اباي مۇراسى
بۇگىنگى XXI عاسىر - عىلىم مەن تەحنولوگيانىڭ زامانى. زامان تالابىنا ساي ءاربىر ازامات كومپيۋتەرلىك ساۋاتتىلىقتى يگەرىپ، كۇندەلىكتى ومىردە دامىپ وتىرۋى قاجەت. ەلباسى ن.ءا. نازاربايەۆتىڭ 2017 جىلعى جولداۋىندا “بولاشاققا باعدار: رۋحاني جاڭعىرۋ” باستالعانىن جاريالاعان ءۇشىنشى جاڭعىرۋى دا وسىنى كوزدەيدى. نەگىزىنەن، جاڭعىرۋ باعىتىندا تاۋەلسىزدىك العانىمىزدان بەرى كوپتەگەن باعدارلامالار جۇرگىزىلىپ جاتتى. سوندىقتان بۇل ەگەمەندى ەل اتانعانىمىزدان بەرى جۇرگىزىلىپ جاتقان جۇمىس.
الەمنىڭ وزىق وركەنيەتتى مەملەكەتتەرىنىڭ قاتارىندا بولۋ ءۇشىن ءبىز العا باسۋىمىز قاجەت. سەبەبى زاماننىڭ كۇندەلىكتى دامىپ وتىرعان كەزەڭىندە ءاربىر جاعدايعا يكەمدى بولا العان مەملەكەت قانا الدىڭعى قاتارلاردان كورىنە الادى. الايدا جاڭعىرۋ وتكەندى ۇمىتىپ، العا جەتەلەۋ ەمەس. كەرىسىنشە، اتا-بابالارىمىزدان قالعان قاسيەتتى ءارى اسىل مۇرانى ساقتاۋ جانە ونى بىرگە الا وتىرىپ العا باسۋ. “ءبىز داستۇرلەرىمىزدى الداعى وركەندەۋدىڭ بەرىك ءدىڭى ەتە وتىرىپ، تابىستى جاڭعىرۋدىڭ ماڭىزدى العىشارتتارىنا اينالدىرۋىمىز قاجەت”،- دەگەن ەلباسىنىڭ ءسوزى وسىنى ايعاقتايدى. سەبەبى ءاربىر ءوزىن قۇرمەتتەيتىن ازامات ءوز تاريحىن ءبىلۋ قاجەت، ال بۇل بولماعان جاعدايدا مادەنيەت تە، سالت-داستۇرلەر دە ۇمىتىلىپ، ۇلتتىڭ جوعالۋىنا اكەلىپ سوقتىرادى. وسىعان وراي، قازاق حالقىنىڭ دارىندى دا ۇلى اقىندارىنىڭ ءبىرى - اباي قۇنانباي ۇلى تۋرالى ءبىلۋ ءارى ءارقاشان جادىمىزدا ساقتاۋ ۇلتتىق كودىمىزدى ساقتاۋمەن بىردەي. ويتكەنى اباي اتامىزدىڭ حالقىمىزدىڭ تاريحىمىزدا الاتىن ءرولى وتە زور.
اباي قۇنانباي ۇلى قوعامدا الىپ جاتقان شەنىنە قاراي ەمەس، ەڭبەگى مەن تالابى ارقىلى جەتىستىككە جەتكەن قازاقتى كورگىسى كەلدى. سول ءۇشىن حالقىمىزدىڭ بويىندا ۇزدىك قاسيەتتەردى قالىپتاستىرۋ ماقساتىندا قازاقتاردىڭ كەمشىلىكتەرىن ايتۋعا قورىقپاعان ۇلى دانا قازاعىمىزدىڭ تەك بيىكتەن، ۇلكەن اسۋلاردان كورىنۋىن عانا قالاعان. ايتىپ وتكەندەي، اباي اتامىز ءوز شىعارمالارىندا ادام بويىنداعى قاسيەتتەرگە كوپ كوڭىل بولگەن. مىسالى، “عىلىم تاپپاي ماقتانبا” اتتى ولەڭىندە بەس جامان قاسيەتتەردەن ارىلىپ، بەس جاقسى قاسيەتتى يگەرۋگە شاقىردى. وسى سەكىلدى كوپتەگەن باسقا دا مىسالداردى اتاپ كورسەتۋگە بولادى. الايدا، مەن بۇگىن ەلىمىزدىڭ پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقايەۆتىڭ اباي قۇنانبايۇلىنا ارناعان ماقالاسىنا ءبىرشاما توقتالىپ وتكىم كەلىپ وتىر.
مەملەكەت باسشىنىڭ “اباي جانە XXI عاسىرداعى قازاقستان” اتتى ماقالاسى 2020 جىلدىڭ 9 قانتار كۇنى جاريالاندى. بۇل ماقالادا اباي ەڭبەكتەرىنەن قانداي ۇيرەتەرلىك، ونەگەلى وي الۋعا بولاتىنى تۋرالى ايتىلدى. ۇلتتىق بولمىستىڭ ۇلگىسى اتتى بولىمىندە زامانالار وزگەرسە دە، ابايدىڭ اتى ماڭگى ەكەندىگى ەرەكشە جەتكىزىلدى. سونىمەن قوسا، ەشقانداي اسۋلارعا ءبىلىمدى يگەرمەيىنشە جەتۋگە مۇمكىن ەمەستىگى جانە ءبىزدىڭ ومىرىمىزدە اقىلدىڭ الاتىن ءرولى زور ەكەندىگى ايتىلدى. “مەملەكەت ءىسىنىڭ مۇددەلەسى” اتتى ەكىنشى بولىمىندە مەملەكەتتە ادىلدىك ورناۋ ءۇشىن جەرگىلىكتى بيلىك ورگاندارى بۇقارانىڭ الدىندا ەسەپ بەرىپ، شەشۋ كەرەك دەگەن ماسەلە بولا قالسا، بىرلەسە وتىرىپ شەشىم قابىلداعان جاعدايدا عانا ورنايدى دەگەن وي قالدىرادى. ءۇشىنشى ءبولىم الەۋمەتتىك جاۋاپكەرشىلىك السىرەگەن جاعدايدا ابايدىڭ “تولىق ادام” فورمۋلاسىن قولدانۋ كەرەكتىگى دەلىنسە، كەلەسى ءبولىم اباي اتامىزدى ەلىمىزدىڭ برەندى رەتىندە بۇكىل ەلگە تانىستىرۋىمىز قاجەتتىگى ايتىلادى. بيىل ابايدىڭ تۋعانىنا 175 جىل تولدى. وسىعان وراي ەلىمىزدە ايگىلى جيدەبايدى اباتتاندىرۋ، “جيدەباي-بورىلى” سىندى قورىق-مۋزەيىنە كوڭىل ءبولۋ كوزدەلدى. بۇل - سوڭعى، قورىتىندى ءبولىمنىڭ قىسقاشا عانا مازمۇنى.
اباي اتامىزدىڭ قالدىرعان مۇرالارى - ماڭگى وشپەس بولارى ءسوزسىز. وسى قۇندى اقىل-وسيەتتەر ارقىلى وزىق مەملەكەتتەر قاتارىنا ەنۋ جولىندا جەتىستىككە جەتەتىنىمىزگە سەنىمىم زور.
ابىلاي حان اتىنداعى قازاق حالىقارالىق قاتىناستار جانە الەم تىلدەرى ۋنيۆەرسيتەتى 1 كۋرس رايم ءسايورا
You Might Also Like
-
جاركەنت مەشىتىنىڭ قۇرىلىسىنا قىتايدان شەبەر شاقىرىلدى. اشەكەيلەۋ كەزىندە شىعىس ويۋ-ورنەگى قولدانىلعان، ءبىر كەزدەرى مەشىت ورتا ازيانىڭ تەڭدەسى جوق ساۋلەت نىسانى بولعان. وزگە ساۋلەت ونەرىنەن باستى ايى...
-
حالقىمىزدىڭ ەجەلدەن جالعاسىپ كەلەجاتقان سالت- ءداستۇر، ادەپ-يباسى ءار ءبىر قازاق بالاسىنىڭ جۇرەگىنە باۋىرماشىلدىق بەن جاناشىر جاقىندىق قامقورلىقدى ۇيالاتقان.
