينۋت ءۇزىلىس قاجەت.
9. ساباق ورىنداعاندا ۇستىنەن ءتونىپ تۇرماڭىز، وزىنە جۇمىس ىستەۋگە مۇمكىندىك بەرىڭىز، ءبىراق ءسىزدىڭ كومەگىڭىز كەرەك بولعاندا سابىرلىق ساقتاڭىز. بايىپتى سويلەپ، قولداۋ، ماقتاۋ قاجەت.
10. بالانىڭ باس اۋرۋىنا، شارشاۋىنا، كوڭىل - كۇيىنىڭ ناشارلاۋىنا شاعىمدانسا، نازار سالىڭىز. بۇل كوبىندە قاجۋدىڭ، ساباقتاعى قينالۋدىڭ باستى كورسەتكىشتەرى بولادى.
ءبارى دە وقۋدىڭ ويداعىداي بولىپ، كوپ ىڭعايسىزدىق تۋدىرماۋىن قالايدى. «سەن مەكتەپتە قالاي وقيتىن بولاسىڭ؟» - دەگەن سۇراققا بولاشاق ءبىرىنشى سىنىپ وقۋشىلارى «بەسكە وقيتىن بولامىن» - دەپ سەنىمدى تۇردە جاۋاپ بەرەدى. جەتىستىك دەگەن تۇسىنىكتىڭ ءوزى دە سالىستىرمالى بولعانىمەن، مەكتەپتە جەتىستىككە جەتۋ، شىنىمەن دە، وتە ماڭىزدى. كەيبىر بالالار مۇنداي قيىنشىلىقتاردى ەشكىمنىڭ كومەگىنسىز وپ - وڭاي جەڭەدى. ءبىراق باسقا دا بالالار بار – ولار ءۇشىن مەكتەپكە، ونىڭ ءتارتىبى مەن تالاپتارىنا بەيىمدەلۋ وڭايعا سوقپايدى.
مەكتەپكە بەيىمدەلۋ دەگەن نە، سونىڭ باسىن اشىپ الايىق. پسيحولوگيادا بۇل تەرمين بالانىڭ ويلاۋى مەن ءىس - ارەكەتى ونىڭ مەكتەپ ورتاسىنا ۇيلەسىمدى «سايكەستەنۋىنە» مۇمكىندىك بەرەتىندەي وزگەرۋى دەپ تۇسىندىرىلەدى، ياعني:
1. بالا ءوزىنىڭ « ىستەگىم كەلەدىسىن» مەكتەپتىڭ «ىستەۋ كەرەگىنە» سايكەس كەلتىرۋى كەرەك؛
2. تاپسىرمالاردى (كەيدە بالاعا ونشا قىزىقتى ەمەس) ءوز بەتىمەن ورىنداۋعا ۇيرەنۋى كەرەك؛
3. مەكتەپ ءتارتىبىن ساقتاۋعا، ونىمەن ەسەپتەسۋگە، ءوزىنىڭ تارتىبىمەن باسقا بالالارعا كەدەرگى كەلتىرمەۋگە جانە مۇعالىمدەردىڭ باسىن اۋىرتپاۋعا ۇيرەنۋى كەرەك؛
4. دوستىق قارىم - قاتىناس ورناتىپ، ونى ۇستانۋعا، باسقا بالانىڭ ۇناۋىنا نە ۇناماۋىنا قاراماستان ونىمەن ءتىل تابىسۋعا، تىم بولماسا قارىم - قاتىناس جاساۋعا ۇيرەنۋى كەرەك؛
5. مەكتەپتەگى وقۋى – ونىڭ «جۇمىسى» ەكەنىن، وقۋشى بولۋ - وتە ماڭىزدى ەكەنىن ءتۇسىنۋى كەرەك!
بالالاردىڭ بەيىمدەلۋى قالاي وتەدى؟ اتا - انالاردىڭ ءبىرى بالالارعا وقۋ « ونشا قيىن ەمەس» دەپ، ال ەندى ءبىرى «وقۋ قيىن، ءبىراق كۇشىمىز جەتەدى» دەپ ەسەپتەيدى. اتا - انالار ءۇي جۇمىسىن دايىنداۋ كەزىندە بالالاردىڭ تەرىس ەموسياعا بەرىلەدى دەپ ەسەپتەيدى. ولاردىڭ سەبەپتەرى رەتىندە ەڭبەكتەن شارشاۋ، رۋحاني شارشاۋ، ماتەريالداردى ونشا ۇقپاۋ، تاپسىرمانى ۇمىتىپ قالۋ، كوشىرۋ كەزىندە قاتە جىبەرۋ، تاپسىرمانى ورىنداعىسى كەلمەۋى اتالادى. ۇيىقتاردا بالالاردىڭ ءبىرى تىڭ، ءبىرى شامالى شارشاڭقى كوڭىل - كۇيدە بولۋ سەبەبى نە؟ قيىندىققا قاراماستان، بالالاردىڭ كوبى وقۋعا ويداعىداي بەيىمدەلەدى. ءبىراق كومەك كەرەك ەتەتىن بالالار دا بولادى. كىمگە كومەك كەرەك ەكەنىن قالاي انىقتاۋعا بولادى؟ ادەتتە مەكتەپكە بەيىمدەلۋدىڭ 4 دەڭگەيى بولادى: جوعارى، ورتا، تومەن جانە وتە تومەن.
بەيىمدەلۋى جوعارى دەڭگەيدەگى بالا مەكتەپتى جاقسى كورەدى، وقۋشى بولعانىنا قۋانىشتى. ول ءۇشىن وقۋ جەڭىل، جاڭا ءبىلىمدى قىزىعۋشىلىقپەن قابىلدايدى جانە اينالاسىنداعىلارمەن قۋانا بولىسەدى، تاپسىرمانى مەكتەپتە دە، ۇيدە دە ىنتامەن ورىندايدى ( سىرتتاي باقىلاۋ جاساماي - اق جانە قىسىم كورسەتپەي - اق)، ساباقتا ءمۇعالىمدى ىنتاسىمەن تىڭدايدى، ءوزى بەلسەندىلىك تانىتىپ «باعدارلامادان تىس» ءبىر نارسە ىستەۋگە نە جاتتاۋعا قابىلەتتى، «قوعامدىق تاپسىرمالاردى» ابىرويمەن ورىندايدى، سىنىپتاستارىمەن وڭاي ءتىل تابىسادى.
بەيىمدەلۋى ورتا دەڭگەيدەگى بالا دا مەكتەپكە بارۋعا قارسى ەمەس، ساباقتارعا دا كەت ءارى ەمەس، سىنىپتاستارىمەن جانە مۇعالىمدەرمەن جاقسى قارىم - قاتىناستا، ساباقتا بەرىلگەن ماتەريالدى مەڭگەرۋگە قابىلەتتى، ءبىراق مەكتەپتە دە، ۇيدە دە ەرەسەكتەردىڭ باقىلاۋىندا، سولاردىڭ بۇيرىعىمەن عانا جۇمىس ىستەۋدى قالايدى. ءوز بەتىمەن جۇمىس مۇنداي بالالاردا «جۇرمەيدى». مەكتەپتە بۇل بالاعا ءبىلىم ەمەس، وقۋشى دارەجەسى ماڭىزدىراق، سوندىقتان ونى جاڭانى مەڭگەرۋ ەمەس، «ءبارىن ەرەجە بويىنشا ىستەۋ» قىزىقتىرادى. قىزىقتى بولعان نارسەلەردى – جاقسى ورىندايدى – ەگەر ءبىر نارسە شىقپاي قالسا نە «كوڭىلسىز» بولسا – وقۋ پروسەسى توقىراۋعا ۇشىرايدى جانە تەك ەرەسەكتەردىڭ كومەگىمەن عانا العا جىلجيدى. ءبىر سوزبەن، مۇنداي بالالارعا ۇزدىكسىز باقىلاۋ قاجەت، ءبىلىم الۋعا قۇلشىنىس بىلدىرمەيدى، تىكەلەي مۇددەسىنە قاجەت ەمەس ىستەردى ءوز بەتىمەن ىستەۋى ناشار دامىعان. مۇنداي ءبىرىنشى سىنىپ بالاسىنا ۇيدە قاراپ، ساباق قاراۋى بىرنەشە ساعاتقا سوزىلىپ كەتپەۋىن قاداعالاسا، ال مەكتەپتە مۇعالىمنەن «بالاعا اسا كوڭىل ءبولۋدى» وتىنسە (جۇمىس ىستەۋگە ىنتالاندىرۋ ءۇشىن) – ءبارى دە جاقسى بولادى.
بەيىمدەلۋى تومەن دەڭگەيدەگى بالالار بۇدان دا كوپ نازار اۋدارۋدى قاجەت ەتەدى. مۇنداي بالالار مەكتەپكە تەرىس كوزقاراستا نەمەسە نەمقۇرايلى بولادى، ساباقتا بۇيىعى، «جوق» سەكىلدى. نەمەسە، كەرىسىنشە، ءجيى ءتارتىپ بۇزادى، وقۋ ماتەريالىن تولىق مەڭگەرمەيدى، جۇمىستى ءوز بەتىمەن قيىندىقپەن جانە كوڭىلسىز ورىندايدى، ءۇي تاپسىرمالارىن اندا - ساندا ورىندايدى ( سونىڭ وزىندە جاقىندارىنىڭ باقىلاۋى جانە قىسىمى ارقىلى). جاڭا ماتەريالدى مەڭگەرۋ ءۇشىن وعان ءمۇعالىمى مەن اتا - انالارىنىڭ كومەگى قاجەت: بىرنەشە رەت تولىق ءتۇسىندىرۋ جانە قايتالاۋ، باسقالارعا قاراعاندا كوپ ۋاقىت ءبولۋ سياقتى. قوعامدىق جۇمىستاردى بۇل بالالار ىنتاسىز ورىندايدى، كوبىنەسە سىنىپتا جولداستارى - دوستارى بولمايدى، كەرەك دەسە بالاردىڭ ەسىمدەرىن دە جىل اياعىنا دەيىن بىلمەۋى مۇمكىن.
ءتورتىنشى دەڭگەي «قاتەرلى» دەپ اتالادى، بۇل راسىندا دا بالا ءۇشىن دە، اتا - انا ءۇشىن دە، مۇعالىمدەر ءۇشىن قاتەرلى. ەڭ اۋىر جاعدايدا بالانىڭ جۇمىسىنان نە تالاپ ەتىلگەنىن مۇلدەم تۇسىنبەيتىنىن كورۋگە بولادى. ونداي بالالار جەكە جۇمىستا ۇلكەندەرمەن قارىم - قاتىناسقا ءتۇسىپ، ونىڭ نۇسقاۋلىقتارىن تۇسىنە الادى، وسىنى ەسكەرىپ، باستاپقى كەزدە مۇعالىممەن جەكە جۇمىستار جاسالادى.
ەگەر ءسىزدىڭ بالاڭىزدىڭ بەيىمدەلۋ دەڭگەيى تومەن بولسا، – وعان كومەكتەسىڭىز، ايتپەسە بالانى الدا «مەكتەپ نيەۆروزى» كۇتىپ تۇر.
ەگەر ءسىز بالانىڭ بويىنان بەيىمدەلۋدىڭ تومەن دەڭگەيى بەلگىلەرىن بايقاساڭىز، بالاعا دا، سىزگە كومەك كەرەك ەكەنىن بىلگەنىڭىز دۇرىس! كومەك سۇراۋدان ۇيالماڭىز! مۇعالىمدەر مەن پسيحولوگتاردىڭ سىزگە كومەكتەسە الاتىنىنا سەنىمدى بولىڭىزدار!
اتا - انالارعا ۇسىنىس:
1. بالانى جايلاپ وياتىڭىز: ويانعاندا ول ءسىزدىڭ كۇلىمدەگەنىڭىزدى كورىپ، ەركەلەتكەن داۋىسىڭىزدى ەستىسىن. تاڭ اتپاي ونى ۇساق - تۇيەكپەن اسىقتىرماڭىز، كەشە ەسكەرتكەن بولساڭىز دا، قاتەلىكتەرى مەن جاڭساقتىقتارى ءۇشىن كىنالاماڭىز.
2. بالانى مەكتەپكە تاڭعى اسسىز جىبەرمەڭىز: مەكتەپتەگى تاماقتانۋعا دەيىن وعان كوپ جۇمىس ىستەۋ كەرەك بولادى.
3. قوشتاساردا ەسكەرتۋ، اقىل ايتىڭىز: تەنتەك بولما، ءوزىڭدى جاقسى ۇستا، بۇگىن جامان باعالار بولماسىن جانە ت. ب. بالاعا ساتتىلىك تىلەڭىز.
4. بۇگىن قانداي باعا الدىڭ دەگەن ءسوزدى ۇمىتىڭىز. مەكتەپتەن كەيىن بالانى بايىپتى قارسى الىڭىز، وعان كوپ سۇراقتار قويماڭىز، بوساڭسۋعا مۇمكىندىك بەرىڭىز.
5. ەگەر بالاڭىزدىڭ رەنجۋلى، ءبىراق ۇندەمەيتىنىن بايقاساڭىز، سۇراپ قيناماڭىز، سايابىرلانعان سوڭ ءوزى ايتادى.
6. ءمۇعالىمنىڭ ەسكەرتۋىن ەستي سالا، ۇرسىسۋعا اسىقپاڭىز، مۇعالىممەن بالانىڭ قاتىسۋىنسىز سويلەسۋگە تىرىسىڭىز.
7. مەكتەپتەن كەلە بالاعا ساباق ورىنداۋعا اسىقتىرماڭىز، كۇش جيناۋعا 2 - 3 ساعات قاجەت (1 سىنىپتا 1، 5 ساعات ۇيىقتاپ العانى جاقسى). ساباق دايىنداۋعا ءتيىمدى ۋاقىت - 15 - 17 ساعات ارالىعىندا.
8. ءبىر وتىرعاننان بارلىق ساباقتى ورىنداتپاڭىز، 15 - 20 مينۋت ساباقتان كەيىن 10 - 15 مينۋت ءۇزىلىس قاجەت.
9. ساباق ورىنداعاندا ۇستىنەن ءتونىپ تۇرماڭىز، وزىنە جۇمىس ىستەۋگە مۇمكىندىك بەرىڭىز، ءبىراق ءسىزدىڭ كومەگىڭىز كەرەك بولعاندا سابىرلىق ساقتاڭىز. بايىپتى سويلەپ، قولداۋ، ماقتاۋ قاجەت.
10. بالانىڭ باس اۋرۋىنا، شارشاۋىنا، كوڭىل - كۇيىنىڭ ناشارلاۋىنا شاعىمدانسا، نازار سالىڭىز. بۇل كوبىندە قاجۋدىڭ، ساباقتاعى قينالۋدىڭ باستى كورسەتكىشتەرى بولادى.
You Might Also Like
-
«ادالدىق جۇرگەن جەردە - ادامدىق جۇرەدى» پىكىرلەسۋ ساعاتى
-
ساباق تاقىرىبى: وتكەندى قايتالاۋ جانە قورىتىندىلاۋ.
